Aken: van Karel de Grote tot kuuroord

Aken is dé stad van Karel de Grote. Zijn palts (koninklijke verblijfplaats) vormt nog altijd het hart van de stad, met als markante blikvangers de Dom (waar Karel begraven werd) en het Rathaus (Karels verbouwde paleis). De warme bronnen van Bad Aachen waren een van de redenen dat de keizer graag in de stad verbleef. Aken is echter meer dan alleen Karel de Grote. Het is een typisch Duitse, gemoedelijke stad met knusse straatjes, gezellige cafés en mooie winkels. Aken is de meest westelijk gelegen grote stad van Duitsland. Ga je bij Vaals de grens over, dan rijd je vrijwel meteen Aken binnen. Het is dan ook niet zo vreemd dat het vliegveld van Aken zich op Nederlands grondgebied bevindt: luchthaven Maastricht-Aachen Airport op dertig kilometer van de stad. Maar Aken mag dan een grote stad zijn, het historisch centrum waar de belangrijkste bezienswaardigheden zich bevinden, is klein en intiem. Wandel je daar rond, dan heb je al snel het gevoel in een provinciestad te zijn.

Karel en Europa

Voor een juist begrip van historisch Aken en haar monumenten is het goed om even stil te staan bij Karel de Grote. Hij leefde van 742 tot 814 en volgde in 768 zijn vader op als koning der Franken. Karel was overtuigd christen en huldigde het idee van gedwongen bekering. Tijdens zijn heerschappij van 46 jaar voerde hij maar liefst vijftig oorlogen, waarbij hij land verwierf en pas stopte met vechten als alle 'heidenen' gedood of bekeerd waren. Zo veroverde Karel grote delen van Europa. In 799 schoot hij paus Leo III te hulp, die uit Rome verdreven was maar dankzij Karel kon terugkeren. Als dank kroonde de paus Karel in de Sint-Pieterskerk te Rome tot keizer van het West-Romeinse Rijk. Karel de Grote hechtte veel waarde aan kennis en educatie, die hij als onmisbare basis zag voor het verwerven en behouden van macht. Hoewel hij zelf ongeletterd was, wist hij veel van reken- en sterrenkunde. Hij geldt nog altijd als beschermheer van docenten en scholieren. Groot was zijn rol ook in de ‘vereniging’ van Europa. Karel voerde een centralisatiepolitiek. Die kwam onder meer tot uiting in rondreizende ambtenaren die de redelijk autonome graafschappen in het rijk controleerden. Hij introduceerde het pond als standaardmaat voor gewicht en geld. Ook ontwikkelde hij een eenheidscultuur in het rijk. De rol van Karel de Grote in het ontstaan van huidige Europese Unie komt onder meer tot uitdrukking in de Internationale Karelsprijs Aken, voor personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de Europese eenwording.

De Dom

De Dom en de bijbehorende schatkamer zijn de belangrijkste bezienswaardigheden van Aken. De basis van dit godshuis, nu de kathedraal van het bisdom Aken, is de paltskapel die Karel de Grote eind 8ste eeuw liet bouwen en die hij na zijn kroning tot keizer in 799 optuigde met kostbare relieken uit Jeruzalem. De achtkantige koepel boven de kapel vormt nog altijd het stralend middelpunt van de Dom, die in de loop der eeuwen indrukwekkend werd uitgebreid. De muren van de dubbele galerij in de kapel zijn bedekt met Italiaans marmer. Er zijn prachtige mozaïeken en aan het plafond hangt een enorme 12de-eeuwse kroonluchter. In het gotische hallenkoor tref je een rijkversierde kansel aan, een schitterend hoofdaltaar en de zilveren schrijn met het gebeente van Karel. Ook staat in de galerij de troon waarop 31 Germaanse koningen zijn gekroond. De Dom werd in 1978 het eerste Duitse Unesco Werelderfgoed.

De schatkamer

De kostbaarste schatten van de Dom hebben onderdak gevonden in de Domschatkamer. Daaronder tref je de relieken die Karel ter inwijding van zijn paltskapel in 799 uit Jeruzalem liet overbrengen. Zoals de windselen van het kind Jezus, de lendendoek van Jezus Christus, het kleed van de Maagd Maria en het doek waarin het hoofd van Johannes de Doper gewikkeld zou zijn geweest. Nadat de aanwezigheid van deze heilige voorwerpen in 1239 bekend werd gemaakt, groeide Aken uit tot pelgrimsoord. Naast de relieken tref je in de schatkamer onder meer het Lotharkruis, de Karelsbuste en de Proserpinasarcofaag. Je kunt de schatkamer individueel bezoeken met een schriftelijke gids of audiogids.

Dom

• Münsterplatz
• 52062 Aachen
• +49 (0)241 477 090
• Dom Aken
• Dagelijks 7.00-19.00 uur (januari-maart tot 18.00 uur) (geen bezichtiging tijdens de mis)

Domschatkamer

• Johannes-Paul-II-Strasse
• 52062 Aachen
• +49 (0)241 477 09 127
• Ma 10-13, di-zo 10-18 (apr-dec); ma 10-13, di-zo 10-17 (jan-mrt)
• Toegang € 5

Wandelen door historisch Aken

De historische binnenstad van Aken is klein en overzichtelijk. Je kunt er prima op eigen gelegenheid rondstruinen. Wil je zeker zijn dat je niets mist, download dan gratis een wandelroute van circa 1 uur via de wandelwebsite Wandelingen.info. De route begint en eindigt bij de Elisenbrunnen.

Kuuroord Aken

Duitsland is een kuurland bij uitstek. Er zijn honderden kuuroorden, aan zee, in bosgebied, in de bergen en op plaatsen waar thermaal bronwater uit de grond wordt opgepompt. In Bad Aachen borrelt op diverse plaatsen geneeskrachtig bronwater op. Het is zeldzaam heet, tot wel 74 graden Celsius, en bevat mineralen en sporenelementen. Het water wordt zowel ingezet voor drinkkuren als badkuren. Hoewel de bronnen zich ook in het historisch stadscentrum bevinden, tref je het hart van Bad Aachen ten noordoosten ervan. In de Stadtgarten langs de Monheimsallee zijn onder meer de Carolus Thermen en een (in oude kuuroorden vaak aanverwant) casino gevestigd. In het park kun je bovendien in een gezonde en rustgevende atmosfeer wandelen. Het hete bronwater is in de Carolus Thermen het centrum van een thermenwereld waarin je geneeskrachtige baden neemt volgens een vastgelegd schema, maar jezelf ook laat verwennen met saunabaden, heilzame behandelingen en gezond eten. Een tweede kuurcentrum is te vinden in de wijk Burtscheid, ten zuidoosten van het stadscentrum.

Carolus Thermen

• Stadtgarten, Passstrasse 79
• 52070 Bad Aachen
• +49 (0)241 182 740
• Thermen Aken
• Dagelijks 9-23
• Toegang vanaf € 12 (2,5 uur zonder sauna) tot € 38 (hele dag met sauna)