Monkey forest, apenbos

Een toeristenattractie op Bali is het apenbos (monkey forest) Mandala Wisata Wenara Wana. Hier kunnen mensen tussen de apen doorlopen, en door de apen beklommen en gevlooid worden. Het apenbos is bij een bezoek aan Bali dan ook zeker de moeite waard. Behalve een grote hoeveelheid apen, zijn in dit bos ook twee tempels te vinden. Deze, de apen en het bos zijn heilig voor veel Balinezen. Bij een bezoek zijn er een paar dingen om rekening mee te houden, en een aantal dingen gewoon leuk om te weten.

Waar ligt het apenbos?

Op Bali, in de stad Ubud, is het apenbos, ofwel Mandala Wisata Wenara Wana, te vinden. Ubud ligt in het binnenland van Bali, Indonesië. Het ligt vrij centraal, iets richting het zuidwesten van het eiland. Ubud is gelegen tussen de rijstvelden en in de bergen. Het ligt ten noorden van de grote steden Denpasar en Sanur. De belangrijkste straat in Ubud is de ‘Monkey Forest road’. Aan de ene kant hiervan ligt de markt, aan de andere kant het apenbos.

Wat is het apenbos?

Het apenbos is, zoals de naam al zegt, een bos waar veel apen in leven. Verder is het een heilige plek voor veel Balinezen. Er zijn twee belangrijke tempels gelegen in dit bos. Daarbij zijn een groot aantal van de bomen die in het bos staan heilig. Vooral de ‘Pule Bandak’ is een belangrijke boom. Van deze boom worden maskers gemaakt, die bij ceremonies worden gebruikt. Hiervoor wordt de boom niet omgehakt, maar slechts een klein deel van het hout eraf gehaald. Andere heilige soorten zijn de ‘Majegan’, die alleen wordt gebruikt voor het maken van heilige plaatsen, en de ‘Berigin’, waarvan de bladeren worden gebruikt bij de belangrijke crematie ceremonies.

De tempel van de dood (Pura Dalem)

De meeste Balinese dorpen hebben drie tempels. Één daarvan is de Pura Dalem, de tempel van de dood. In Ubud is deze in het apenbos te vinden. Deze tempel wordt sterk geassocieerd met de godheid Dewa Siwa, de Vernietiger. Dewa Siwa straft mensen die slecht hebben geleefd. De tempel ziet er indrukwekkend en donker (duister) uit. Overal zijn beelden en reliëf van goden, monsters en beesten te zien. Dit alles is gehouwen uit een donkere steensoort, die het effect versterkt. Voor het grootste effect kunt u het beste deze plek ’s ochtends of ’s avonds bezoeken, wanneer er nog weinig mensen zijn. Zo kunt u de tempel op uw gemak bekijken.

Pura Desa

De andere tempel die in het apenbos te vinden is, is Pura Desa. Deze tempel is gewijd aan de god Brahma. Hier komt de leiding van de gemeenschap samen om te bidden en te regeren. Dewa Brahma staat bekend als de Schepper (of de Generator). De tempel Pura Desa is drukker bezocht dan Pura Dalem. Hij is dan ook groter, en lichter gebouwd. Om toegang te krijgen tot deze tempel, is het verplicht een sarong te dragen. Deze zijn te leen vlak voor de ingang van de tempel. Verder zijn er een aantal regels om toegang te krijgen. Deze gelden bij veel tempels op Bali.

• Met bloedende wonden het tempelterrein op is verboden
• Vrouwen mogen tijdens hun menstruatie niet het tempelterrein op
• Ouders van kinderen jonger dan vier dagen mogen het tempelterrein niet op
• Iedereen die een familielid heeft verloren, mag niet naar binnen tot drie dagen nadat het familielid is begraven of gecremeerd.

Verder is de binnenkant van de tempel verboden terrein voor toeristen. Er is gelukkig aan de buitenkant erg veel te zien. Op het terrein van deze tempel zitten veel apen, net als in de rest van het bos.

De apen

Waar het apenbos om draait zijn natuurlijk de apen. Er leven meer dan driehonderd apen in het apenbos. Het zijn langstaart makaken, Macaca fascicuiaris. Ze leven verdeeld over vier groepen. De vrouwtjes blijven in de groep waar zij in geboren zijn, de mannetjes verlaten deze groep wanneer zij vier tot acht jaar oud zijn. Zij gaan dan naar een van de andere troepen. Het is lastig om de verschillende troepen uit elkaar te houden. Hun territoria overlappen en veranderen iedere keer, en er zijn geen duidelijke verschillen te zien tussen de apen. Hierdoor is het makkelijk ze aan te zien voor één grote troep.

Het voeren van de apen

De apen in het apenbos zijn bijzonder brutaal. Ze zijn absoluut niet bang voor mensen en zullen dan ook iedere mogelijkheid eten af te pikken aangrijpen. Ze voeren is zeker een leuke activiteit. Door het voer bijvoorbeeld bij uw schouder te leggen, komen de apen daar zitten. Door het in een uitgestrekte arm te steken, klimmen ze over het hele lichaam. In het apenbos worden kleine banaantjes verkocht. De opbrengst hiervan gaat naar het behoud van het bos. Zeker op het einde van de dag hebben de apen echter wel genoeg van deze banaantjes. Ze liggen door het hele bos verspreid, en de apen zullen ze hooguit nog pellen, zonder ze op te eten. De moeite nemen om een banaantje uit de hand te halen, zullen ze al helemaal niet meer nemen. Vaak zijn de apen een klein stukje verderop overigens nog wel geïnteresseerd in de bananen. Ze oprapen en een stukje verderop voeren is dus zeker de moeite waard. Vaak is ook het zelf meenemen van fruit aan te raden. Dit kan ook voor weinig geld op de markt een eindje verderop gekocht worden. De apen genieten van vrijwel iedere fruitsoort. Vooral ‘snakskin fruit’, salak in het Nederlands, is gelieft. Let bij het voeren wel op de gevaren, te lezen in het onderdeel ‘veiligheidsvoorschriften’.

Wat (niet) mee te nemen

Er zijn een aantal dingen om op te letten om al dan niet mee te nemen naar de apen. De apen zijn, zoals al eerder gezegd, behoorlijk brutaal. Ze pakken alles wat los en vast zit. Dingen om mee te nemen zijn:

• Een fototoestel: er zijn hele mooie plaatjes te maken van de apen en de tempels. Denk er wel aan het fototoestel met een touwtje aan de pols te maken, anders is er een kans dat de apen het meenemen.
• Fruit om de apen te voeren: de apen zullen hier zeker blij mee zijn. Denk er wel om dat dit niet tot ver in het bos te vervoeren is. Verstop het niet in broekzakken en dergelijke, de apen vinden dit toch wel.
• Een lange broek en een shirt met lange mouwen. Dit is vooral in de schemering belangrijk. Er zitten veel muggen, die vervelend steken.
• Insectenspray, bij voorkeur een die ook tegen vlooien werkt. De apen kunnen hier redelijk wat van meedragen.

Er zijn ook een aantal dingen die u beter niet mee kunt nemen. Zoals:

• Snoepgoed en noten: let vooral op kleine snoepjes die in een (broek)zak blijven zitten. De apen hebben dit eerder door dan u. Zowel snoepgoed als noten kunnen behoorlijk giftig voor hen zijn, dus beter geen risico nemen.
• Een bril: natuurlijk is het niet voor iedereen mogelijk de bril thuis te laten, maar als het kan doe dit dan. De apen vinden het best een leuk ding, en de rest van de vakantie zonder bril doorbrengen is ook geen pretje. Mocht u toch een bril meenemen, maak deze dan met een touwtje vast om de nek. Mochten een aap de bril te pakken krijgen, zoek dan naar iets lekkers of interessanters om te ‘ruilen’. Ren er vooral niet achteraan. De aap klimt een boom in, en de bril is niet meer (heel) terug te krijgen.
• Al het andere wat u maar kunt missen. Tassen en dergelijke kunnen veiliger in een hotel of in een bus blijven.

Veiligheidsvoorschriften

De apen zijn zeker geen huisdieren. Ze kunnen hard bijten en behoorlijk gevaarlijk zijn. Daarom zijn er een aantal punten om op te letten.

• Blijf op de paden. De apen kunnen agressief worden wanneer mensen te ver in hun territorium dringen. Blijf daarom op de paden, dit is veiliger.
• Let op waar u loopt. Wanneer u te dicht bij de apen komt, kunt u als een bedreiging worden gezien. Verder is het ook opletten na regen en bij water. De paden kunnen glad zijn.
• Pak geen voer of objecten terug van de apen. Dit spreekt voor zich, het afpakken van voedsel leidt tot een agressieve reactie van de aap. Ook het pakken of terugpakken van een object kan een agressieve reactie ontlokken. Denk hier bijvoorbeeld aan bij het proberen te pakken van een bril.
• Plaag de apen niet. Ook de jongen kunnen bijten, houd geen voer voor ze zonder het hen te geven.
• Het voeren kan gevaarlijk zijn. Dit is iets om altijd te onthouden. Ze kunnen behoorlijk hard bijten, en een serieus gevaar opleveren. Veel mensen voeren de apen zonder dat er ook maar iets mis gaat, maar er is altijd de kans dat het wel mis gaat.

Mocht het misgaan. Mocht uzelf of iemand anders gebeten worden, kunt u het beste naar de stafleden gaan. Zij zijn te herkennen aan hun groene uniformen en weten precies wat te doen. Ga na een bloedende beet altijd naar een arts.

Veel plezier in het apenbos, een mix van natuur en cultuur.