Groede – dorp in het westen van Zeeuws-Vlaanderen

Het dorp Groede ligt in de gemeente Sluis (Zeeuws-Vlaanderen). Anno 2020 telt het ruim duizend inwoners. Welke toeristische bezienswaardigheden zijn er in Groede te vinden? Waar komt de plaatsnaam Groede vandaan? Hoe is de geschiedenis van dit dorp verlopen? Wat hebben het dorp Groede en de beroemde politicus en dichter Jacob Cats met elkaar te maken?

Oorsprong van de naam Groede

De naam van deze plaats komt waarschijnlijk van het Middeleeuwse woord 'grode'. Dat was indertijd de benaming voor een stuk buitendijks land dat aangeslibd en begroeid was. De naam Groede komt voor het eerst voor op een oorkonde uit de 12e eeuw.

Geschiedenis van Groede

Hoewel deze plek dus al minstens sinds de 12e eeuw Groede genoemd werd, ontstond er waarschijnlijk pas in de 14e eeuw een echt dorp, met een dorpskern. Groede en omgeving hebben in de loop der eeuwen vaak onder water gestaan. Dat kwam door natuurlijke overstromingen (zoals de Sint-Elisabethsvloed), maar ook vaak door 'Militaire Inundatie' (oftewel: gebieden werden in tijden van oorlog onderwater gezet, om als verdedigingslinie te dienen). Zo stond Groede bijvoorbeeld tijdens een deel van de Tachtigjarige oorlog (om exact te zijn: van 1583 tot en met 1612) bijna helemaal onder water. Het enige wat er toen nog zichtbaar was van Groede, was de kerktoren die boven het wateroppervlak uitstak.

Jacob Cats en Groede

De beroemde dichter, rechtsgeleerde en politicus Jacob Cats, speelde vanaf 1611 een belangrijke rol bij het droogleggen van Groede en omgeving. Cats (die afkomstig was uit Zeeland en zich zeer betrokken voelde bij dit gewest) stak heel wat geld in de inpolderingen en het bouwen van nieuwe dijken rondom Groede. Zo zorgde Cats ervoor dat de bewoners van Groede en omgeving ‘weer droge voeten kregen’, maar hij zorgde ook goed voor zichzelf: dankzij deze investeringen werd hij een belangrijke grootgrondbezitter in de contreien rond Groede. Hij bouwde ook een hoeve nabij dit dorp, de Catshoeve.

Enige jaren na de grote inpolderingen, verloor Cats tot zijn spijt al weer een deel van de landbouwgronden die hij droog had laten maken. Toen de oorlog tegen Spanje weer hervat werd, moest een deel van die gronden namelijk om militair-strategische redenen weer onder water gezet worden.

Standbeeld van Jacob Cats

Als eerbetoon aan hem, is er een standbeeld van Jacob Cats in Groede naast de Grote Kerk neergezet. Dit is een fascinerend beeld: Cats zit daar namelijk aan een tafeltje, met een beker in zijn hand. Wie daar de behoefte toe voelt, kan een stoel bij hem aanschuiven en samen met 'Vadertje Cats' aan tafel zittend, met hem op de foto gaan.

Biografie: Jacob Cats

Jacob Cats werd op 10 november 1577 geboren in de Zeeuwse plaats Brouwershaven. In eerste instantie maakte hij vooral faam als advocaat. Later bouwde hij een politieke carrière op. In 1636 werd Cats de Raadspensionaris van Holland (wat indertijd één van de machtigste functies in de Nederlanden was). De naam Cats is in de 21e eeuw nog steeds bekend, mede dankzij het Catshuis. Dit is voormalige woonhuis van Cats in Den Haag (dat hij in 1652 in gebruik nam) is sinds 1963 de officiële ambtswoning van de Nederlandse minister-president. (Al is het in de praktijk vooral een ontvangstgebouw voor hoge gasten en een plek voor belangrijke vergaderingen, want na premier Den Agt heeft geen enkele Nederlandse premier dit gebouw nog als een werkelijk woonhuis gebruikt.)

Jacob Cats is ook zeer bekend als dichter van didactische (moralistische) gedichten. Heel wat regels uit gedichten van hem, zijn in de twintigste eeuw nog steeds gevleugelde uitdrukkingen, zoals: ‘Kinderen zijn hinderen’ en ‘Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel’.

Het Vlaemsche Erfgoed

In Groede bevindt zich 'Het Vlaemsche Erfgoed'. Dit is een straat (het Slijkstraatje), waarin zich een reek nostalgische winkeltjes en musea bevinden. Daaronder zijn onder meer: een Museale Brouwerij, een timmermanswerkplaats, een boekenantiquariaat, een opticienmuseum en een grutterswinkel. Een bezoeker kan in de Erfgoedwinkel een kaartje kopen, waarmee men toegang heeft tot al die kleine musea en winkeltjes. Er zijn ook groepsarrangementen (bijvoorbeeld voor schoolreisjes of bedrijfsuitjes) mogelijk bij het Vlaemsche Erfgoed.

Jaarmarkt Groede

In Groede wordt ieder jaar op de laatste vrijdag van juli een jaarmarkt gehouden. Deze bestaat uit een grote rommelmarkt, een jaarmarkt en divers entertainment. De markt wordt jaarlijks bezocht door duizenden toeristen.

Groede Bad

Net als een aantal andere plaatsen die in West-Zeeuws-Vlaanderen nabij de kust liggen, heeft Groede ook zijn eigen badplaats: Groede Bad. (Net als bijvoorbeeld het nabijgelegen Nieuwvliet-Bad en Cadzand-Bad.) Groede Bad ligt op circa twee kilometer van het dorp Groede en bestaat grotendeels uit campings.