Malakka 'de historische'

Malakka is gelegen aan de westkust van het schiereiland Maleisië, aan de gelijknamige zeestraat. Ooit was het een machtig sultanaat dat de handel in de wijde regio controleerde. Later losten Portugezen, Nederlanders en Engelsen elkaar af als machthebbers. De stad en de staat wordt dan ook wel eens 'de historische' genoemd. Het historische stadscentrum staat sinds 2008 op de lijst van werelderfgoed en telt tal van musea, maar daaromheen heeft de staat zich ontwikkeld tot een multiculturele moderne samenleving, met industrie, handel en allerhande ontspanningsmogelijkheden voor toeristen en voor de eigen bevolking.

Algemene informatie

De staat telde 830.000 inwoners in 2011 op een oppervlakte van 1.652 km². Malakka ligt in het westen van het schiereiland aan de straat van Malakka. In het zuiden is Malakka begrensd door het sultanaat Johor, in het noorden door Negeri Sembilan.

De staatsvlag bevat de kleuren van de Maleise vlag, blauw, geel, rood en wit, verder ook een gele wassende maan en een vijfpuntige ster, symbolen van de islam die de officiële godsdienst is van de staat en het land. Malakka is een van de vier staten zonder sultan. Het staatshoofd is een gouverneur aangesteld door de koning voor een periode van vier jaar. Het is een ceremoniële functie. De gouverneur mag niet deelnemen aan de keuze van de koning en anders dan de sultan, is hij ook niet het hoofd van de islam in de staat.

Geschiedenis

Ooit was Malakka de hoofdplaats van het sultanaat Maleisië en het wordt door sommigen daarom ook beschouwd als de spirituele oorsprong van Maleisië. Het was een strategische haven die schepen op de vaarroute tussen China en Arabië beschutting bood tegen de moesson. Het kende zijn bloeitijd tussen 1460 en 1480. In 1511 veroveren de Portugezen de stad en vestigen er een handelspost. De sultan vlucht naar Johor. In 1641 nemen de Hollanders (VOC) de stad over. Ze blijven er heer en meester tot in 1795 de Engelsen de macht overnemen. In 1818 komt Holland wel terug maar met een Engelse Resident bestuurder en in 1824 wordt bij het verdrag van Wenen Malakka afgestaan aan Engeland. Met onderbreking van de bezetting door Japan van 1941 tot 1945 bleven de Britten er tot de onafhankelijkheid van Maleisië in 1957.

Economische activiteit

Malakka staat vooral bekend als toeristische trekpleister maar kent ook een gevarieerde industriële activiteit. Deze is vooral geconcentreerd rond de stad en in Alor Gajah. Het betreft dan zowel consumptiegoederen als onderdelen voor elektronica en hoogtechnologische wapens.
Het kent een economische groei van 4% en een werkloosheidsgraad van 0,7%.

Toeristische troeven

Alle machthebbers hebben hun sporen nagelaten in Malakka waardoor de stad zich terecht een historische stad mag noemen. Ze bezit de oudste Europese, Hindoe, Chinese en Maleise gebouwen van het hele land.
Cultureel en culinair is Malakka interessant omdat zowel de afstammelingen van de Portugese kolonisatoren als de Chinese inwijkelingen uit de 15e eeuw hun eigen cultuur deels hebben bewaard, deels vermengd hebben met Maleise elementen en zo een eigen, originele bijdrage leverden.

In de stad

De Portugese veroveraars bouwden meteen een fort. Met vier torens een een stenen omwalling was dit het sterkste fort uit de regio. Het werd beschadigd bij de aanval door de VOC (Nederlanders) maar na de inname hersteld. Boven de toegangspoort werd ook het wapenschild van de VOC aangebracht, nu nog te zien. De Engelsen starten de ontmanteling van het fort. Gelukkig werd dank zij een interventie van Sir Stamford Raffles de toegangspoort, bekend als A'Famosa (Porta De Santiago), gespaard.
Afstammelingen van de Portugezen vormen nog een gemeenschap van zowat 1000 personen die hun cultureel erfgoed proberen te bewaren. Het Portugese Plein (Portuguese Square) is het bruisende centrum van hun cultuur ('s avonds). Ze hebben nog een eigen creoolse taal behouden, het Kristang.

St. Paulus kerk (St. Paul's)

Deze kerk werd gebouwd door de Portugezen in 1521 en later door de Nederlanders herdoopt tot St. Paul”s. In de kerk zijn nu oude 17de eeuwse Nederlandse grafstenen geplaatst. Ook de heilige Franciscus Xaverius was hier begraven. Zijn graf is ondertussen overgebracht naar Goa.

Stadthuys
De naam zegt het. Dit gebouw werd opgericht door de Nederlanders als administratief centrum en verblijfplaats van de gouverneur en de officieren. Het is het oudste nog bestaande Nederlandse gebouw in Azie. Het herbergt nu het Historisch Museum en het Etnografisch Museum. Het werd pas later door de Britten rood geschilderd wat het Nederlandse plein (Dutch Square) de bijnaam bezorgde van Rode plein. Alle gebouwen in de buurt, ook de Christ Church, zijn rood geschilderd.

De Christuskerk (Christ Church) is gebouwd door de Nederlanders in 1753. Het is een mooi voorbeeld van hun ingenieuze architectuur. Opmerkelijk zijn de kerkbanken, een messing Bijbel, het Laatste Avondmaal in geglazuurde tegels en een Armeense grafsteen. De hele wijk aan de voet van de St. Paulusheuvel is aangelegd door de Nederlanders.
In1459 in de bloeitijd van het sultanaat huwt de sultan met een Chinese prinses Hang Li Poh. Ze werd vergezeld van 500 hofdames. De sultan schonk hen de heuvel met de belofte dat die hen nooit zou ontnomen worden. De heuvel bevat nu het oude Chinese kerkhof Bukit China met onder meer grafstenen uit de Ming-dynastie met grotendeels onleesbaar geworden opschriften.

Het paleis van de sultan, is heropgebouwd in hout aan de voet van de Paulusheuvel (St. Paul's hill) op basis van beschrijvingen in de Annalen van Maleisië. Het is enig in zijn soort en herbergt nu het cultureel museum.

Het maritiem museum is een replica van een Portugees schip, de “Flor De La Mar”, dat beladen met rijkdommen uit Malakka voor de kust van Malakka verging. Het geeft een impressie van het sultanaat Malakka vanaf de 14e eeuw tot en met de Portugese tijd, de Nederlandse en de Britse periode, het leven op een schip, aan de hand van schilderijen, scheepsmodellen en diorama-opstellingen.
De Cheng Hoon Teng's Tempel (Jalan Tokong) is de oudste van het land. Hij werd gebouwd in 1646 met materialen die verscheept werden vanuit China. Het is een schitterend voorbeeld van Zuid-Chinese architectuur. De puntdaken en gebogen dakranden zijn versierd met mythologische figuren, bloemen en vogels in gekleurd glas en porcelein. Verder zie je er uitgelezen houtsnijwerk. De tempel is gewijd aan Kwan Yin, maar er zijn zijaltaren voor andere goden. De ingang wordt bewaakt door twee leeuwen die de bezoekers er aan herinneren respect te hebben voor de ouders. Het is de enige tempel waar drie belangrijke strekkingen van Chinese religie onder een dak te vinden zijn, Taoisme, Buddhisme en Confusianisme.

Tranquerah Moskee, Masjid Tengkera, is een ander historisch monument daterend uit 1728. Het ontwerp bevat elementen uit de architectuur van Sumatra. De minaret-pagode dateert nog uit die tijd. De moskee zelf werd herbouwd in 1780. Het heeft een piramide-achtig uitzicht met een dak in drie trappen. De decoratie bevat Maleise, Chinese en Indonesische elementen. Op het terrein bevindt zich ook de graftombe van sultan Hussein Muhammed Shah van Johor die het verdrag sloot waarbij Singapore werd afgestaan aan de Britten.

We vermelden nog twee 'Nederlandse' bezienswaardigheden, het Nederlandse (dutch) fort en de Nederlandse begraafplaats. Het fort is gelegen in Naninge, een buitenpost, en de begraafplaats is vooral gebruikt voor Britse officieren en soldaten gesneuveld in de Naning oorlog (1831-1832). Er zijn maar enkele Nederlandse graven te vinden.
Als je nog niet de gelegenheid hebt gehad om kunstambachten uit Maleisië te bewonderen en of te kopen dan moet je beslist naar 'Infokraf Melaka'. Kwaliteitsproducten als batik, voorwerpen uit bamboe, keramiek en andere zijn zorgvuldig geselecteerd op design en vakkunst. Ze werden vervaardigd door plaatselijke ambachtslieden en zijn een ideale herinnering.

In de Jalan Tun Tan Cheng Lock bevindt zich een privé museum gewijd aan de Baba Nyonya cultuur, het Baba Nyonya-museum. Chinezen van voorname afkomst die door interculturele huwelijken een groot deel van de Maleise cultuur hebben opgenomen noemt men de Baba (man) en Nyonya (vrouw). In de straat, vroeger bewoond door 'millionairs', staan een aantal schitterende voorbeelden van hun woningen met Nederlandse en Chinese kenmerken. Een tweetal huizen is omgevormd tot een museum. Ook nummer 117 in Nederlandse stijl met een binnenplaats en zilverkleurige koepel verdient aandacht.

Ook buiten de stad zijn er nog een aantal attracties de moeite waard

Ongeveer 11 km van het stadscentrum is er het Ayer Keroh recreatiebos. Je kan hier op een comfortabele manier kennis maken met het tropische regenwoud met meer soorten groen dan je voor mogelijk hield. De bomen hebben een naambordje. Je kan er wandelen, kamperen, gebruik maken van barbecue voorzieningen. Je kan er een hut huren of zelfs een boomhuis.

Mini Malaysia in Ayer Keroh biedt zoals de naam al aangeeft de mogelijkheid om het culturele erfgoed van de dertien Maleise staten te ontdekken in een enkel complex. Het zijn levensgrote, authentieke huizen gebouwd door vaklui. Elk huis is voorzien van elementen die de cultuur van de staat benadrukken. Mini Asean, ook in Ayer Keroh, is een beetje vergelijkbaar. Het park toont huizen met de kenmerken en de cultuur, maar ook de geschiedenis van de Asean landen (Association of South East Asian Nations), Maleisië, Thailand, de Filippijnen, Singapore, Bruneï en Indonesië. Voor de liefhebbers zijn er nog andere attractieparken zoals het Animal World Safari en Water World het grootste waterpark in Maleisië. Ze liggen bij elkaar ten noorden van Alor Gapal

Ten zuidoosten van Merlimau staat een prachtig voorbeeld van traditioneel huis uit Malakka. Het dateert uit de 19e eeuw en is gebouwd door een notabele. De gevel maar ook de binneninrichting is versierd met kunstig houtsnijwerk. Het echte dorpsleven (Kampung) kan je ervaren in Seri Tanjung, ongeveer 24 km van de stad Malakka. Bezoekers kunnen gebruik maken van accommodaties bij gastgezinnen, de bewoners van Seri Tanjung. Een unieke gelegenheid om het dorpsleven te ervaren.