Malaucène - geschiedenis van een dorp bij de Mont Ventoux

Malaucène is een dorp aan de voet van de Mont Ventoux. In het dorp is die berg overal aanwezig: in beeldmerken en op affiches, in verwijzingen en routebeschrijvingen en vooral door de komende en gaande fietsers. Het is een ware trekpleister voor wielerliefhebbers. De verschillende fietsenwinkels en fietsenverhuurbedrijven verwijzen allemaal naar de beroemde berg om mooie tochten en uitdagende beklimmingen aan de bezoekers voor leggen. De fietsenhandel is levendig in Malaucène, net als de horeca. De terrassen langs de kant van de hoofdweg door het dorp zitten vol met sportievelingen in fietskledij. Het dorp is een van de drie officiële startpunten voor de beklimming van de Mont Ventoux per rijwiel.

• Dorp Malaucène in de Vaucluse
• Mont Ventoux en kalksteen
• Bron van Groseau
• Neanderthaler
• Kelten en Romeinen
• Middeleeuwen
• Graven van Toulouse
• Pausen in Avignon
• Italianen
• Plataan
• Franse Revolutie
• De industriële revolutie
• Uitvalsbasis voor vakantie in de Provence

Dorp Malaucène in de Vaucluse

Malaucène is een kleine zelfstandige gemeente in het departement Vaucluse in de regio Provence-Alpes-Côte d'Azur. De oppervlakte van de gemeente bedraagt 45,3 km², waar bijna 3000 mensen wonen (in 2019). Het dorp maakt deel uit van het arrondissement Carpentras. Het dorp ligt op een hoogte van 350 meter. Op een afstand van 9 kilometer naar het zuiden ligt het buurdorp Vaison-la-Romaine en naar het noorden is het 18 kilometer naar Carpentras. Malaucène ligt op minder dan 50 kilometer van het TGV treinstation en het vliegveld van Avignon. Op 30 kilometer afstand vind je de autoroute A7.

Mont Ventoux en kalksteen

Geologisch bestaat Malaucène uit drie componenten:

• kalksteen
• zeebodem uit het Tertiair
• de bron van Groseau

Kalksteen

Miljoenen jaren geleden – in het Trias, 200 tot 250 miljoen jaar geleden – was er in dit gebied van Frankrijk een zee met onderzeese ruggen, zoals de Mont Ventoux, en valleien. Er werd sedimenten afgezet en er groeiden koraalriffen. Door verschuiving van de aardplaten en plooiing van het aardoppervlak vormde zich een ander landschap met de Mont Ventoux als een van de eilanden in de zee. In het gebied waar Malaucène nu ligt ontstond in het Tertiair (2,5 tot 66 miljoen jaar geleden) een vallei waar de bewoners weilanden, bossen en jachtgebieden vonden.

Zeebodem

De voormalige zeebodem bestond uit een geelachtige zandsteen en werd afgezet met vruchtbare grond. Hier vestigden zich mensen die leefden van landbouw, veeteelt en boomgaarden. Malaucène vormde zich tot dorp en kreeg de Provençaalse naam Malaussena, die nog altijd op de borden als tweede naam onder Malaucène aan het begin van het dorp staat.

Bron van Groseau

De Mont Ventoux houdt in het kalksteen heel goed water vast en dat komt aan de oppervlakte via bronnen zoals de bron van Groseau bij Malaucène. Het water uit die bron zorgde voor een landschap waar het goed wonen was en de agrarische toepassingen brachten welvaart in het gebied. Er bloeien witte narcissen in het voorjaar op de vruchtbare en vochtige grond, maar de verstedelijking heeft dat landschap vernield. De Groseau is in de 16e eeuw gekanaliseerd en er kwam industriële welvaart.

Neanderthaler

De eerste Malaucéniens waren Neanderthalers die er zo’n 40.000 tot 50.000 jaar geleden woonden. In de buurt van het dorp, in de Gorges de la Nesque zijn botten, vuursteen gereedschappen en tanden van Neanderthalers gevonden en schuilhutten langs de rivier de Nesque.

Kelten en Romeinen

Kelten drongen het gebied binnen en een van de verklaringen van de naam van de Mont Ventoux komt uit de Keltische koker. Daarna koloniseerden de Romeinen Frankrijk. Het gebied werd 125 v.Chr. veroverd en dat luidde de Gallo-Romeinse tijd in. Hier en daar zijn in het gebied nog Romeinse sporen aan te treffen.

Middeleeuwen

Germaanse invasies luiden het einde van de Romeinse overheersing in. Het Romeinse Rijk viel in 476 en Bourgondiërs, Oostgoten en Merovingische Franken planten hun vlaggen in het gebied. De kerk wordt machtig en dan vooral de bisschoppen. Er volgen invasies en conflicten met strijd tussen vijanden en het aangaan van bondgenootschappen en de vorming van het Karolingische rijk. In 879 is er een koninkrijk van Arles, waartoe ook Malaucène behoort. Het koninkrijkje wordt in 1032 in het Heilige Roomse Rijk opgenomen.

Graven van Toulouse

De graven van Toulouse pakken in de 12e eeuw in het gebied de heerschappij en er volgt een tijdperk van evangelische vernieuwing en grote Romaanse kunst. Het dorp Malaucène krijgt een klein fort met wachttorens om het te verdedigen. De beschaving ontwikkelt zich in die tijd langs de weg van troubadours, spiritualiteit, politiek en onderwijs. Die ontwikkeling verontrust de koning van Frankrijk en de paus, die bloedige kruistochten organiseren. Het garnizoen van Malaucène strijdt zij aan zij met de graaf van Toulouse

Pausen in Avignon

Na de nederlaag van de graaf van Toulouse, gaat het Graafschap over in de handen van de paus (1274) en daar zal het meer dan vijf eeuwen blijven. In die tijd wordt in Malaucène een nieuwe kerk gebouwd, die lange tijd onvoltooid zal blijven. Paus Clement V verhuist in 1309 naar Avignon. Maar de stad was klein, ongezond en overvol en het prachtige pauselijke paleis was nog niet gebouwd. De paus bracht daarom de zomers door in het klooster Groseau, dat daardoor werd vergroot en verfraaid.

Petrarca

Later, in 1336, woonde de grote Florentijnse dichter Petrarca in Avignon. Hij zou de eerste zijn die de Mont Ventoux heeft beklommen en er over heeft geschreven. Het wordt geacht het begin van de toeristische ontwikkeling van het gebied te zijn. Nog geen twaalf jaar later waart de zwarte dood door de streek en ook Malaucène ontkomt niet aan de pest.

Italianen

In 1415 verdween de laatste paus uit Avignon. Er kwamen consuls om de organisatie van het gebied op zich te nemen en er vestigden zich vele Italiaanse families in het gebied in verband met de pauselijke administratie. Er volgt een eeuw van relatieve rust tot er in 1560 religieuze conflicten losbarsten, katholieken tegen protestanten. Er volgt een tien jaar lange strijd. De 16e eeuw is ook een eeuw van vooruitgang. De Groseau wordt gekanaliseerd en er vestigen zich fabrieken in het gebied, zoals een papierfabriek en oliefabriek.

Plataan

In de 17e eeuw wordt de kerk eindelijk afgebouwd: hij is in 1709 klaar. Het fort wordt ontmanteld en de laan voor de kerk wordt beplant met platanen. Malaucène is nog altijd een dorp met vele oude platanen.

Franse Revolutie

De 18e eeuw is er een van revolutionaire onrust die niet aan Malaucène voorbijging. Ook hier kwamen armen in opstand tegen uitbuitende adel. In 1795 was de revolutie voorbij. Malaucène werd eerst ingedeeld in het departement Drôme en kwam in 1793 bij de Vaucluse.

De industriële revolutie

In de 19e eeuw werd er veel gebouwd in het dorp. Oude muren werden gesloopt en er werden fonteinen geplaatst. De gekanaliseerde Groseau leverde energie voor diverse fabrieken en daar gedijde het dorp bij. De molens leverden papier, olie en meel en in 1890 elektriciteit.

Uitvalsbasis voor vakantie in de Provence

In de 20e eeuw ontwikkelt de landbouw met boomgaarden en wijngaarden en aan het einde van de twintigste eeuw is het bovenal het toerisme dat inkomsten biedt aan de bewoners van het dorp. Malaucène is een gezellig dorp met vele terrasjes en eetgelegenheden. Bovendien ligt het dorp ideaal ten opzichte van de bezienswaardigheden in de Provence, zoals de Avignon, het prachtige dorpje Grignan en de Gorges de la Nesque. Malaucène is ook een van de drie startplaatsen voor de beklimming per fiets van de beroemde Mont Ventoux. De andere twee startplaatsen zijn Bédoin en Sault. Malaucène is een ideale uitvalsbasis voor een vakantie in de Provence.

Lees verder

• Mont Ventoux - De Reus van de Provence
• Provence – Gorges de la Nesque
• Provence – van Beaune via Lyon naar Malaucène
• Provence – van Dijon door de Bourgogne
• Provence – van Luik via Metz en Nancy naar Dijon