Smullen op de Veluwe: van paling tot pannegies

Arnhemse meisjes, Hattemer brokken, het Apeldoorns opkikkertje, Veluwse vossenbessenjam en Veluwse zwienenkeuteltjes. De Veluwe staat bol van regionale specialiteiten. U kunt er ook goed eten. Van vers gerookte paling langs de voormalige Zuiderzee tot Veluws wild en originele pannegies (stoofpotten) landinwaarts. Vele bezoekerscentra, VVV’s, bakkerijen en souvenirwinkels maken er wel een plankje voor vrij: Veluwse lekkernijen als snoepjes, koekjes, jam, honing en likeurtjes. Er is een ware opleving van Veluwse trots gaande, die zich een uitweg zoekt via de geur- en smaakpapillen van de toerist. Sommige specialiteiten zijn alleen in de plaats van herkomst verkrijgbaar. Armhemse meisjes, een uiterst zoet koekje met suikerstrooisel, is buiten Arnhem bijvoorbeeld niet te koop. Voor de Doesburgse mosterd (en mosterdsoep!) gaat u naar Doesburg of haar directe omgeving. En de Hattemer brok, een soort zachte speculaaskoek, is met name te koop in Hattemer bakkerijen en het Bakkerijmuseum. De Veluwse zwienenkeuteltjes, een snoepje met marsepein, zijn echter op tal van plaatsen te koop. Het zijn leuke souvenirs om mee naar huis te nemen of cadeau te doen.

Eten in de Hanzetijd

Het is bijna nergens op de Veluwe moeilijk om een goed restaurant te vinden. Grote steden als Apeldoorn en Arnhem hebben een rijk en gevarieerd aanbod. Maar ook in kleinere plaatsen, zoals Elburg, Oosterbeek en Otterlo vindt u zonder moeite een plek waar de kok heel wat meer kan dan tosti’s en schnitzel bakken. Voormalig Hanzesteden als Doesburg, Zutphen en Hattem bieden speciale Hanze-menu’s, al dan niet traditionele streekgerechten die vergezeld gaan van een lokaal of regionaal kruidenbittertje. U herkent de aangesloten restaurants aan hun Hanze-zegel.

Paling

In de plaatsen langs of in de buurt van de voormalige Zuiderzee (Elburg, Harderwijk, Spakenburg) is in de restaurants en op straat het aanbod aan IJsselmeerpaling groot. Vaak kunt u vers gerookte paling direct bij de rokerij kopen. In restaurants worden specialiteiten geserveerd als aalsoep, palingsalade, gebakken paling en, maar dat is eigenlijk Vlaams, paling-in-het-groen. Overigens is het maar de vraag of het aanbod zo groot blijft. De paling wordt met uitsterven bedreigd en ook is er veel protest over de wijze waarop paling wordt gevangen en gedood. Spakenburg heeft daarnaast een verleden in het roken van haring, maar dat vindt u in het culinaire aanbod niet terug. Tegenwoordig eet de Nederlander zijn haring rauw.

Wilde tijden

Van oktober tot en met december hebben Veluwse restaurants wild op het menu staan. Hert, ree, zwijn, haas en konijn worden geserveerd in tal van bereidingsvariaties. Ze zijn niet altijd afkomstig van de Veluwe. Want hoewel natuurbeheerders gedwongen zijn jaarlijks een bepaalde hoeveelheid wild af te schieten om de populatie in stand te houden, is de jacht niet voldoende om in de wildbehoefte van restaurants en particulieren te voorzien. Bovendien laten jagers het wild geregeld gewoon liggen in het kader van: laat de natuur zijn gang gaan.

Smaakmakende exposities

In de volgende musea krijgt u direct zin in eten en drinken:

• Nederlands Bakkerijmuseum in Hattem (website museum)
• Openluchtmuseum in Arnhem (website museum)
• Wijnmuseum in Arnhem (www.wijnmuseum.nl)
• Mosterd- en Azijnmuseum in Doesburg (website museum)

Met de complimenten van Roald Dahl

De lekkerste koekjes van de hele wereld. Zo noemde schrijver Roald Dahl de Arnhemse meisjes in zijn boek 'Aan tafel met Roald Dahl'. Zijn eerste smaaksensatie, tijdens een signeersessie in Arnhem, omschreef hij als volgt: “Terwijl mijn rechterhand handtekeningen zette, deed mijn linkerhand de doos open en viste een van de koekjes eruit. Ik knabbelde eraan. Ik knabbelde er nog eens aan. Ik proefde het langzaam. Ik nam een grote hap en kauwde. De smaak en de substantie waren onbeschrijfelijk. Dit, zei ik tegen mezelf, is het lekkerste koekje dat ik ooit van mijn leven heb gegeten.”