Melilla – Spaanse exclave in Marokko en vrijhaven

Melilla is een stukje Spanje in Marokko. Het is een Spaanse exclave aan de kust van de Middellandse Zee en officieel heet het dan ook dat het niet ìn Marokko ligt maar grenst aan dit Noord-Afrikaanse land. Het is in feite een stukje Europa op het Afrikaanse continent. Om Melilla vooral Europees te houden is er een hoge muur om de stad gebouwd die te vuur en te zwaard wordt verdedigd tegen mensen die illegaal de grens pogen over te steken. De vluchtelingen bovenop de metershoge hekken hebben Melilla op de kaart gezet maar de vrijhaven is ook bekend om zijn mooie zandstranden, fantastische surf-, zeil- en duiklocaties en visserij. De Spaanse stad is daarnaast bekend van de belastingvrije verkoop van drank, tabak en parfum. Tussen Amsterdam en Melilla liggen bijna 2000 kilometers. Om er te komen vlieg je eerst naar Málaga in Spanje om daarna de boot naar Melilla te pakken of over te stappen op een ander vliegtuig voor de oversteek van de Middellandse Zee.

Stukje Europa in Marokko

• Melilla – Spaanse exclave in Afrika
• Zegeningen en problemen
• Berbers
• Noray en Nador
• Vrijhaven en Peterselie-eiland
• Bestormingen en migranten
• Hek van Melilla en Cueta – een ijzeren gordijn
• Victimes de nos richesses
• Ontwikkelingen rond de exclave

Melilla – Spaanse exclave in Afrika

De Spaanse exclave is niet meer dan 13 km² groot. Daar wonen ongeveer 85.000 mensen. Melilla is een autonome stad van Spanje waar ook Spaans de voertaal is. Politiek hoort het bij Europa en geografisch bij Afrika. Als autonome stad binnen Spanje maakt Melilla deel uit van de Europese Unie. De stad krijgt veel financiële steun uit Europa waarmee tientallen EU-bouwprojecten worden gefinancierd.

Klimaat

De stad heeft een mediterraan klimaat met temperaturen in de zomermaanden van 25 tot 30 graden. In de winter is het er 15 tot 20 graden.

Zegeningen en problemen

Melilla kent een paar zegeningen en een aantal problemen. Een van de zegeningen is de rijke visserij met visverwerkende industrie waar de stad op draait en een andere zijn de fantastische surfcondities. Een probleem vormen de asielzoekers die regelmatig de hekken rond de exclave bestormen. Een ander probleem is dat Marokko het gebied ziet als bezet Marokkaans grondgebied. Wat Melilla betreft is het Ciudad Atónoma de Melilla, de autonome stad Melilla. In het gebied ontmoeten de eerste en derde wereld elkaar en vind je een smeltkroes aan culturen. De Melillanen zijn trots op hun mooie stad, maar het stukje Europa in Afrika geeft problemen. Het immigratieprobleem is daarvan wel de grootste.

Berbers

De naam Melilla komt van Melil, dat berbers is voor wit of het witte. In de taal van de Berbers uit het Rif-gebergte, het Riffijns, wordt de stad Mritch genoemd. Melilla bestaat uit de oude stad en de nieuwe stad. De citadel werd al in de 6e eeuw ommuurd en ligt ongeveer 30 meter hoger dan de nieuwe stad.

Noray en Nador

Melilla heeft een grote jachthaven, Noray, waar honderden zeilboten aan kunnen meren. Toerisme is er belangrijk en het twee kilometer lange strand is een van de lievelingen van de bezoekers en bewoners. Naast de jachthaven is er ook een handelshaven en een aanlegsteiger voor de veerboot naar het Iberische Schiereiland. Er is een dagelijkse verbinding met Almeria. De haven is een kom met twee armen en een deel ervan is Marokkaans gebied. Buurstad Nador maakt aanspraak op het zuidoostelijke deel van de havenkom.

Vrijhaven en Peterselie-eiland

De stad is sinds 1863 een vrijhaven. Het werd in de 15e eeuw veroverd door Spanjaard Don Pedro de Estopiñán. Samen met de vestingstad Ceuta en zeven onbewoonde eilandjes in de Middellandse Zee voor de kust van Afrika, vormt Melilla de exclaves van Spanje. Berbers probeerden het eind 19e - begin 20e eeuw nog terug te veroveren, maar dat lukte niet. Vanaf 1926 heeft Spanje het overzeese gebied weer stevig in de greep. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) gebruikte generaal Franco de stad nog als uitvalsbasis. Het zijn de laatste restjes Spaanse overheersing op het Afrikaanse continent en Spanje wil die gebieden niet afgeven, om oog te kunnen houden op de Straat van Gibraltar.

Plazas de soberanía

Marokko beschouwt de Plazas de soberanía, (Ceuta, Melilla en de zeven eilandjes) de soevereine plaatsen, als bezet gebied en wil het terug. In 2002 kwam het tot een gewapend conflict omdat Marokko Peterselie-eiland bezette. Spanje stuurde zelfs een oorlogsbodem en militairen die de Marokkanen van het eilandje verdreven. De Marokkaanse vlag werd weggehaald en de Spaanse vlag geplant.

Bestormingen en migranten

In de bossen rond de Spaanse steden wonen duizenden mannen en vrouwen. Ze komen vooral uit landen ten zuiden van de Sahara en wachten op hun kans. In 2012 startte Marokko met het vernietigen van de kampementen en arresteerde de illegalen, maar het blijft dweilen met de kraan open. Ceuta en Melilla, toegangspoorten tot Europa, hebben regelmatig te maken met bestormingen door migranten en op de eilandjes komen bootvluchtelingen aan in de hoop dat ze van daaruit de Middellandse Zee kunnen oversteken. Het leidt regelmatig tot conflicten, met de vluchtelingen en met de Marokkanen, die hun vlag op de eilandjes plaatsen onder het mom van jacht op illegalen.

Hek van Melilla en Cueta – een ijzeren gordijn

In de jaren 1990 werd een start gemaakt met de bouw van de hekken van zo'n zes meter hoog, een ijzeren gordijn rondom de exclave die illegale immigratie tegen moet houden. In 2005 vond een grote bestorming van Melilla plaats, toen Afrikanen met duizenden tegelijk in verschillende golven via de Spaanse stad Europa binnen probeerden te komen. Ze gebruikten zelfgemaakt ladders en 700 redden het over het hek. Zeven migranten vonden de dood. Ze werden met geweld verdreven en teruggestuurd en sindsdien is de beveiliging verscherpt. Het dubbele hek tussen Spaans en Marokkaans gebied- ook rond Cueta staat zo'n hoog hek - houdt niet iedereen tegen. In 2014 vonden nogmaals drie grote bestormingen plaats en ook in de jaren daarna is het regelmaat raak.

Ontwikkelingen rond de exclave

Ongeveer dertig Afrikaanse vluchtelingen klimmen 27 juni 2016 over het hek en zijn de enclave binnengekomen. Wat een schier onmogelijke vesting is binnen Marokko is genomen door vluchtelingen die hun kans hebben gegrepen. Zeker negentig anderen die het ook probeerden zijn er niet in geslaagd Melilla binnen te komen. De dertig kwamen overigens in de enclave niet ver: ze werden binnen enkele seconden opgepakt door de Spaanse grenswachten.

Gewelddadig

Op 6 januari 2018 wordt Melilla door driehonderd migranten bestormd en het lukt ruim tweehonderd om zo vanult Marokko Spanje te bereiken. Ze gebruikten daarbij haken die ze over de hekken gooien om ze te beklimmen. Enkele migranten en een agent raakten gewond en de autoriteiten in Melilla noemen de bestorming 'gewelddadig'.

Stormloop

Een half jaar later, op 26 juni, is er een grote bestorming. Zo'n zeshonderd Afrikaanse migranten weten de hekken rond Ceuta, de zusterexclave van Melilla, over te klimmen. Het is een stormloop die gepaard gaat met veel geweld en vlammenwerpers om grensbewakers op afstand te houden. Er vallen tientallen gewonden, waaronder 22 agenten. Een jaar later is het weer raak en bestormen een paar honderd migranten de enclave. Ze vallen de politie aan en er vallen weer tientallen gewonden.

Lees verder

• Lampedusa – Poort naar Europa
• Peterselie-eiland - Isla de Perejil in Straat van Gibraltar