Sloten: lyts mar leaf

Het is de kleinste van de Friese elf steden en buit deze positie uit met de slogan 'Lyts mar leaf', wat in het Nederlands 'klein maar lieflijk' betekent. En lieflijk is Sloten (Sleat) zonder meer. Wandelt u het stadje binnen en komt u over romantische bruggetjes en door smalle straatjes uit bij de intieme stadsgracht, dan zult u zeker aangenaam verrast zijn over deze 'sipelstêd'. De met linden omzoomde stadsgracht van Sloten is enige tijd terug gerestaureerd en biedt zicht op een aantal fraaie monumentale panden. De slager verkoopt er de Friese specialiteit droege woarst (droge worst) en aan de overkant kun je heerlijk uitrusten op het terras van een van de twee restaurants. In het voormalig stadhuis, ook aan de stadsgracht, is Museum Stedhûs Sleat gevestigd. Klein, maar verrassend. Pronkstuk van het museum is de collectie toverlantaarns, bijeengebracht door oud-inwoner Peter Bonnet. Ze staan op de museumzolder en ontsluiten een magische wereld. Een maquette van Sloten en de Sloten Wand voeren je terug naar de geschiedenis van de stad. Door de sleuven van de wandkaart kijk je naar de welvarende stad die Sloten ooit was.

Menno van Coehoorn

Sloten is in de 13e eeuw ontstaan rondom de stins (het slot) van de familie Van Harinxma thoe Slooten. Dit versterkte huis stond op een kruispunt van vaar- en handelswegen. De bewoners van het slot hieven tol van de passerende schippers en dit had veel bedrijvigheid tot gevolg. Door de strategische ligging werd Sloten regelmatig belegerd, meestal tevergeefs. Dankzij de inspanningen van de bekende vestingbouwer Menno van Coehoorn was het stadje een stevige vesting en is de oorspronkelijke structuur van Sloten tot op heden bewaard gebleven. Ook de vroegere omwalling is nog deels intact. Naast de historische korenmolen staat een imposant kanon, dat op vrijdagavonden in juli en augustus door de stadsschutterij wordt afgeschoten. De schutters dragen historische kledij en marcheren voorafgaand aan hun geschutsdemonstratie door de stad, in gezelschap van stadsomroeper Pieter Haringsma, die uiteraard graag van zich laat horen. Na afloop is er muziek aan de gracht.

Uivorm

Vanuit de lucht, maar ook aan de maquette en op oude prenten in het museum is goed te zien dat de vesting Sloten een uivorm heeft. Het stadje wordt daarom door de Friezen ook wel sipelstêd genoemd, 'uistad'. Zoals het de altijd graag feestvierende Friezen betaamt, is aan deze geuzennaam een festiviteit gekoppeld. Op de laatste zaterdag van juni wordt de sipelsneon gehouden, een jaarmarkt met kraampjes langs de stadsgracht, een vrijmarkt op de stoepen van de huizen en vele andere activiteiten.

Fierljeppen

Niet ver van Sloten ligt buurtschap It Heidenskip. Net als in veel andere Friese dorpen en steden vinden hier in de zomer geregeld wedstrijden polsstokspringen plaats, fierljeppen in het Fries. It Heidenskip afficheert zich als 'it Fierljepdoarp' van Friesland en is buiten dat ook de moeite van een bezoekje waard vanwege het schilderachtige grachtje Brânbuorren. Het loopt vanaf de doorgaande weg in het dorp naar het nabijgelegen Hofmeer. Een echt plaatje!

• Praktische informatie

• Museum Stedhûs Sleat
• Heerenwal 48
• 8556 XW Sloten
• website museum