Malakka (Malacca/Melaka): een stukje Nederland in Maleisië

De stad Malakka is bij een reis door Maleisië zeker de moeite van bezoeken waard. Het is de plek waar u als Nederlander waarschijnlijk wel herkent wordt. Dat is natuurlijk niet zonder reden. De stad is jarenlang in handen geweest van Nederland en zelfs nu is de Nederlandse aanwezigheid van toen nog duidelijk voelbaar.

Geschiedenis

Malakka begon als klein dorp aan de Zuidwestkant van het schiereiland van Maleisië. Het dorp lag strategisch aan de straat van Malakka. Vanaf de vijftiende eeuw begon het dorp zich te ontwikkelen van eenvoudig vissersdorp naar het middelpunt van het sultanaat en werd vooral belangrijk door de handel die met en in de stad gedreven werd. Vanaf 1509 dreven de Portugezen handel met Malakka. De vreedzame relatie mocht echter niet baten; in 1511 veroverden de Portugezen de stad. De sultan vluchtte naar Johor. In 1606 deed de Nederlandse VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) een poging Malakka te veroveren op de Portugezen. De aanval werd afgeslagen maar na een tweede belegering in 1641 gaf de stad zich over. Met de komst van de Nederlanders verdween de handel uit Malakka. De stad kwam in de schaduw te liggen van het veel belangrijkere Batavia. Wel was de stad vanuit strategisch oogpunt belangrijk voor Nederland. Niet alleen Malakka en delen van Indonesië waren in handen van de VOC maar daarmee ook de Straat van Malakka. Dat gaf de Nederlanders het alleenrecht op de doorgang naar Indië. In 1795 kwam de stad in handen van de Britten. Willem V was naar Engeland gevlucht vanwege de Franse veroveringen in de Republiek der Nederlanden en had opgedragen de Nederlandse kolonies tijdelijk over te dragen aan de Engelsen. In 1818 kreeg Nederland de stad Malakka weer terug. Helaas was de handel door de Britten teniet gedaan. De stad was daarmee waardeloos geworden voor de Nederlanders en in 1824 werd de stad geruild voor een havenstad op Sumatra.

Dutch Square

Het Rode Plein van Malakka is het middelpunt van de stad. Aan het plein zijn gebouwen te vinden die gebouwd zijn door de Nederlanders zoals het Stadhuys en de Christ Church.

Stadhuys

Dit schitterende gebouw aan Dutch Square werd tussen 1650 en 1660 door de Nederlanders gebouwd en vervolgens gebruikt als hun koloniale hoofdkwartier. Tegenwoordig is het Museum of History and Ethnography erin gevestigd.

Christ Church

Deze rode kerk werd in 1753 gebouwd door de Nederlanders om eeuw overheersing te vieren. Oorspronkelijk was de kerk Nederlands Hervormd maar door de komst van de Britten werd de kerk ingewijd in de Anglicaanse kerk. Ook hebben de Britten de kerk tijdens hun overheersing wit geverfd. Inmiddels is de kerk weer terug gebracht in de oude stijl. In de kerk zijn talloze Nederlandse en Britse grafstenen te vinden.

Porta de Santiago

De Porta de Santiago is het enige restant van de ooit enorme Portugese verdedigingswerken. Het fort werd in 1512 gebouwd door Alfonso de Alburquerque, de Portugese overheerser, en werd later opnieuw gebruikt door de Nederlanders. Het fort werd in 1807 door de Britten verwoest. Het enige overblijfsel, de Porta de Santiago, is te danken aan sir Stamford Raffles, de stichter van Singapore. De natuurstenen poort staat aan de voet van St. Paul’s Hill en draagt aan beide zijden het wapen van de VOC. Voor de poort staan nog enkele overgebleven Nederlandse kanonnen.

Muzium Budaya

Naast de Porta de Santiago ligt Muzium Budaya. Het museum is een indrukwekkende replica van het traditionele Maleise paleis van de sultan van Malakka. In het museum is het leven van de sultan te achterhalen. Er is onder andere de slaapkamer van de sultan te zien.

St. Paul’s Church

Op de top van St. Paul’s Hill staat de ruïne van St. Paul’s Church. De kerk werd in 1521 gebouwd als de Nossa Senhora de Annunciada. Onder Nederlandse heerschappij werd de kerk St. Paulus genoemd. Na de bouw van de Christ Church raakte de kerk in onbruik. In de ruïne is een fascinerende collectie Nederlandse grafstenen te vinden.

Jonkers Street (Jalan Hang Jebat)

Deze straat is de belangrijkste verkeersader van Chinatown in Malakka. De straat is beroemd vanwege de vele antiek- en curiosawinkels, bars en restaurants. Vooral ’s avonds en in het weekend is het een drukte van belang.

Heeren Street (Jalan Tun Tan Cheng Lock)

Deze straat heeft het oorspronkelijke karakter beter behouden dan Jonkers Street. De huizen stammen uit de 18e eeuw en de smalle gevels zijn het gevolg van de belasting die de Nederlanders toentertijd hieven op de breedte van de gevel. De huizen zijn wel vaak heel diep. In de huizen met kleurrijke tegels, stucwerk en pleisterwerk woonden vroeger rijke Baba-Nonyafamilies.

Baba-Nonya Heritage Museum

Verderop aan de Heeren Street staat het Baba-Nonya Heritage Museum. In dit bewaard gebleven huis is goed te zien hoe de rijke Chineze Baba-Nonyafamilies vroeger leefden.