Carnaval in België: Gilles van Binche, UNESCO Werelderfgoed

Eind februari, begin maart trekt iedereen weer zijn gekste pakje aan en gaat iedereen weer eens flink uit de bol. Ook in België zijn er heel wat leuke carnavalsstoeten. Weliswaar niet zo bekend als die van Rio de Janeiro, maar minstens even leuk. De carnaval van Binche is toch wel heel speciaal met al die rondborstige mannen met hun mooie pakje aan en hun grote hoed met struisvogelveren. Een traditie die al meer dan 600 jaar teruggaat en die in 2003 werd opgenomen in de lijst van de UNESCO. Met een masker op je snoet ben je zo onherkenbaar dat je je eens flink kan laten gaan. En daar profiteren de mensen dan ook gretig van eind februari, begin maart als de carnavalsgekte weer eens toeslaat. Ook in België laten de meesten zich niet kennen en maken ze een hoop lol en plezier. De carnaval van Binche met zijn Gilles de Binche gaat terug op een eeuwenoude traditie en brengt heel wat volk op de been.

De Gilles van Binche: een eeuwenoude traditie en een prachtig kostuum

De outfit van de Gilles

De Gilles van Binche dragen typische kleren. Eerst en vooral dragen ze een masker met roze en bolvormige wangen, een groene bril en een fijne snor, zodat ze anoniem zouden blijven. Op hun hoofd dragen ze een witte muts met daarop een grote hoed met witte struisvogelveren, die op en neer wuiven terwijl ze dansen. Op hun buik dragen ze de "apertintaille", een riem met zes à negen belletjes. Met het geluid van de belletjes verjagen ze de boze geesten en de winter.

Belgische driekleur en houten klompen

Hun bolvormige kostuum bestaat uit grijze linnen met daarop kronen, leeuwen en sterretjes in rood, zwart en geel, de Belgische driekleur. Hierop dragen ze een witte kanten kraag. Onder hun kostuum wordt op hun buik en op hun rug stro gebonden. Zo lijkt het of ze een dikke buik en een bochel hebben.

Verder dragen ze ook houten klompen. Door het stampen met de klompen roepen ze de lente en maken ze de aarde vruchtbaar.

Wilgentwijgen en sinaasappelen

In hun handen hebben ze een bundel van wilgentwijgen, de zogeheten ramon. En last but not least hebben ze ook nog een korf met sinaasappelen bij. De sinaasappelen worden in het publiek gegooid. Omdat een vliegende sinaasappel flink wat kracht heeft, schermen de inwoners langs het parcours hun ramen voor alle veiligheid maar af. De Gilles de Binche hebben trouwens niet altijd met sinaasappelen gegooid. Vroeger smeten ze met brood en groenten. De Gilles was vroeger dan ook een soort chaman die de winter moest verjagen.

Muziek en champagne

Tijdens de stoet en de rondedansen mogen de Gilles zich enkel voortbewegen op de muziek en mogen ze enkel champagne drinken.

Hoe word je Gilles?

Flink wat geld

Alleen mannen en jongens kunnen Gilles worden. De vrouwen worden paysannes en dragen een ander kostuum. Om Gilles te worden moet je officieel worden toegelaten en moet je over een goedgevulde portefeuille beschikken. De Gilles moet immers ieder jaar opnieuw zelf zijn kostuum huren, sinaasappelen kopen en recepties organiseren. Toch schrikt dit de meeste mensen niet af, want de Gilles zijn al met meer dan 1000!

UNESCO-Erfgoed

De carnaval van Binche is al meer dan 600 jaar oud en in 2003 werd deze manifestatie opgenomen door de UNESCO op de Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid.

Programma: feest van vrijdagmiddag tot zondagavond

Start op vrijdagmiddag

De datum voor de carnaval van Binche wordt berekend ten opzichte van Pasen, namelijk 49 dagen voor Pasen. De datum is dus elk jaar verschillend. De stoet vertrekt wel steeds op vrijdag om 15 uur op de Place Eugène Derbaix.

Zaterdag

Op zaterdag kan je op de Grand-Place gaan kijken naar een rondedans, op het ritme van het stampen met de klompen en op de opzwepende muziek van de brass bands en de trommelaars. Om 19 uur is er vuurwerk op de Place Eugène Derbaix.

De apotheose op zondag

Maar het eigenlijke, grote feest vindt plaats op zondag. Van 's morgens vroeg zijn de Gilles reeds op pad. Om 15 uur is er een stoet en een rondedans op de Grand-Place. Om 19 u 30 vertrekt dan de lichtstoet en het jaarlijkse feest wordt afgeloten op de Grand-Place om 21 u 30 met vuurwerk en vuren. Na het feest gaan de Gilles naar huis om hun mooie en dure kostuum uit te trekken. Daarna gaan ze terug het feestgedruis in om te feesten tot in de vroege uurtjes en om de carnaval van het volgende jaar reeds te bespreken.

Niet enkel in Binche

Ook in La Louvière, Jemappes, Nijvel en Rebecq zijn er Gilles, ja zelfs in Aalst! Maar de bekendste en de meest authentieke zijn toch wel die van Binche! De verplaatsing meer dan waard!

Waar vind je Binche?

Binche bevindt zich in Wallonië, meer bepaald in de provincie Henegouwen, ten zuid-westen van La Louvière.

Internationaal Museum van Carnaval en Maskers

Ben je dan toch in de buurt van Binche, dan kan je meteen ook het Musée International du carnaval et du masque bezoeken. Je vindt het museum 10, Rue Saint-Moustier in Binche zelf. Zoals de naam het zelf zegt, handelt het museum over carnaval en over maskers. Niet alleen bij ons, maar over de hele wereld. Afrikaanse maskers, gebruiken en gewoonten in Azië en Oceanië, Brazilië, New Orleans en ga zo maar door. Dichterbij komen Fosses-la-Ville, Malmédy en Stavelot uitgebreid aan bod. En Binche natuurlijk, hoe kan het ook anders? Kom genieten van tal van voorwerpen, foto's en weetjes. Je bent zo anderhalf uur zoet! Naast de vaste tentoonstelling zijn er ook regelmatig tijdelijke tentoonstellingen. Steeds met audiogids.