Antwerpen en zijn acht zeer verschillende districten

Wanneer we Antwerpen zeggen, denkt iedereen vrijwel onmiddellijk aan Antwerpen centrum, met de Meir en de De Keyserlei. Maar Antwerpen is veel meer dan alleen een winkelstraat. Antwerpen heeft ook nog acht districten, waarvan één zelfs op meer dan twintig kilometer van het centrum. Een kijkje in Antwerpen en in zijn acht zeer uiteenlopende districten: Borgerhout, Deurne, Ekeren, Wilrijk, Hoboken, Berchem, Merksem en het samengesteld district Berendrecht-Zandvliet-Lillo.

Antwerpen

Antwerpen is de hoofdstad van de provincie Antwerpen en ook de hoofdstad van het arrondissement Antwerpen. Antwerpen is de derde grootste stad qua oppervlakte van België, na Doornik en Couvin. Qua inwonertal is het de grootste gemeente van België. De Nederlandse Prins Willem-Alexander is Burggraaf van Antwerpen

Oorsprong van de naam Antwerpen

Voor de oorsprong van de naam Antwerpen zijn er verschillende theorieën.

Anda verpa

De eerste is dat Antwerpen zou komen van anda verpa. Dit is Germaans voor aangeworpen gronden, in de bocht van een rivier.

Aan de werf

Volgens de tweede theorie betekent het "aan de werf". Deze uitleg is best logisch, gezien de ligging en de functie van Antwerpen als havenstad. Maar eigenlijk komt de tweede theorie op hetzelfde neer als de eerste want werf betekent ook opgeworpen heuvel langs of tegen het water.

Sage over Silvius Brabo en Druon Antigoon

De derde theorie is waarschijnlijk de meest bekende. Ze berust op een sage van de vijftiende eeuw. Volgens deze sage tiranniseerde de reus Druon Antigoon ieder schip dat voorbij vaarde op de Schelde. Allemaal werden ze verplicht zware tol te betalen. Bij wie niet betaalde, werd de hand afgehakt. De Romein Silvius Brabo doodde de reus, hakte zijn hand af en wierp ze in de Schelde. Van hand + werpen, komt dan Antwerpen. De legende ontstond na de vondst van grote beenderen, die later walvisbotten bleken te zijn. Het standbeeld van deze legende staat op de Antwerpse Grote Markt en beeldt Brabo uit die de hand wegwerpt (zie inleidingsfoto).

Antwerpen, toeristische trekpleister

Antwerpen is een toeristische trekpleister. Vele Nederlanders komen graag een dagje of een weekendje stappen in deze havenstad. Maar de laatste jaren komen er ook best veel Spanjaarden, Duitsers en zelfs Amerikanen naar Antwerpen. Sommigen komen met enorme cruiseschepen, die vlak bij het centrum van Antwerpen aanmeren. De reden dat Antwerpen zo populair is, is dat Antwerpen zo veel te bieden heeft, op elk vlak. Je kan er terecht om te shoppen, je kan er terecht voor cultuur (MAS, Vleeshuis, het Red Star Line Museum, het Rubenshuis, etc.), je kan er naar theater, je kan er meer leren over de diamant, over de mode en over de haven, er is de zoo, de Tall Ships komen geregeld langs en nog veel meer.

Bijnaam Antwerpen en Antwerpenaren

In België kregen de inwoners van dorpen en steden vaak een bijnaam. Antwerpenaren worden ook wel de sinjoren genoemd, naar het Spaanse señor. Op deze naam zijn ze bijzonder fier. Antwerpenaren gaan vaak door voor opscheppers, omdat ze zo chauvinistisch zijn.

Antwerpen wordt ook wel eens de koekenstad genoemd. Dit omdat er vroeger heel wat koekjesfabrieken in Antwerpen waren. Zo waren er de fabrieken van De Beukelaer en van Parein. Wanneer je Antwerpen naderde, rook je gewoon de zoete koekjesgeur.

De districten van Antwerpen

Waar heel wat minder over wordt gesproken, is over de districten. Op 1 januari 1983 was er een fusie met zeven randgemeenten: Berchem, Deurne, Ekeren, Hoboken, Merksem, Wilrijk en Borgerhout. Het samengestelde district Berendrecht-Zandvliet-Lillo, gelegen op zo'n 20 kilometer buiten Antwerpen centrum, hoorde al sinds 1958 bij Antwerpen. Deze samenstelling is uniek in België, want het zijn de enige deelgemeenten die een bestuursrol hebben. Elk district heeft een eigen districtsraad, een eigen districtscollege en een eigen districtsburgemeester. De districten zijn hierboven op de kaart weergegeven met een letter. Een overzichtje:

• A= Berchem
• B = Berendrecht-Zandvliet-Lillo
• C= Deurne
• D= Ekeren
• E= Hoboken
• F= Merksem
• G= Wilrijk
• H= Borgerhout

Berchem

Berchem ligt ten zuiden van Antwerpen stad. Zeer bekend is de Cogels Osylei met zijn prachtige architectuur. Men vindt hier huizen in jugendstill en in art nouveaustijl. Ook het Vlaams Tram-en Autobusmuseum (VlaTAM) is zeker een bezoekje waard. Berchem wordt ook wel het slijkdorp genoemd, en zijn inwoners de slijkscheppers of slijktrappers.

Berendrecht-Zandvliet-Lillo

Dit district bestaat uit drie dorpen, die zich alle drie in het havengebied van Antwerpen bevinden. Ze liggen alle drie op zo'n dikke twintig kilometer van Antwerpen. Vele mensen weten niet eens dat deze dorpen deel uitmaken van Antwerpen-stad. Berendrecht en Zandvliet liggen naast elkaar, Lillo ligt aan de andere kant van het Schelde-Rijnkanaal. Lillo is het meest landelijke en het kleinste van de drie. Het is een geliefde plaats voor dagjestoeristen omdat het zo pittoresk is. In de zomer kon je er vroeger naartoe vanuit Doel met een veerboot. Maar deze extra attractie werd afgeschaft door gebrek aan middelen. In Berendrecht is er het Reigersbos, een broedplaats voor... jawel, reigers. Niet alleen voor de gewone zilverreiger, maar vooral voor de blauwe reiger. Vroeger werd deze drievuldigheid Bezali genoemd, nu heten ze gewoon Berendrecht-Zandvliet-Lillo. Het is het grootste district qua oppervlakte en het dunbevolkste van de acht districten.

Borgerhout

Borgerhout is een omstreden district. Het kreeg de bijnaam Borgerokko, omdat er veel inwoners van Marokkaanse origine zijn. Vooral rond de Turnhoutsebaan, de winkelstraat, is er een grote concentratie immigranten. Men vindt hier dan ook veel winkels met buitenlandse producten. Het stadhuis van Borgerhout is in neo-Vlaamse renaissancestijl. Ook in Borgerhout: de Roma. In 1928 gebouwd als bioscoop, nu theater-en cultuurzaal. Nog in Borgerhout: de enige vondelingenschuif van België. Je vindt ze in de Helmstraat bij de vzw Moeders voor Moeders. Ook erg omstreden! Pas bevallen moeders die niet willen of kunnen zorgen voor hun kleintje, kunnen hem hier in de vondelingenschuif deponeren. Borgerhout is verder ook bekend voor zijn reuzen. Ieder jaar trekt hier de Reuzenommegang uit.

Deurne

Deurne is een erg groen district. Vooral het Rivierenhof is een plek waar de mensen graag vertoeven.

Ekeren

In Ekeren zijn het vooral gebouwen die te bezichtigen zijn. Zo is er het Hof van Veltwijck, het Hof van Moretus en de Sint-Lambertuskerk. Verder heeft Ekeren ook best wat groene plekken. Zo zijn er de Oude Landen, de Bospolder of het Ekers Moeras en de Ekerse Putten. In deze laatste wordt er vaak geoefend door duikers. De bijnaam van de inwoners is de "bierpruvers", omdat er vroeger veel bierbrouwerijen waren in de streek. Er staat een beeldje van een bierpruver op de hoek van het Geestenspoor en de Driehoekstraat. Nu wordt er terug een bier gebrouwen in Ekeren met de toepasselijke naam "Bierpruvers".

Merksem

In Merksem is vooral de Bredabaan gekend. Het is een lange winkelstraat, die spijtig genoeg ook erg druk is (veel verkeer, tram). Voor groen moet je dan weer in het Bouckenborgh zijn.

Wilrijk

Wilrijk wordt ook wel het geitendorp genoemd. De inwoners zijn geiten of geitenkoppen. Hun geitestoet is dan ook erg gekend en wordt door vele mensen bijgewoond. Verder staat in Wilrijk de grootste jaïntempel buiten India. Dit enorme gebouw werd opgetrokken in witte marmer dat in India werd bewerkt. Het zijn de Indische diamantairs uit Antwerpen die deze tempel hebben bekostigd.

Hoboken
Hoboken is een district met erg veel industrie. De Vroegere Metallurgie van Hoboken en nu Umicore zijn niet erg graag gezien. Vele mensen kregen gezondheidsproblemen door de zware metalen die er de bodem verontreinigden. Het dorp wordt ook wel strontdorp genoemd, de inwoners de strontboeren of de strontkokers. De twee belangrijkste inwoners van Hoboken zijn ontegensprekelijk Nello en Patrasche. Deze kleine jongen en zijn hond deden vele harten smelten en hun verhaal is zelfs bekend tot in Japan. Het kleine beeldje van deze twee helden wordt dan ook druk bezocht door Japanners. De groene long van dit district is de Hobokense Polder. Ook het Heilig Kruis is een trekpleister.