Fado in Lissabon: erkend immaterieel erfgoed door Unesco

Fado: bij velen bekend door Cristina Branco is door de Unesco eindelijk erkend als immaterieel erfgoed van Portugal. De inwoners van Lissabon zijn met recht trots op hun culturele tradities. In de wijken Alfama en Barrio Alto kun u een aantal fado-cafes bezoeken.

De Fado en Unesco

De Fado, bekend bij de oudere generatie door Amália Rodrigues en bij de jongere generatie door Cristina Branco is door de Unesco op de lijst van immaterieel werelderfgoed gezet. Amália Rodrigues heeft veel Portugese dichters een stem gegeven. De Fado wordt ook wel als het lijflied van Lissabon gezien. Het is in verleden ontstaan als treurlied rond de haven. Het genre is uit het hart van de "eenvoudige mensch"ontstaan. Lees hierbij de (haven)arbeider. Lissabon ("Lisboa") heeft dit genre genomineerd om de emotionele en culturele band tussen de Portugezen en mensen van Portugese komaf te versterken.

Fado: uitvoeringsvorm

De Fado wordt meestal uitgevoerd met slechts 1 zanger of zangeres. Deze uitvoerder wordt meestal begeleid door een akoestische guitarra: de twaalfsnarige guitaar die karakteristiek voor Portugal is. De thema's die het meest aan bod komen zijn: armoede, ontgoocheling, pijn van onherstelbaar verlies. Fado is een complete happing. Door de landverhuizing van het platteland naar de stad werden verschillende invloeden gecombineerd. Eeuwenoude gewoontes wat betreft vocale en danstradities versmolten met de import uit Afrika. Tegenwoordig is het ook toegestaan de solo-performer te begeleiden met akoestische, bijvoorbeeld Spaanse gitaren. Fado is de culturele identiteit van met name Lissabon. Er bestaat een enorm circuit van amateur- en professionele performers. Soms oefenen en treden complete families, bestaande uit meerdere generaties op. Daarnaast vindt er tegenwoordig een interessante kruisbestuiving plaats met andere muzikale stroming. De afgelopen decennia hebben meegemaakt deze instrumentale begeleiding uitgebreid met twee Portugese gitaren, een gitaar en een basgitaar. In ieder geval is nu duidelijk dat geschiedkundig gezien de Fado een geslaagde mix is van antieke Moorse ballads, Afrikaanse slavenchantings en Portugeese zeesmartlappen.

De wieg van de Fado: Barrio Alto en Alfama in Lissabon

In de Barrio Alto (oude wijk) van Lissabon is de Fado geboren. In deze wijk kunt u tegenwoordig veel theaters vinden. Daarnaast is de wijk Alfama ook van belang voor de Fado. Alfama is waarschijnlijk de meest antieke wijk van Lissabon. Dit woongebied strekt zich uit vanaf de glooiing vanaf het kasteel tot aan de rivier de Taag. De oorsprong van de naam Alfama ligt waarschijnlijk bij de Moren. Al-Hamma (denk aan Hammam) betekent baden of fonteinen. In deze wijk kunt u heerlijk eten en bevinden zich vele Fado-bars. In vroegere tijden was het Alfama het domein van de oude stad. Lange tijd was dit het domein van de minder bedeelden. De stad dijde uit naar het Westen (Baixa-wijk). Het Alfama bleef gelukkig redelijk gespaard tijdens de aarbeving van rond 1750. Vanuit het Alfama kijkt u uit op het uit de middeleeuwen stammende kasteel São Jorge. Vanuit de Miradouros (uitzichtpunten) heeft u een mooi uitzicht op de historische stadsdelen.

Tips van portal do Fado

Op hun website vindt u ruim 30 adressen waar de Fado wordt uitgevoerd.
Ga naar http://www.portaldofado.net en zoek op casas de fado voor up-to-date informatie.

Bezienswaardigheden in Lissabon

• Hellingen van Alfama
• Kathedraal van Lissabon (1100-1300)
• Klooster: Convento da Graça, 1700
• Barokke kerk van Santa Engrácia (1600)
• Miradouros das Portas do Sol (Zonnepoorten)
• Miradouro Santa Luzia (Museum van Decoratieve Kunsten)
• Klooster van São Vicente de Fora (eind 1500-1700)

Lees verder

• Albufeira in Portugal: de mooiste stranden van de Algarve
• Cabo de la Roca bij Lissabon: meest westelijke punt Europa
• Silves in de Algarve: een Moorse verassing bij Faro
• Sagres en Cabo Vincente: het einde van de wereld via Faro