De Baliem-vallei, hoogvlakte in Nieuw-Guinea

De Baliem-vallei ligt in het binnenland van het eiland Nieuw-Guinea op ongeveer 45 minuten vliegen van Jayapura. Nieuw-Guinea is vrijwel geheel bedekt met tropisch regenwoud op steile heuvels en bergen waar rivieren doorheen slingeren. De Baliem-vallei echter is helemaal plat. Hier woont een stam Papua's, Dani genaamd, die eind tweede wereldoorlog zijn ontdekt. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• In de Tweede Wereldoorlog ontdekt
• Varkens
• Varkensfeest
• Vingerkootje
• Irrigatie
• Noodlanding
• Nederlandse Huizen
• Fietstaxi

In de Tweede Wereldoorlog ontdekt

Het Amerikaanse leger vloog destijds over het eiland en zag vanuit het vliegtuig een groot gebied met akkerbouw; rechthoekige afgezette stukken land. Enkele jaren later is de stam voor het eerst bezocht. De mannelijke leden van de Dani-stam lopen slechts gehuld in peniskoker die met een touwtje om hun middel omhoog wordt gehouden. De peniskoker is gemaakt van kalebas die je gemakkelijk in een vorm kunt laten groeien. De vrouwen hebben rieten rokjes en hebben doorgaans op hun hoofd een draagnet, nokke genaamd.

Varkens

Als de vrouwen getrouwd zijn is dat te zien aan de kleur en de vorm van hun rokje. Dani-mannen kunnen met meerdere vrouwen trouwen. Deze stam had van oorsprong geen geld maar gebruikte varkens en sieraden als ruilmiddel. Als een man veel varkens heeft, dan kan hij deze aan de familie-leden van de vrouw geven in ruil ervoor dat hij haar zijn vrouw mag noemen. Inmiddels is er veel veranderd voor de Dani en zijn ze helaas ook in contact gekomen met geld, maar de ware rijkdom wordt nog altijd meer in varkens gemeten. Grote varkens zijn veel duurder dan de kleine. Overigens worden de varkens door vrijwel alle Papua-stammen gegeten, een doorn in het oog voor de grote moslimnatie ter wereld Indonesië, waar de Dani tegenwoordig onder vallen.

Varkensfeest

Het meest belangrijke feest voor de Dani is het varkensfeest. Door middel van zang en dans vertelt men verhalen. Aan het eind van het feest wordt een varken geslacht en door iedereen opgegeten. De mannen beschilderen zich voor dit feest en doen de slagtanden van de varkens door hun neus. Op hun hoofd dragen ze tooien van casuaris-veren. Gewapend met speer en pijl en boog beelden ze de dans uit. De Dani houden zelf varkens, maar ze kunnen ook op wilde varkens jagen in het oerwoud. De Dani dansen en zingen door achter elkaar aan kleine rondjes te lopen. Het lijkt een beetje op de Hollandse polonaise maar dan in het rond.

Vingerkootje

Als er een familie-lid doodgaat dan hakken de vrouwen traditioneel een vingerkootje af. Je ziet vooral veel oudere Dani-vrouwen die hun vingertoppen missen. Tegenwoordig gebeurt dat een stuk minder onder invloed van contact met de buitenwereld. Een minder schadelijke gewoonte is dat de mannen in ronde huizen wonen en de vrouwen en kinderen in langwerpige huizen. Deze zijn voorzien van een dik rieten dak en daardoor veel koeler dan veel huizen die de Indonesiërs maken. Deze laatste huizen zijn slechts te verkoelen met stroomverslindende airco's.

Irrigatie

De mannen zorgen voor de irrigatie van het land en het hoeden van de varkens. Ze bouwen muren van steen door de stenen precies passend op te stapelen. Zo zorgen ze ervoor dat de varkens niet weglopen. Men maakt ook hekken door hout in de grond te steken. Boven op de hekken brengt men een laag stro en riet aan en laat men planten groeien zoals varens. De grond in de vallei is heel vruchtbaar om Nieuw-guinea vulkanische bodem heeft en het er vaak regent.

Noodlanding

In de Baliem-vallei is een vliegtuig gecrasht ten tijde van de tweede wereldoorlog. Volgens vele bronnen is op deze manier de Baliem-vallei ontdekt. Enkele medewerkers van het leger, Nederlanders en Amerikanen zouden aan joy-riding hebben gedaan met een vliegtuig. Ze hadden echter niet genoeg brandstof mee en de bemanning ging op zoek naar een recht stukje land. Dat werd dus deze vallei. Het vliegtuig maakte hier een noodlanding. 's Nachts hebben de Dani eten gebracht naar het vliegtoestel. Omdat de boordradio nog wel werkte heeft men contact kunnen maken met andere vliegtuigen. Daarna heeft men twee hoge palen gebouwd waartussen een kabel is gespannen. Een ander vliegtuig heeft dit vliegtuig vervolgens opgepikt door een haak te laten zakken. Deze spectaculaire redding is helaas nooit gefotografeerd of gefilmd.

Nederlandse Huizen

Toen de Baliem-vallei werd ontdekt was het Nederlands grondgebied. De Nederlanders hebben er huizen gebouwd die nog steeds dienst doen als onderdak voor families. Ook staat er een Nederlands ziekenhuis waar maar weinig is bij gebouwd sinds de Indonesiërs het land in 1969 zich toeëigenden. De nieuwe kolonisator heeft weinig op met de Papua's want ze brengen er vele migranten naar toe met de bijbehorende moskee die drie keer per dag door Wamena schalt, de hoofdstad van de Baliem-vallei. De nieuwe migranten wonen bij elkaar in een soort islamitische wijk. Over het algemeen leeft men vreedzaam samen maar het is geheel onnodig om in deze vallei de moslims een plek te geven. De Indonesische regering geven de moslims allerlei voordelen op economisch gebied zodat ze een bloeiende middenstand vormen. De bedoeling is uiteindelijk om meer islamieten op Nieuw-Guinea te krijgen dan Papua's zodat door de democratische verhoudingen de Moslim-politiek kan worden uitgebreid. Deze trend is in heel de indonesische provincie Papua herkenbaar.

Fietstaxi

De fietstaxi, die inmiddels ook in Amsterdam is geïntroduceerd is een veel gebruikt vervoersmiddel in Wamena. Daarnaast rijden er ook veel busjes rond waarvan een gemiddelde westerling zou denken dat er 8 mensen in kunnen. Maar de chauffeurs weten de taxi zo in te delen dat er minstens 18 en soms 25 mensen in passen. De vrouwen die oorspronkelijk vele kilometers liepen met een tientallen kilo's zware handelswaar, vervoeren de groente en fruit nu vaak op het dak van de auto.

Lees verder

• De Dani, bewoners van de Baliem-vallei
• Met Papua's door het regenwoud
• Het tropisch regenwoud van Nieuw Guinea