recensie

Barokfestival 2012 in Brindisi: La Notte Bianca

In de Zuid-Italiaanse stad Brindisi is in 2012 alweer voor de vijftiende keer het barokfestival gehouden. Nationale en internationale artiesten, waaronder ook de Stadspijpers van 's-Hertogenbosch, trakteerden de talloze bezoekers op diverse podia in de stad het publiek op prachtige muziek uit de baroktijd en de renaissance.

Brindisi

De stad Brindisi ligt in het zuiden, op de 'hak' van Italië, tegenover de Albaanse kust. In de historische stad zijn nog steeds elementen uit de geschiedenis te bekijken. Romeinse funderingen, middeleeuwse gebouwen, kerken, straten, etc. Maar er is niet alleen historie, er is ook cultuur. Zo staat ééns per jaar de stad in het teken van de barokmuziek en wordt een groots barokfestival georganiseerd. In 2012 alweer voor de vijftiende keer.

Leonardo Leo

De componist Leonardo Leo (1694-1744) werd geboren in wat nu de gemeente Brindisi is, destijds onderdeel van het koninkrijk Napels. Leonardo Leo was een componist in de baroktraditie. Het is daarom niet vreemd dat juist zijn naam aan het barokfestival in Brindisi werd verbonden.

Barokfestival 2012

Voor het barokfestival in 2012, van 23 augustus tot en met 5 september, werden nationale en internationale grootheden op het podium geprogrammeerd. Hoewel hoofdzakelijk de barokmuziek ten gehore werd gebracht, waren er ook verbindingen met de voorliggende stijlperiode, de Renaissance. Voor het publiek een buitenkans en een aaneenschakeling van hoogtepunten, omdat de concerten veelal vrij toegankelijk waren. Dankzij de behaaglijke avondtemperaturen konden alle concerten zich afspelen in de buitenlucht. De historische locaties, de sfeervolle uitverlichting van muzikanten, podia en de locaties zelf, de gevarieerde muziek, dat alles maakte de concerten voor het publiek een onvergetelijke belevenis.

De Stadspijpers van 's-Hertogenbosch

Nederlandse inbreng was er o.a. van de Stadspijpers van 's-Hertogenbosch. Tot het begin van de zeventiende eeuw waren stadspeellieden in veel grotere steden aanwezig. Zij speelden in dienst van de stad op alle momenten dat muziek nodig was. De term 'pijpers' refereert naar de blaasinstrumenten waarop werd gespeeld: fluiten, schalmeien, etc. In 's-Hertogenbosch is de groep Stadspijpers heropgericht ter gelegenheid van het 800 jarig bestaan van de stad in 1985. Op dit moment is de formatie Stadspijpers van 's-Hertogenbosch de enige in deze vorm in Nederland, hoewel bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk een groot aantal van deze Town Pipers-groepen bestaan. De Stadspijpers van 's-Hertogenbosch richt zich vooral op de periode rond 1550. Muziek, instrumenten en kleding zijn op die tijd afgestemd. De gebruikte instrumenten zijn replica's uit deze periode, renaissance-trombones en -trompetten, schalmeien, dulciaans, diverse trommels en overig percussiemateriaal.

Nacht van de barok, de 'Witte nacht'

Een van de hoogtepunten van het festival was op zondagavond 26 augustus 2012, 'La Notte Bianca', waar een viertal concerten na elkaar gepland waren, steeds op andere historische locaties. Het publiek kon dus van het ene concert naar het volgende, waar de programmering van de uitvoerende artiesten zorgde voor een spannend en afwisselend geheel.

De Stadspijpers van 's-Hertogenbosch met Licita Scienta
De avond begon om 20.30u op het plein voor het gebouw van het voormalige Hof van Assise met een optreden van de Stadspijpers van 's-Hertogenbosch, onder leiding van Norbert Kunst. Op de gespeelde muziek werd gedanst door het vermaarde Italiaanse dansgezelschap Licita Scientia, specialisten in Renaissance-dansen, met choreografie van Maria Cristina Esposito en Lucio Paulo Testi. De Stadspijpers speelden renaissance-muziek, van bijvoorbeeld componisten als Phalèse, Praetorius, Orologio, Susato en vele anderen. Het optreden was verdeeld in vier blokken die de vier jaargetijden kenmerkten, steeds voorafgegaan door een gedicht over het betreffende seizoen, voorgelezen door Marcantonio Gallo. De plotseling opgekomen sterke wind dreigde roet in het eten te gooien, door muziekstandaards en muziekpapier weg te blazen. Gelukkig wisten leden van het dansgezelschap dat te voorkomen door standaards en papieren vast te houden, zodat de consternatie werd beperkt en de muzikanten konden doorspelen. Het publiek genoot zichtbaar van de sfeervolle combinatie van muziek en dans.

La Confraternita d' Musici
Na hun optreden op het plein begeleidden de Stadspijpers al musicerend hun publiek naar het 'Castella Svevo', waar op de binnenplaats La Confraternita de' Musici, onder leiding van Cosimo Prontero, tevens artistiek directeur van het Barokfestival "Leonardo Leo", het volgende concert gaf. Hier kon het publiek genieten van muziek van Georg Friedrich Händel, Antonio Vivaldi, Riccardo Broschi, Nicola Porposa en natuurlijk Leonardo Leo. Solo werd hier gezongen door Paulo Lopez, een counter-tenor.

Ensemble Florilegium

Het Ensemble Florilegion, onder leiding van Sabino Manzo, verzorgde het derde optreden. Op intieme binnenplaats genoot het publiek van muziek die afwisselend werd gespeeld of gezongen. Ook hier kwamen de bekende barokcomponisten aan bod, zoals Händel, Vivaldi, Gastoldi, Banchieri. Thema was hier de zintuiglijke reis tussen smaken, geuren en gevoelens, op welsprekende wijze tussen de muziekstukken door verhaald door Paol Panaro.

Besluit van La Notta Bianca

Het vierde en laatste concert van La Notta Bianca werd gegeven op de binnenplaats van het Provinciaal Archeologisch museum. Hier werd gekozen voor een kleinere en intieme setting: Pino de Vittorio, begeleid door Marcello Vitale op de gitaar. Een concert, waar liefdesliedjes, slaapliedjes en volksliederen van het zuiden tot een sfeervol geheel werd gesmeed.

Geslaagde avond

Wie tijdens deze avond in Brindisi was en zich heeft laten meevoeren op de hoogtepunten van de muzikale barok zal het beamen: het was een zeer geslaagde avond, met prachtige uitvoeringen. Muziek, sfeer, plezier, aangename temperatuur, alle elementen waren aanwezig.

Bezoek aan het barokfestival

Wie van plan is een bezoek te brengen aan het historische Brindisi, zou eens kunnen overwegen dit in de laatste week van augustus te doen. Het barokfestival Leonardo Leo van Brindisi is zeker een aanrader voor iedereen die van de oude muziek houdt, én gevoelig is voor de sfeer van mediterrane avonden en gezelligheid.

Lees verder

• Muziekinstrumenten: De schalmei
• Muziekinstrumenten: Kromhoorn en Cornemuse
• Muziekinstrumenten: De luit