Toerskiën: op echte sneeuw in de vrije natuur

Ben je stiekem uitgekeken op het skiën? Heb je alle (top)skigebieden nu wel zo'n beetje gehad? Ben je het beu om steeds in de rij te staan voor de liften om na het skiën op veel te drukke pistes een tafeltje te moeten zoeken op een overvol terras of in een dampende skihut met veel herrie? Dan ben je wellicht toe aan het echte werk: skiën op heuse sneeuw, in de vrije natuur. Zonder gebruik van liften, met stille hellingen waar je praktisch in je uppie naar beneden suist. Dat is het echte werk! Toerskiën. Eenmaal ervaren wil je niet meer anders.

Toerskiën

Basiskamp

Na een nachtelijke treinreis arriveren we op een vroege zaterdagmiddag in maart in Landeck (AU). Een busje brengt ons naar Ischl (1400m), van daar gaat het per snowmobiel naar de Heidelbergerhutte (2244m, ZW). Ons basiskamp voor een weekje toerskiën. Na de lunch maken we een proeftochtje. We plakken de stijgvellen onder de latten, zetten de bindingen in loopstand en testen de lawinepieps. In rustige ganzenpas volgen we onze gids, de bergen in, zigzaggend en soms recht omhoog (dat kan met vellen!) om uiteindelijk (off piste)naar beneden te skiën. Wat gaat dat stijf! Leren we het ooit?

Dagtochten

De voordelen van toerskiën zijn legio. Het is een wonder dat zo weinig mensen er van gehoord hebben. Misschien moeten we dat maar zo houden, want het is heerlijk rustig hoog in de bergen. Je skiet van hut naar hut of maakt dagtochten vanuit één hut. Je loopt naar een bergpas en skiet er aan de andere kant vanaf. Hoe dan ook: altijd loop je naar boven en skiet naar beneden. Omdat er geen paden zijn kun je alle kanten op, de bergen zijn helemaal van jou!

Op je sloffen naar de top

De techniek

De stijgvellen –vroeger gebruikten de eskimo’s hiervoor zeehondenvellen, in de alpen gebruikte men mohair, nu lijkt het nog het meest op stug fluweel – zorgen voor grip in de sneeuw. Met harsch-ijzers bedwing je zelfs harde en verijsde sneeuw. Ook de tourskischoenen zijn anders. De binnenschoen heeft veters, de buitenschoen heeft gespen zoals de gewone skischoen. Bij het klimmen trek je de veters vast, maar de gespen laat je los voor optimale bewegingsvrijheid. De schoen heeft verder een ski- en loopknop. De toerskibindingen maak je bij het lopen los zodat de hak vrijkomt van de lat. Met de schoenneus sleep je de ski als het ware over de sneeuw. Bij horizontale paden gaat het als met langlaufen: de ski glijdt nog een stukje door. Bij hellingen kun je de binding een tandje of twee hoger zetten zodat je voet in horizontale stand blijft hoe steil de helling ook is. Lopen op toerskies is dus vele malen comfortabeler dan gewoon bergwandelen. Lopen is eigenlijk niet het goede woord, sloffen dekt de lading veel beter.

Echte sneeuw, steeds anders

Dit is ook het mooie van toerskiën: je sloft al mediterend achter je voorganger naar boven. Af en toe kijk je op om van het overweldigende sneeuwberglandschap te genieten. Hier geen liften of massa’s skitoeristen die zich als lemmingen van de berg storten. Geen lawaai, maar rust alom. Geprepareerde pistes zijn er ook niet. De sneeuw tref je aan in natuurlijke toestand, dat wil zeggen: in alle denkbare varianten van heerlijk zacht tot bruch tot ijzig, van glad tot scherp of hobbelig. We skieden zelfs over brokken harde sneeuw, veroorzaakt door lawines!

Uitrusting

Toerskiën kun je van november tot mei. In maart is het vaak prachtig zonnig, de sneeuw is uitstekend (ook al had het twee weken niet gesneeuwd) en het blijft lekker lang licht. Met 14 graden (in de schaduw) is een skipulli warm genoeg. Bij de afdaling trek je je fleece en windjack aan. Zonnecreme factor 20+ is minimaal vereist. Je wordt echt ontzettend bruin. Neus en oren niet vergeten! Ook een goede skibril is niet te versmaden; sneeuwblindheid loert om het hoekje. Essentieel is ook sporttape om bij de geringste druk of wrijving zere lichaamsdelen af te tapen om zo open scheenbenen en blaren voor te zijn. Toerskies met bijbehorende vellen, spikes en lawinepieps kun je huren in gespecialiseerde buitensportzaken in Nederland of ter plekke.

Conditie

Met toerskiën kun je bovendien elke dag een topje bedwingen (onze hoogste top was 3.100 m). Je loopt tot het ‘ski depot’, prikt je latten in de sneeuw en loopt de laatste honderd(en) meters omhoog alwaar een prachtig uitzicht je beloning is.

Het is wel een sport die een goede conditie zeer gewenst. Als je denkt dat het voldoende is om pas een maand van tevoren elke dag een half uur te gaan trainen, kun je geluk hebben, of pech... Je bent namelijk nogal afhankelijk van de samenstelling van je groep. Die weet je van te voren niet. Het kan gebeuren dat je in een groep met merendeels meerkampers terecht komt. Dat houdt in dat het algehele tempo veel hoger zal zijn en dat je bijvoorbeeld elke dag al om 14.00 u terug bent. Terwijl je in een groep van mensen van jouw niveau wel drie uur of langer over dezelfde tocht kunt doen. Daarna ben je dan ook niet zo uitgeput als je een hele week lang boven je niveau moet presteren. Laat staan de herstelperiode na je vakantie die wel een maand in beslag kan nemen.

Massatoerisme

Na een week in de bergen daal je tenslotte af naar het dal waar kleurig blik je in onafzienbare rijen toe schittert in de zon en de sneeuw papperig bruin is onder aan de liften. Het is even slikken om het lawaai en het gedrang van ongeduldige automobilisten. Liefst zou je subiet terug willen, ver weg van het massatoerisme, commercie en nepsneeuw. Eén ding weet je zeker: nooit meer 'gewoon' skiën!

Aanvullende informatie

Toerskitochten worden onder meer georganiseerd door de Nederlandse Ski Vereniging in samenwerking met de Koninklijke Nederlandse Klim en Bergsport Vereniging, bij Garhammer-skitours.de of kijk op www.mountainguide.nl. Verder kun je op internet zoeken naar toerskiverenigingen en je daarbij aansluiten. Let wel op dat je niet meteen de meest pittige tocht uitkiest, zodat je straks hekkensluiter bent, of erger nog: blok aan het been van je groepsgenoten! Tenslotte bestaat nog de mogelijkheid om in je skigebied (b.v. bij skischolen) te informeren naar dagtochten per toerski. Zo kun je vrijblijvend ervaring opdoen, en proeven van die overweldigende vrijheid, zonder dat je er meteen een hele week aan vastzit. Grote kans dat je de smaak te pakken krijgt!