Regio West-Afrika: landen, landschappen en gebieden

West-Afrika grenst aan de Saharawoestijn en bestaat grotendeels uit laagvlaktes, woestijnsteppes en savannes, de Sahel. Tussen de savannes en de Atlantische westkust van Afrika vormen weelderige tropische regenwouden een groene strook, waar de Nigerrivier in een halve maanvorm doorheen stroomt. In het regenwoudgebied van westelijk Afrika is er een grote verscheidenheid aan flora en fauna te vinden.

Landen

West-Afrika bestaat volgens de indeling van de Verenigde Naties (United Nations composition of continental regions) uit zestien landen. Ook het Brits overzeese eiland Sint-Helena in de Atlantische Oceaan wordt hierbij gerekend.

• Benin
• Burkina Faso
• Ivoorkust
• Gambia
• Ghana
• Guinee
• Guinee-Bissau
• Kaapverdië
• Liberia
• Mali
• Mauritanië
• Niger
• Nigeria
• Senegal
• Sierra Leone
• Togo

Gebieden en landschappen in West-Afrika

De Sahel

Sahel betekent in het Arabisch ‘kust’, hiermee wordt de kust (rand) van de Saharawoestijn aangeduid. Het is een brede overgangsstreek van savannes, woestijnsteppes en laagvlaktes waar het vrij droog en warm is. Ten zuiden hiervan begint een vochtig tropisch gebied. De strook loopt helemaal van de Atlantische Oceaan tot aan de Rode Zee. De West-Afrikaanse landen Senegal, Gambia, Mauritanië, Mali, Burkina Faso, Niger en Nigeria liggen in de Sahel. Evenals de noordelijke delen van Ivoorkust, Ghana, Togo en Benin. Veel Sahellanden behoren tot de armste ter wereld. De meeste mensen die hier wonen zijn arm. De bevolking houdt zich in leven met het houden van vee, zoals koeien en geiten. Maar vooral in zeer droge perioden en bij andere rampen hebben ze weinig reserves.

Het Aïrgebergte

In het Noorden van Niger ligt het Aïrgebergte. Dit gebergte is een driehoekig bergmassief met hoogtes van bijna 2000 meter. Het landschap bestaat uit blauw marmer, zwart basalt en hoge zandduinen van de Saharawoestijn. Het regent bijna nooit in dit gebied. Er leven hier Toearegs, leden van een Berberstam. Dit zijn nomaden, zij dragen veelal de traditionele blauwe kleding en indigokleurige tulbanden. Het Aïrgebergte staat vooral bekend om de rotstekeningen van de prehistorische mens.

De Atlantische Oceaan

De westkust van Afrika grenst aan de Atlantische Oceaan. De kustlijn bestaat onder andere uit zandstranden, mangrovemoerassen en lagunes. Daarachter laaglanden en heuvellandschappen, verder landinwaarts beginnen de tropische bossen. De bevolking leeft onder meer van visserij en landbouw. In het water voor de kust, maar ook in de lagunes van riviermonden, grote rivieren en meren leeft naast vele andere zeedieren, de bedreigde West-Afrikaanse lamantijn (zeekoe). Voor de kust van Mauritanië en Senegal ligt Kaapverdië, dat bestaat uit een eilandengroep van vulkanische oorsprong. Het Britse eiland Sint-Helena ligt in het zuiden van de Atlantische Oceaan, zo’n 2800 kilometer ten westen van Angola.

De Niger

De Nigerrivier is ongeveer 4200 kilometer lang en ontspringt in de bergen van Guinee. De rivier stroomt in een halvemaanvorm verder door Guinee, Mali, Niger, Benin en Nigeria. Langs de oevers van de Niger heerst een tropisch klimaat. Via een grote delta (riviermonding) mondt de Niger uit in de Golf van Guinee. In de rivier leven onder andere krokodillen en nijlpaarden.

Het tropisch regenwoud

Het zuidelijke gedeelte van West-Afrika bestaat voor een groot gedeelte uit tropisch regenwoud. Hier is het warm en vochtig, er valt veel regen en er leven vele planten- en diersoorten. Zoogdieren zoals de Afrikaanse bosolifant, Afrikaanse goudkat, het reuzenboszwijn en vele soorten apen, waaronder de gorilla en de West-Afrikaanse chimpansee. In het regenwoud leven ook zeer veel inheemse vogelsoorten, bijvoorbeeld de Afrikaanse grijze roodstaartpapegaai. Het is een prachtig gebied, dat helaas ernstig wordt bedreigd door ontbossing. Dit heeft klimaatsverandering tot gevolg door erosie en overstromingen en hierdoor uitsterving van planten en dieren.

Koloniale tijd en slavenhandel

In de jaren 1480 trokken de Europeanen naar West-Afrika op zoek naar goud. Vooral in de kuststreken zijn er vele Nederlandse, Portugese, Engelse en Franse koloniën gesticht. De handel in goud, ivoor en peper nam toe, evenals de slavenhandel. Er werden jaarlijks vele duizenden slaven vanuit West-Afrika geëxporteerd naar voornamelijk Amerika. De slaven werden gebruikt voor het werk in onder andere goudmijnen en suikerplantages. Als gevolg van de kolonisatie zijn in heel West-Afrika vooral de Franse en Engelse invloeden nog goed merkbaar, onder meer aan de officiële voertaal.

Bevolking

In West-Afrika is de langst aanwezige en meest voorkomende groep de zwarte Afrikanen. Binnen deze groep zijn er honderden verschillende stammen te onderscheiden met grote culturele verschillen en tradities. Dit maakt het moeilijk voor hen om met elkaar samen te leven. Samen met de aantrekkelijkheid van het klimaat, de bodemschatten en de vruchtbare grond de reden waarom westelijk Afrika zoveel te lijden heeft gehad van oorlogen en andere conflicten tussen al deze groepen. Muziek speelt in westelijk Afrika een grote rol, het is een onderdeel van het leven. Zang en dans en het ritme en geluid van bijvoorbeeld de djembétrommel. Een aantal van de belangrijkste bevolkingsgroepen:

• Hausa, de meeste leden van dit volk leven in Nigeria. De taal die ze spreken heet ook Hausa, het is de meest gebruikte taal in West-Afrika.
• Fulani, de grootste nomadische groep ter wereld, ook wel Fulbe genoemd. Zij leven verspreid over vele landen in West-Afrika.
• Mandinka, een etnische groep die leeft in Senegal, Gambia, Guinee-Bissau, Burkina Faso, Mali en Ivoorkust.