Bretagne: Abbaye de Bon Repos en het Kanaal Nantes-Brest

Tussen Nantes en Brest loopt een kanaal, uitgegraven door dwangarbeiders. Rond 1925 werd het kanaal plots afgesneden door het kunstmatig aangelegde Lac de Guerlédan ter hoogte van Mûr-de-Bretagne. Voor fietsers maakt het niet veel verschil uit: zij kunnen naast het kanaal van Nantes naar Brest fietsen. Gewoon rond het meer, waar ze bovendien ook nog een halte kunnen maken bij het prachtige Abbaye de Bon Repos, een abdij die beetje bij beetje wordt gerestaureerd.

Canal de Nantes à Brest

Kanaal doorheen Bretagne

Het idee voor het uitgraven van een kanaal doorheen Bretagne bestond al in de 16de eeuw. Het stuk tussen Rennes en Redon werd als eerste gekanaliseerd. Maar het is Napoleon die in 1803 het definitieve startschot geeft voor de bouw van het kanaal. En wel om strategische redenen, namelijk om de maritieme blocade van Engeland te omzeilen. Bedoeling was om alle rivieren en kanalen (de Loire, de Erdre, de Isac, de Oust, de Blavet en de Hyères) in Bretagne onderling te verbinden. Het project kent veel problemen en kost heel wat mensenlevens.

Dwangarbeiders

Het kanaal werd grotendeels uitgegraven door boeren, arbeiders op zoek naar werk maar vooral door dwangarbeiders die van Brest kwamen, deserteurs van het leger van Lodewijk de 18de. Tussen 1822 en 1834 werken meer dan 600 man met schop en houweel in erbarmelijke werkomstandigheden, in de bijtende kou of de felle zon, zonder enige vorm van hygiëne. Epidemies roeien een deel van de bevolking uit. Het moeilijkste deel was niet zozeer het uitgraven van het Kanaal, dan wel het vervoeren van de uitgegraven grond. Dikwijls gebeurde dit met manden op de rug. Napoleon is niet meer wanneer het meesterwerk eindelijk af is in 1842, en een strategische waarde heeft het kanaal dan ook al lang niet meer.

Handelsweg met heel wat sluizen

De handel daarentegen heeft er alle baat bij. Met zijn 360 kilometer en zijn 326 sluizen is het kanaal dan de langste vaarweg in Frankrijk. Redon, op de kruising van het kanaal Nantes à Brest en Ille-et-Rance-Villaine, was een belangrijke doorgangplaats. Het is ook hier dat zich het "Musée de la Batellerie" zich bevindt. Hier leert u meer over de kanalen, over leven en werk van schippers en u kan er een binnenschip bezoeken. Verderop, tussen Josselin en Pontivy, zijn er niet minder dan 72 sluizen! Een hele klus voor schippers en plezierbootjes!

Lac de Guerlédan maakt einde aan beroepsvaart

In Mûr-de-Bretagne werd in 1930 een einde gemaakt aan het varen over het Kanaal. Toen werd het Lac van Guerlédan aangelegd, een kunstmatig meer dat 17 sluizen onder water zette. De stuwdam en de elektriciteitscentrale produceren nu genoeg elektriciteit voor 15.000 mensen, maar de schippers moeten hier hun reis stopzetten. En nu is het kanaal dus ook het mekka van de fietsers met de trekwegen naast het kanaal. En ook de pleziervaarders kunnen nu genieten van de rust en de stilte op grote delen van het Canal de Nantes à Brest.

De fietsroute

Van Nantes naar Brest

Naast het Kanaal is nu een bewegwijzerde en goed onderhouden fietsroute. De fietsroute loopt van Nantes naar Brest. De te volgen indicaties zijn witte bordjes met V1 op en een rondje in twee tinten groen met hierin geschreven "Voies Vertes de Bretagne" en een triskell-teken. De route beslaat 400 kilometer en kan in bijvoorbeeld 10 etappes worden afgelegd indien men ze in familieverband wil doen of in 4 etappes voor de "echte".

Bezienswaardigheden onderweg

Het eerste deel, zo'n 300 kilometer, van Nantes tot Carhaix, loopt langs de trekwegen naast het Kanaal van Nantes naar Brest. Alleen het eerste stukje, van Nantes tot Nort-sur-Erdre is een beetje gevaarlijker, want daar is geen echt fietspad. Maar vanaf Nort-sur-Erdre kan men op de trekweg, waar geen gemotoriseerd vervoer is toegelaten. Heerlijk rustig dus! In Pont-Miny kan u een kijkje nemen in "la maison du canal", waar de geschiedenis van het kanaal uit de doeken wordt gedaan. In Redon neemt u de tijd voor het "Musée de la Batellerie", zoals hierboven beschreven. Een volgende halte zou Josselin kunnen zijn, met zijn prachtig kasteel dat weerspiegelt in het kanaal. Ter hoogte van het Lac de Guerlédan is geen pleziervaart meer mogelijk, maar fietsers kunnen gewoon hun weg verderzetten op de Voie verte du Petit train, aangezien de trekwegen ook onder in het meer zitten. Tussen Carhaix en Morlaix volgt de route daarna een oude spoorlijn. Inderdaad, op dit traject reed vroeger een klein treintje. Men rijdt hier dwars door het Massif Armoricain, een prachtige streek. Tussen Morlaix, Saint-Pol-de-Léon en Roscoff wordt daarna een véloroute gevolgd. Gedaan met de rustige paadjes waar niemand anders komt. Dit stuk is veel gevaarlijker en daarom minder geschikt voor kinderen. Bij Saint-Pol-de-Léon kan men genieten van het zicht op de artisjokkenvelden. Daarna komt men bij het eindpunt: het stadje Roscoff.

Abbaye de Bon Repos

Geschiedenis van de abdij

De Abbaye de Bon Repos bevindt zich naast de sluis en de brug over het Canal de Nantes à Brest, op het einde van het Lac de Guerlédan. Deze abdij werd in de 12de eeuw opgericht door cisterciënzer monniken op vraag van graaf Alain de Rohan. Na een vermoeiende jacht was de graaf in 't slaap gevallen naast het woud van Quénécan. De Maagd Maria verscheen in zijn dromen en gaf hem de raad hier een abdij te stichten. En zo geschiedde. Op 23 juni 1184 namen 12 monniken uit de Manche hier hun intrek. Tijdens de Franse Revolutie werd de abdij door de monniken verlaten en aan haar lot achtergelaten. Sinds enkele jaren wordt er geduldig gewerkt aan de heropbouw, maar verwacht wordt dat ze pas terug in haar oude glorie zal hersteld zijn binnen een goede 20 jaar.

De abdij in de zomer

Ieder jaar in augustus kan men gaan kijken naar een mooie "son et lumière" met meer dan honderd figuranten. Hierin wordt de geschiedenis van de abdij en van de streek terug tot leven gewekt. In de abdij valt vooral tijdens de zomermaanden van alles te beleven. Er zijn workshops voor jongeren in en rond de abdij. Er worden rondleidingen gegeven met uitleg over de restauratie. Er zijn tentoonstellingen van hedendaagse kunst. Iedere zondag van maart tot eind oktober is er een artisanale markt naast de abdij. Lokale producten en kunstvoorwerpen worden er te koop aangeboden. Voor fotografen is de abdij een waar paradijs. De lange laan met aan weerszijden lindebomen mondt uit op de poorten van de abdij. Voeg daar de typische Bretoense mist en nevel aan toe en u bekomt schitterende, mysterieuze foto's.

La route du petit train

Het Kanaal de Nantes à Brest was nog maar net af, of de trein deed zijn intrede, zo'n 50 jaar later om precies te zijn. Een eerste lijn werd geopend op 15 mei 1898, tussen Carhaix en Rostrenen. De laatste lijn, tussen Loudéac en La Brohinière, werd geopend op 12 augustus 1907. Bijzonder aan de Bretoense sporen was dat ze maar 1 meter breed waren, tegen 1,43 meter elders. Op die manier kon de trein het hoofd bieden aan het bergachtige reliëf van het gebied. Mensen in kleine dorpjes en afgelegen gebieden konden gebruik maken van het treintje. Ook goederen en dieren werden met het treintje vervoerd tot in de jaren vijftig. De concurrentie van vrachtwagens en bussen zorgden in de jaren zestig voor de ondergang van het treintje. Het treintje verdween dan misschien maar het traject bleef bewaard, en ook hier kunnen de fietsers er nu dankbaar gebruik van maken. Op het traject vindt men getuigen van het spoorverleden: oude stationnetjes, spoorwegovergangen, etc.