Cenote; koel water in tropisch Mexico

In Yucatan, het schiereiland in het zuiden van Mexico, kun je zwemmen in cenotes. Dat zijn sinkholes of zinkgaten in de aardkorst die door een ondergronds stromende rivier zijn opgevuld met water. Omdat het water van onder de aarde komt is het relatief koel. Mexicanen en Mexicaanse toeristen vinden het heerlijk om een verkoelend bad te nemen in een cenote. Een cenote wordt vaak een natuurlijk zwembad genoemd. Je kunt de puurheid van het water ervaren en een cenote spiritueel beleven. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Wat is een cenote?
• Een cenote is mooi
• Meervallen
• Vogels
• Publiek toegankelijke cenotes
• Heilige plekken van de Maya´s
• Duikbril
• Onderwatercamera
• Verouderde informatie op Wikipedia

Wat is een cenote?

Een cenote doet er erg lang over om te ontstaan en er zijn allerlei factoren die meespelen aan het ontstaan van een cenote. Ten eerste moet de bovenlaag kalkgesteente zijn van minimaal een meter tot een paar meter dikte. Onder dit gesteente moet zich een andere laag bevinden zoals zand, dat kan wegspoelen door het water. Door veranderingen in de waterstand, wortels van bomen die door het gesteente heen dringen, het stromen van de ondergrondse rivier en een tijdsverloop van vele duizenden of miljoenen jaren, ontstaat er een holte onder de bovenste korst die we aardoppervlak noemen. Deze holte wordt aan de ene kant gevuld met doorsijpelend regenwater van boven en aan de andere kant met rivierwater dat afkomstig is van ondergronds stromende rivieren.

Een cenote is mooi

Een cenote is vaak erg mooi. In de meeste cenotes kun je heerlijk zwemmen maar niet in allemaal; soms is er sprake van stilstaand water in de cenote waardoor er algvorming optreedt. Een voorbeeld van een cenote vol met algengroei kun je zien op het terrein van Chichen Itza. De meeste cenotes zijn kristalhelder. Het water heeft een azuurblauwe, turquoise of aquamarijne kleur en alle kleurvariaties daar tussen in. De natuur rond de cenote is vaak ook erg mooi. In de omgeving groeien veel bomen en zijn allerlei dieren te zien zoals vogels, vissen en leguanen.

Meervallen

In een cenote zwemmen vissen. Grotere visjes die je ziet kunnen zwart zijn en hebben een lengte van tussen de 10 en 20 centimeter. Dit zijn kleine meervallen; je herkent ze aan de grote snorharen bij hun lippen, net als bij katten. Daarom worden ze in het Engels ´catfish´ genoemd. Kleinere visjes zijn van het soort die ook in sommige spabehandelingen worden gebruikt. Deze visjes eten huiddeeltjes van je tenen. In sommige cenotes komen er tientallen kleine visjes op je tenen en voeten af. Dat geeft een gek, kietelend gevoel. Sommige mensen vinden het maar vreemd dat er vissen aan je tenen vreten.

Vogels

Cenotes zijn in enkele gevallen half overdekt door gesteente. Soms zijn cenotes de ingang naar een grottenstelsel. In het dak van de grotten kun je soms vogels zien nestelen. Deze vogels vliegen luid fluitend door de cenote heen om soms in een gat van het natuurlijk gevormde plafond te verdwijnen. De mooiste vogel in de buurt van een cenote is blauw en rood van kleur en heeft een lange staart. In Mexico wordt het de pajaro Toh genoemd en in het Nederlands heet het de amazonemotmot. Zijn Latijnse naam is Momotus momota.

Publiek toegankelijke cenotes

In Mexico zijn er veel cenotes open gesteld voor publiek. Bij de majestueuze piramide Chichen Itza is eveneens een cenote maar deze cenote is niet betreedbaar omdat het water te diep is en omdat er sprake is van algvorming. In de buurt van de toeristische stad Playa del Carmen zijn diverse cenotes zoals de cenote grutas in het ecopark Kantun-chi, en de aangrenzende cenotes cristalino. In Kantun-chi bestaat de mogelijkheid om in een ondergronds meer te zwemmen en je kunt een rondleiding krijgen door de grotten. De cenote cristalino is ook een mooie cenote maar een stuk kleiner dan kantun-chi. De entreeprijs van cenote cristalino is een stuk lager. In de buurt van Chetumal is een enorme cenote die opvallend genoeg aan de rand van een lagune ligt. Er zit slechts een dunne strook land tussen de cenote en de lagune. Deze cenote heet cenote azul en is zo groot als een klein meer of een grote vijver.

Heilige plekken van de Maya´s

Cenotes waren voor de oude Maya´s heilige plaatsen. De Maya´s zeiden dat veel van hun goden leefden in het water van de cenotes. Het water van de cenotes is zeer puur en helder, erg anders dan water uit andere meren of de zee. In feite is het water drinkbaar hoewel nu er zoveel mensen in zwemmen dat drinken van het water niet meer is aan te raden.

Duikbril

Het is aan te raden om een snorkel en duikbril mee te nemen in een cenote zodat je alles onder water goed kan bekijken. In sommige cenotes worden duiktochten georganiseerd maar ervaren duikers vinden dat niet de mooiste duikervaring; er zijn slechts weinig vissen en er is geen koraal. Met een eenvoudige dukbril zonder snorkel kun je ook al heel wat zien in een cenote.

Onderwatercamera

Het is aan te raden om een onderwatercamera mee te nemen naar een cenote. Je kunt allerlei mooie plaatjes en selfies maken als je in het water staat. Vaak is een zwemvest verplicht in een cenote. In het begin zul je denken: ´Ja maar, ik kan toch goed zwemmen?´ Toch is het best lekker om op je rug in een cenote rond te drijven zonder zelf veel te hoeven doen. Een zwemvest is handig in het onwenselijke geval dat je je hoofd mocht stoten. Dan kun je in ieder geval zonder moeite boven water blijven. Een zwemvest weerhoudt mensen ervan om onder water te zwemmen. De bodem van een cenote is niet egaal; er zijn zeer veel ongelijk liggende stenen waardoor de kans groot is dat je je hoofd stoot als je onder water zwemt. Daarom biedt een zwemvest preventieve bescherming.

Verouderde informatie op Wikipedia

Op Wikipedia staat dat in sommige cenotes de overblijfselen van menselijke botten is gevonden waaruit kan worden afgeleid dat de Maya´s aan mensenoffers deden. Dat is verouderde informatie. Er zijn namelijk erg weinig menselijke resten gevonden dus kunnen er geen mensenoffers op grote schaal hebben plaats gevonden. De meeste botten die zijn gevonden zijn van kinderen en aangezien het gebied boven de grond allerlei gevaren met zich meebrengt is het veel aannemelijker om te veronderstellen dat de enkele overblijfselen van kinderen die in sommige cenotes zijn gevonden komen door een ongeluk wat een kind heeft gehad, zo vertelt een gids van Chichen Itza over de grote cenote die aldaar is te zien.