Jakobstad in Finland: hout slaat de klok vroeger en nu

De stad Jakobsstad staat reeds ruim 350 jaar in het teken van de houtindustrie. Zelfs nu nog wonen en werken ruim 50.000 mensen in deze regio die het met name van de grondstof hout moet hebben.

Jakobstad

Deze stad ligt in Finland, in de regio Ostrobothnia. Als datum van stichting houdt ment 1652 aan. In het Fins wordt deze plek Pietarsaari genoemd. Het aantal inwoners telt momenteel iets minder dan twintigduizend zielen.

De ontstaansgeschiedenis van Jakobsstad

De Zweedse vorstin Christina stond het in 1652 toe aan graaf Jacob de la Gardie om een stad te stichten in de parochie van Pedersöre. Helaas overleed Jacob vlug daarna. Zijn vrouw die achterbleef, kreeg alsnog de mogelijkheid het werk van haar man voort te zetten. Om de nagedachtenis aan haar man levend te houden noemde ze de plek Jakobstad. De Finnen echter, blijven de stad nog steeds Pietarsaari noemen. De gravin, Ebba Braha ging voortvarend te werk. Ze liet een stadsplattegrond tekenen, liet een gemeentehuis en een douane-gebouw neerzetten. Ter ere van haar overleden man noemde ze de stad Jakobsstad. Zoals reeds vermeld blijven de Finnen de stad stug Pietarsaari noemen.

De opkomst van de industrie

De belangrijkste grondstof van alle bedrijvigheid is hout. Men bouwde schepen, er waren een groot aantal zagerijen. Begin 1900 was de bedrijvigheid enorm. Heden ten dage is Jakobsstad het kloppend hart van een industriezone die nog steeds voor een groot gedeelte gebaseerd is op producten die uit de grondstof hout worden gemaakt: hout, pulp, scheepsbouw. Daarnaast levert deze regio voedingsmiddelen en metalen producten. In de omgeving wonen ongeveer 50.000 zielen. Rond 1800 veroverden de schepen van Jacobsstad de wereld. De Concordia vertrok in 1782 naar Oost- Indië, de Ann Charlotte verkende in 1838 de Oostzee en de Herculus verkende vanaf 1844 de hele wereld.

Economie

Vlak na de oprichting van de stad bleef de stad bescheiden in omvang. Door een aantal oorlogen bleef de stad klein. De stad viel twee maal ten prooi aan Russische troepen. Deze stichtten brand, waadoor een aanzienlijk gedeelte van de stad aan de vlammen ten prooi viel. Een groot gedeelte van de mensen kozen eieren voor hun geld en staken over naar de Zweedse kant. Anderen verschuilden zich in de bossen. Een aantal werd helaas gedood. In 1720 was de kust weer veilig en keerde de mensen weer terug. De volgende jaren nam het bewonersaantal weer toe. Rond 1730 werd een nieuwe kerk gebouwd. Vanaf 1750 begon men met de productie van teer en inpakken van tabak. Vooral toen de Zweedse vorsten vanaf 1765 toestemming verleenden om zonder tussenkomst handel te drijven met landen buiten de regio. De scheepsbouw breidde zich uit.

Oorlogen en catastrofale gebeurtenissen

In de periode van 1808-1809 werd er oorlog gevoerd met Rusland. Een andere catastrofe was een enorme brand in 1835 die de helft van de stad in de as legde. Na 1850 nam de economische bedrijvigheid toe. Een luciferfabriek, een brouwerij en een aantal financiële instellingen werden opgericht. Er werd na 1880 een koffiesurrogaat fabriek (cichorei) gebouwd. Vanaf 1900 was de Strengberg tabak fabriek een belangrijke werkgever in Jakobstad. Door de behoefte aan arbeiders in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw is Jakobsstad nog altijd tweetalig. Ruim vijftig procent van de inwoners spreekt Zweeds, de rest Fins.

Highlights van Jakobsstad

• Het stadhuis uit 1890.
• Een replica op ware grootte van het galjoen “Het wapen van Jakobsstad”.
• Het Arctisch museum Nanoq.
• De oude wijk Skata is een beschermd stadsgezicht. Rond 1780 werd deze wijk gebouwd.
• Botanische tuin Skolparken. Wie van botanische tuinen houdt moet zeker de botanische tuin Skolparken bezoeken. Ze dateert uit het begin van de twintigste eeuw en is de meest noordelijke botanische tuin ter wereld.
• Het Cicorijmuseum. Koffiecichorei behoort tot de familie van de witlof. Als je de wortels brandt en vermaald krijg je iets dat naar koffie smaakt. Men mist alleen de opwekkende werking van de cafeïne. Vooral tijdens de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw werd dit brouwsel in Nederland gedronken bij gebrek aan echte koffie.