Geraardsbergen: 9 bezienswaardigheden en activiteiten

Geraardsbergen is een pittoresk stadje met een rijke geschiedenis in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. Bij wielerliefhebbers is de plaats vooral bekend om haar steile en hobbelige helling ‘de Muur’ in de schaduw van de Oudenbergkapel, vanwaar men een mooi panorama over de streek heeft. Heel wat wedstrijden zoals de Eneco Tour en ook de Ronde van Vlaanderen doen Geraardsbergen aan of hebben er hun aankomst. Maar de Oudenbergstad heeft voor iedereen wat te bieden. Er zijn tal van bezienswaardigheden zoals Manneken Pis en het domein De Gavers. Een wandeling door de oude steegjes vanaf de markt is ook een aanrader. Vergeet vooral ook de traditionele mattentaart niet te proeven!

• Beknopte geschiedenis van Geraardsbergen
• Bezienswaardigheden en activiteiten in Geraardsbergen: wat zien en wat doen?
• De Oudenbergkapel en de Muur
• Krakelingen en Tonnekensbrand
• De Markt van Geraardsbergen
• Een wandeling langs de bezienswaardigheden in het centrum
• De Sint-Adriaansabdij en het park
• Provinciaal Domein De Gavers
• De Geraardsbergse mattentaart proeven
• Fietsen, zwemmen en een film meepikken
• De natuur en bezienswaardigheden in de omgeving van Geraardsbergen verkennen

Beknopte geschiedenis van Geraardsbergen

Oorsprong van Geraardsbergen

Geraardsbergen werd al rond 1060 gesticht door Boudewijn VI van Vlaanderen. De ligging was strategisch: het stadje lag op een heuvel aan de oever van de Dender pal op de grens tussen het hertogdom Brabant en het graafschap Henegouwen. Niet veel later ontstond ook een abdij die in 1175 de benaming 'Sint-Adrianusabdij' kreeg en die sterk bijdroeg aan de uitstraling en groei van de stad. Sint-Adrianus werd immers aanbeden als beschermheilige tegen de pest.

Bloei

Vanaf de twaalfde eeuw begon de lakennijverheid in Geraardsbergen te bloeien. In 1332 werden er nieuwe vestingmuren, torens en zes stadspoorten rond de stad gebouwd. Nog later, in de vijftiende en zestiende eeuw stond Geraardsbergen bekend voor de productie van kwalitatief hoogstaande wandtapijten.

De groei van de stad werd verschillende keren afgeremd door belegeringen, branden en pestepidemieën. Zo teisterde in 1549 een grote brand de stad en brak de pest uit tussen 1558 en 1585. Pas vanaf de zeventiende eeuw leefde Geraardsbergen weer op. De lakennijverheid bereikte haar hoogtepunt en vanaf 1697 begon ook de kantnijverheid in Geraardsbergen te bloeien.

Kant en lucifers

De zware 'Chantillykant' uit Geraardsbergen werd over de hele wereld verhandeld en kende haar grootste faam tussen 1840 en 1870. In de negentiende eeuw werd in Geraardsbergen ook een luciferfabriek opgericht die gedurende decennia werkgelegenheid aan de lokale bevolking verschafte.

Bezienswaardigheden en activiteiten in Geraardsbergen: wat zien en wat doen?

Geraardsbergen ligt net als Ninove en Aalst in de Vlaamse Denderstreek. Zowel in het centrum van de stad als in de deelgemeenten bevinden zich tal van bezienswaardigheden en mooie plekjes en kan je leuke wandelingen maken. Er is heel wat natuur in de omgeving en het loont de moeite om die te voet of per fiets te verkennen.

Stop zeker ook even bij pittoreske plaatsen als de Oudenberg en het park rond de Sint-Adriaansabdij. Vergeet onderweg vooral niet in de lokale specialiteit, de echte Geraardsbergse mattentaart, te bijten!

De Oudenbergkapel en de Muur

Feërieke plek

Ook niet-wielerliefhebbers vinden de Oudenberg vaak een magische plek. De heuvel zou volgens de overlevering altijd al een heiligdom geweest zijn. In de voorchristelijke tijd zou de heuvel 'Odinberg' hebben geheten en toegewijd zijn geweest aan de Germaanse god Odin.

Er is echter geen sluitend historisch bewijs. De meeste archeologen menen vandaag dat de heuvel een oude 'tumulus' of grafheuvel is waar men in vroege tijden de doden begroef.

Boven op de grote heuvel heb je van 110 meter hoog een spectaculair uitzicht op de omgeving. De plek is vooral feeëriek in de vroege ochtend of ’s avonds wanneer het donker wordt en de lichten in het dal branden. Maar ook overdag is het in deze prachtige en groene omgeving aangenaam vertoeven.

Een stenen oriëntatietafel op het hoogste punt geeft de afstanden tot verschillende plaatsen aan en toont je in welke richting ze liggen. De tafel staat vlakbij een stenen zuil die ooit deel uitmaakte van de oudste stadsomwalling.

Oudenbergkapel

De Onze-Lieve-Vrouw kapel (in de zomer geopend tot acht uur ’s avonds, in de wintermaanden tot vijf uur) is een bedevaartkapel met een Mariabeeld uit de zeventiende eeuw. Al in de dertiende eeuw zou een kluizenaar hier een kleine kapel gebouwd hebben.

In de zeventiende eeuw bouwde men een nieuwe kapel, die op haar beurt in 1906 door de huidige stenen kapel werd vervangen. Deze plek is een oase van rust en veel mensen komen hier dan ook regelmatig even uitblazen of zoeken hier de stilte op.

Hof ten Hemelryk

Taverne ‘Hof ten Hemelryk’ is prachtig gelegen in het groen op de top van de Muur en aan de voet van de kapel. Een ideale plek voor een hapje of een drankje. In de zomer kan je er genieten van het terras.

Krakelingen en Tonnekensbrand

Eén keer per jaar in het voorjaar is de Oudenberg bovendien het decor voor Krakelingen en Tonnekensbrand, een feest vol folklore dat door de Unesco is beschermd als immaterieel erfgoed van de mensheid. Harde broodjes, 'krakelingen' genoemd, worden vanaf de heuvel naar de menigte geworpen. Het dubbelfeest is een van de mooiste bezienswaardigheden van de stad.

Tussen de krakelingen zit een broodje met een briefje in dat recht geeft op een ‘gouden krakeling', een prachtig juweel in de vorm van het broodje. Voorafgaand aan de krakelingenworp drinken de notabelen van de stad wijn met levende visjes uit een grote, vierhonderd jaar oude zilveren schaal.

Om 20 uur 's avonds vindt het vuurfeest 'Tonnekensbrand' plaats. Een grote stropop wordt in brand gestoken om symbolisch de winter te verjagen en de nieuwe lente te verwelkomen.

De Markt van Geraardsbergen

Plein

De Grote Markt van Geraardsbergen is een mooi en gezellig plein met historische gebouwen en tal van leuke cafeetjes, een ideale plek om te verpozen op een zonnige zomerdag.

Bezienswaardigheden

Op de Markt vind je ook het beeldje van Manneken Pis, dat het oudste van België is en aanzienlijk ouder dan het Manneken Pis in Brussel. Ook de gotische fontein De Marbol voor de toeristische dienst, is een blik waard. Het is de oudste gotische fontein van de provincie Oost-Vlaanderen. Voorts is er de Sint-Bartholomeuskerk met haar zeer indrukwekkend interieur. Het stadhuis met trapgevels en hoektorentjes op de hoek van de Grote Markt is ook mooi.

Een wandeling langs de bezienswaardigheden in het centrum

Een echte aanrader is een wandeling door de middeleeuwse steegjes, langs de bezienswaardigheden van het centrum. Zo is er het Boerenhol, een smal kronkelend straatje langs de Dierkost, de restanten van een middeleeuwse porfiertoren met schietgaten die ooit deel uitmaakte van de omwalling van de stad. In het Boerenhol vind je bovendien een authentiek café met een bijzonder interieur.

Ook het Brandstraatje naast café "De Presse" op de Markt, waarvoor je je moet bukken en onder een gewelf doorgaan en het steile Visstraatje zijn de moeite waard.

De Sint-Adriaansabdij en het park

Deze abdij werd gesticht door de benedictijnen in 1081. De huidige gebouwen dateren uit de achttiende eeuw en doen vandaag dienst als museum.

Je kan er schilderijen, meubilair en ook het beroemde Chantilly-kant dat vanaf 1870 in de streek werd gemaakt bewonderen. Rond de gebouwen ligt een mooi park, aangelegd rond een grote vijver, waarin het mooi is om even te wandelen.

Provinciaal Domein De Gavers

Deze plek is zo populair dat men van ver er heen gaat om hier een ontspannend dagje door te brengen. Vooral tijdens het weekend in de zomer kan het druk zijn. Op weekdagen of buiten juli en augustus is het hier echter meestal vrij rustig.

Domein De Gavers ligt rond een groot meer met tal van ontspanningsmogelijkheden. Er is een strandzone voor wie wil uitblazen maar je kan ook pootje baden in het meer of een kano of kajak huren. Alleen al een wandeling rondom het meer is de moeite waard.

Tal van sportieve activiteiten zijn hier ook mogelijk. Er is een minigolf, een pad voor hardlopers en niet te vergeten het mooie Gaversbad, een tropisch zwembad met ook een buitenzwembad, jacuzzi’s, een wildwaterglijbaan met een unieke sterrenhemel onderweg, sauna’s en nog veel meer.

Het domein heeft ook een grote en drukbezochte camping, ideaal voor wie hier graag een langere vakantie wil doorbrengen en van hieruit de streek verkennen.

De Geraardsbergse mattentaart proeven

Beëindig je bezoek aan Geraardsbergen niet zonder te proeven van de lekkere streekproducten. Denk hierbij aan de beroemde mattentaart maar ook aan enkele bieren.

Proef de lokale streekproducten zoals de beroemde echte Geraardsbergse mattentaart of het streekbier ‘Muurken’. Een ideale plek om dit te doen is ‘Olavs Mattentaartenhuis’, al jaar en dag een 'instituut' in Geraardsbergen en gelegen vlakbij de Grote Markt in de Brugstraat. Olav zelf is sinds 2016 met pensioen, maar zijn zoon zet de zaak verder.

Fietsen, zwemmen en een film meepikken

Fietsen rond Geraardsbergen

Fietsliefhebbers zullen in Geraardsbergen en omgeving hun hartje ophalen. Er is niet alleen de legendarische helling van de Muur maar de hele streek krioelt van de mooie fietsroutes door een groen en pittoresk landschap.

Bioscoop

De gezellige en kleine bioscoop ‘Cinema Focus’ langs de Zonnebloemstraat is leuk voor een avondje uit. De vier comfortabele en moderne zalen spelen steeds een paar van de grootste kaskrakers van het moment. Ook de bar van de bioscoop is een gezellige plek om voor of na de film nog even te blijven hangen.

Openluchtzwembad “Den Bleek”

Geraardsbergen heeft nog een echt openluchtzwembad, waar het heerlijk zwemmen is in de zomer. Er is ook een minigolf vlakbij het zwembad. In de zomer is het zwembad ook vaak ’s avonds nog open tot 20 uur.

Op warme dagen kan het er wel zeer druk zijn. Je bereikt het openluchtzwembad en de ruime parking via de Guilleminlaan. Check eerst de openingsuren en gangbare tarieven.

De natuur en bezienswaardigheden in de omgeving van Geraardsbergen verkennen

Natuurreservaat ‘De Rietbeemd’

In de omgeving van Geraardsbergen liggen enkele prachtige stukjes natuur, zoals het natuurreservaat ‘De Rietbeemd’ dat gedeeltelijk op Geraardsbergen en gedeeltelijk op Deux-Acren (provincie Henegouwen) ligt. Het natuurgebied is ongeveer tachtig hectare groot en bestaat al sinds 1987.

Het reservaat krioelt van de fauna en flora. Tal van vogelsoorten zoals nachtegaal, wielewaal, buizerd, torenvalk en vier soorten uilen vertoeven hier. Ook een vos zou weleens je pad kunnen kruisen. De Rietbeemd heeft twee bewegwijzerde wandelingen met onderweg af en toe een rustbank.

Natuureducatief centrum ‘De Helix’

Dit centrum heeft een mooie tuin met tal van planten en bezienswaardigheden. Informatiebordjes leren je heel wat over de lokale fauna en flora. Vanuit het centrum vertrekt ook de mooie Denderwandeling.

De Bosberg en het Raspaillebos

Deze helling is weliswaar minder steil dan de Muur maar was niettemin een kuitenbijter in tal van beroemde wielerwedstrijden. In de Ronde van Vlaanderen was de Bosberg in het verleden de laatste zware helling na de Muur. Op de top bevindt zich ‘El Faro’, een café waar je terechtkan voor een hapje en drankje. Er is ook een drukbezochte camping.

Op de top van de Bosberg vertrekt bovendien de mooie ‘Pauwelwandeling’ van slechts 6,5 kilometer. Het is een van de leukste activiteiten rond Geraardsbergen. Je trekt door het Raspaillebos en langs tal van verlaten veldwegjes midden in de natuur.

Onderweg kom je ook langs de oude Sint-Pauluskapel, die verwijst naar de lokale legende waarbij eind veertiende eeuw plots een witte ruiter verscheen die roggebroodjes uitdeelde aan de door pest geteisterde bevolking.

Deze wandeling doet trouwens ook natuureducatief centrum ‘De Helix’ aan, zodat je een bezoek aan dit centrum makkelijk met deze wandeling zou kunnen combineren.

Zowel beneden aan de voet van de Bosberg als boven op de top heb je bovendien toegang tot het Raspaillebos waar je prachtige wandelingen kan maken. In dit bos hangt een mysterieuze sfeer. Tal van boevenbendes gebruikten deze plek in het verleden als schuilplaats of uitvalsbasis. Zo verbleef de legendarische roversbende van Jan de Lichte een tijdje in dit bos.

Lees verder

• Ninove: 9 mooie plekjes en bezienswaardigheden