Mardi gras: vette dinsdag in New Orleans (Louisiana)

Zowat overal ter wereld wordt carnaval gevierd in februari. De belangrijkste carnaval na Rio de Janeiro is toch wel die van New Orleans, in de Amerikaanse staat Louisiana. De grootste afsluiter van een fantastische carnavalsperiode die in januari start met de Twelfth Night's kick off. De beroemde Mardi Gras of vette dinsdag, met zijn vele krewes. Overal worden er beads rondgestrooid. Overal hoort men "throw me something"! Ben je niet meer mee? Volg de gids naar een knotsgek carnavalsfeest!

Carnaval in New Orleans

Ieder jaar in februari is het weer zo ver: Mardi Gras in New Orleans! Favoriete kleuren zijn groen, paars en goud. De afsluiter van een heerlijke carnavalsperiode die start in januari met de Twelfth Night's kick off.

De carnavalsperiode

Kick off op 6 januari

Het begint allemaal op 6 januari, op Driekoningen, the Feast of the Epiphany, ook bekend als Kings' Day of Twelfth Night (omdat het 12 dagen na Kerst valt). In New Orleans betekent 6 januari het einde van de kerstperiode en het startschot voor Carnaval. De oorsprong van deze feestelijkheden ligt bij heidense feesten die werden gehouden om de lente in te luiden. Sommige van deze feesten zijn wel 5000 jaar oud.

Na de feestjes, de straat op!

Tijdens het eerste deel van de carnavalsperiode zijn er de krewes die bals en chique privé-feestjes organiseren. Daarna verhuist het hele gebeuren naar de straat, met parades. Soms zijn er meer dan 60 doorheen heel New Orleans. Tijdens deze parades wordt er gesmeten met beads, zoals er bij ons met snoepjes wordt gesmeten. Deze beads of kralen worden in China gefabriceerd en zijn een echt importprodukt geworden in Amerika. Moest je naar New Orleans gaan tijdens Mardi Gras, tracht er dan zeker enkele te bemachtigen. Sommige beads worden gebruikt in echte collectors items. Je kan er om vragen door "Trow me something" te roepen.

Hoe het allemaal begon

Het was Paus Gregorius XIII die van Carnaval een Kristelijk Feest maakte, door het in 1582 op zijn Gregoriaanse kalender te vermelden. Hij plaatste Mardi Gras, de laatste dag van het Carnavalsseizoen, op de dag voor Aswoensdag. Zo was alle gekheid op tijd geluwd en kon de tijd van bidden en vasten sereen van start gaan.

Mardi Gras: eind 17de eeuw van Frankrijk naar Amerika

Mardi Gras kwam naar Noord-Amerika door toedoen van de broers Iberville en Bienville LeMoyne, eind 17de eeuw. Lodewijk de XIVde zond hen toen uit naar de Nieuwe Wereld om het gebied van Louisiana te gaan opeisen voor Frankrijk. Zij ontdekten de monding van de Mississippi-rivier op 3 maart 1699, op Mardi Gras. De plaats waar ze hun kampplaats opzetten, een beetje landinwaarts, werd Point d'Mardi Gras genoemd. Om hun aankomst te vieren gaven ze een geweldig feest en dit wordt wel eens beschouwd als de eerste Noord-Amerikaanse Mardi Gras.

Mardi Gras in New Orleans

Enkele tientallen jaren later stichtte Bienville New Orleans en al gauw werd Mardi Gras een jaarlijks terugkerend evenement, met gemaskerde bals. Sommige bals vonden plaats in select gezelschap en op uitnodiging, anderen waren publiek. Parades werden pas gehouden vanaf 1838. Op Aswoensdag van het jaar 1838 stond in het Handelsbulletin: "De Europese gewoonte om de laatste dag van Carnaval op te luisteren met een stoet van gemaskerde mensen doorheen de straten van de stad werd hier gisteren geïntroduceerd". De 20 volgende jaren werd Carnaval gekenmerkt door dronkenschap en geweld. Kerk en pers begonnen te ijveren voor de afschaffing van het gebruik. In 1857 was Mardi Gras op sterven na dood.

Comus

Toch werd het Carnaval en zijn feestelijkheden gered door een groep die 30 jaar eerder werd gesticht in Mobile, Alabama, de Cowbellion de Rakin Society. Zes leden van de oorspronkelijk groep woonden nu in the Big Easy en kregen de opdracht om de festiviteiten in goede banen te leiden. Zij organiseerden een parade met gekostumeerde mensen en flambeaux (toortsen). Zij kozen de naam Comus en introduceerden de term "krewe", wat zoveel betekent als genootschap.

Twelfth Night Revelers

Na de Burgeroorlog in 1870 ontstond de tweede krewe. Zij noemden zichzelf de Twelfth Night Revelers en hielden hun bal en parade op 6 januari. De groep bestaat niet meer, maar hun Revelers bal betekent nog steeds het officiële startschot van de feestelijkheden, samen met de Kings'Day Streetcar Ride van de Phunny Phorty Phellows, een andere beroemde krewe.

The Queen

De Revelers introduceerden een nieuwigheid tijdens hun eerste optreden: een koningin. Er werd een enorme cake gemaakt, waarin een boon werd verstopt. Het meisje dat de boon vond, werd Queen. Spijtig genoeg kwam er het eerste jaar niet veel van terecht, omdat de leden van de krewe zo zat of zo onhandig waren dat de taart viel. Het tweede jaar lukte het wel en werd het een traditie.

The Rex en "If Ever I Cease to Love"

In 1872 kwam het nieuws dat Groothertog Alexis Romanoff Alexandrovitch uit Rusland was ingegaan op de uitnodiging om de Mardi Gras in New Orleans te komen bijwonen. Een nieuwe krewe werd opgericht en een Prins Carnaval (eigenlijk een koning) werd verkozen. De groep kreeg de naam School of Design en de leider was Rex. Wat niemand wist was dat de Hertog eigenlijk kwam voor Lydia Thompson, die in een musical het liedje "If Ever I Cease to Love" zong. Toen het nieuws dan toch uitlekte, begonnen meer dan 10.000 gemaskerde mensen het liedje te zingen toen ze de Hertog bemerkten. Nu, een kleine 140 jaar later, is dit liedje nog steeds het officiële lied en Rex de naam van de Prins Carnaval.

1909: eerste zwarte krewe

In 1909 maakte de eerste Afrikaans-Amerikaanse krewe haar opwachting. The Zulu Social Aid and Pleasure Club stak een beetje de draak met het chique gedoe. Haar Rex was schaars gekleed en een beetje barbaars. In 1949 werd Louis Armstrong door deze krewe tot koning gekroond. Het was voor hem een hele belevenis. Ook nu is deze krewe nog steeds van de partij in de parade.

1950 tot 2021

• In 1950 zag men ook parades verschijnen met trucks (Amerikaanse vrachtwagens) in de hoofdrol.
• Eind jaren 60 zag men de komst van de superkrewes Endymion and Bacchus. Zij verminderden het elitair karakter van de krewes. Iedereen mocht nu toetreden.
• In 1979 was er een staking bij de politie. De parades in de stad werden verboden, maar men zag er verschillende opduiken in de suburbs.
• In 1988 beval de gemeenteraad aan de krewes om hun elitair karakter op te geven of de straat te verlaten. Drie van de vier oudste krewes gingen weg: Comus (1857), Momus (1873) en Proteus (1882). De enige die bleef was Rex. Proteus zou in 2000 wel terugkomen.
• In 2002, na 9/11, werden de parades een beetje opgeschoven, omdat ze samenvielen met de eveneens verschoven Super Bowl.
• In 2006, na de doortocht van Orkaan Katrina in de staat Louisiana, was er slechts een beperkte parade. Ook het volgende jaar was de parade slechts miniem, ditmaal door de slechte economie.
• In 2009 werd een nieuwe krewe boven het doopvont gehouden, Bes. De parade werd opnieuw groter en imposanter.
• Het jaar 2010 stond de Twelfth Night kicks off Carnival in het teken van de geboorte van Jeanne d'Arc. The Maid of Orleans zou op 6 januari 598 jaar geworden zijn. Overal waren mensen te zien in middeleeuwse kleren, al dan niet op paarden. Overal weerklonken Gregoriaanse gezangen. In Decatur Street werden taferelen uit haar leven nagespeeld. Een Jeanne d'Arc parade van de Krewe of Jeanne d'Arc trok door de straten van New Orleans, vertrekkend bij het standbeeld van Bienville op Conti, via Decatur Street tot aan het standbeeld van Jeanne d'Arc naast de French Market. De krewe smeet met handbeschilderde medaillons van Jeanne d'Arc, magneetjes met de heilige op en bidprentjes.
• In 2020 vond Mardi Gras plaats. De Coronapandemie stond toen nog maar in zijn kinderschoenen. Op 16 februari zal in 2021 Mardi Gras plaatsvinden, de afsluiter van dit steeds weerkerend feest. Want wat er ook gebeurt, de Greatest Free Show on Earth zal altijd plaatsvinden, onder welke vorm ook! Zelfs Corona gaat hier geen stokje voorsteken! Slechts een krewe heeft in oktober 2020 zijn deelname voor 2021 gecancelled.

Voor reportages over Mardi Gras kan u steeds terecht op www.nola.com.