Heidelberg anders bekeken: Heiligenberg en Michaëlsberg

Heidelberg is zeer mooi, maar wilt u even weg uit de drukte, uit het wereldberoemde stadsgedeelte en van de platgetreden paden, trek dan de bergen aan de overkant in en ontdek de Heiligenberg, de Michaëlsberg, het Heiligenloch en de Filosofenweg. Een mooi plekje uit het Odenwald, weinig bekend, maar zeker zo interessant en bovendien heerlijk rustig. Met schitterende uitzichten op de Neckar en op het wereldberoemde slot van Heidelberg.

Hoe geraak je op de Heiligenberg?

De Heiligenberg bevindt zich tussen Neuenheim en Handschuhsheim, op zo'n 439 meter hoogte, over Heidelberg, aan de andere kant van de Neckar. In de Romeinse tijd werd deze berg Mercuriusberg genoemd. Bij de Karolingers heette hij Aberinsberg. Het is slechts in de 13de eeuw dat hij door de orde van het Allerheiligenklooster uit het Zwarte Woud, dat zijn intrek nam in de St. Michaels- en de St. Stephanskloosters, de Allerheiligenberg werd genoemd. In het Latijn luidde dat "mons omnium sanctorum". U kan op de Heiligenberg een rondwandeling maken en u komt dan achtereenvolgens het St. Stephansklooster met Heiligenloch, de Thingstätte en de St. Michaëlsbasiliek tegen. Verder ook de twee Keltische omwallingen. Overal staan infoborden met geschiedkundige uitleg. U kan alles gratis bezoeken en overal vrij in en uit lopen.

St. Stephansklooster en heiligenloch

St. Stephansklooster

Het eerste wat men tegenkomt wanneer men de Heiligenberg opkomt is het Stephansklooster. De Benediktijnse monnik Arnold legde de grondvesten van het klooster in 1090. Het betrof een eenvoudig bouwwerk met een klein kapelletje. In de 12de eeuw ondernam men de reparatie van het dak van de kloosterkerk. In het midden van de 13de eeuw wordt de kerk overgenomen door een orde uit het Zwarte Woud. Zij bouwden de kerk verder uit in de 14de eeuw. In de 16de eeuw verlieten ze het klooster en sinsdien is het vervallen. In 1885 en 1886 werd er met de stenen van het klooster een uitkijktoren gebouwd, de Heiligenbergturm. Nu bestaat de plek enerzijds uit de ruïnes van het klooster waar men tussen kan wandelen en waar kinderen kunnen overklauteren en anderzijds uit de uitkijktoren waar men in kan. Vanop de uitkijktoren heeft men een prachtig zicht op Heidelberg, het kasteel en de Neckar. Men ziet aan de overkant ook de tandwielbaan die naar de top van de hoogste berg van het Odenwald gaat.

Heiligenloch

Het gaat hier om een soort waterput van 55 meter diep waarrond men een gebouw heeft gezet. Niemand weet wat het eigenlijk echt is geweest of waarvoor het diende. Vermoedelijk gaat het om een watervoorraad of om de schacht van een bron, die reeds uit de tijd van de Romeinen zou dateren.

Rond 1600 schreef de geograaf Matthis Quad dat de bodem van de schacht vol ligt met overschot van het bouwmateriaal van het St. Stephansklooster. Hij vertelt ook dat er beneden een onderaardse kamer zou zijn, waarin een schatkist zou staan, bewaakt door boosaardige honden.

Het Heiligenloch werd in 1840 bezocht door de Franse schrijver Victor Hugo. Het beviel hem zo dat hij er wat over schreef. Ook zijn fantasie sloeg op hol. Hij vertelt dat het zou kunnen gaan om een graf van een reus, of om de kamer van een druïde of nog om de schacht van een Romeinse opslagplaats, het waterbekken van een verdwenen Byzantijns klooster of nog de plaats waar ze de beenderen bewaarden onder een galg.

Rond 1934, toen men aan de bouw van het amfitheater begon, dacht men dat het Heiligenloch een soort observatorium was om naar de sterren te kijken of nog een heiligdom. Slechts een wetenschappelijke opgraving zou uitsluitsel kunnen brengen over wat het Heiligenloch nu eigenlijk was en waar het voor diende.

Het amfitheater of Thingstätte

Tussen het St. Stephansklooster en de St. Michaelsbasiliek, ligt een amfitheater of het Thingstätte. Het ziet er echt en origineel uit, maar schijn bedriegt. Het werd gebouwd in 1935 naar een ontwerp van Hermann Alker naar het model van een antiek Grieks theater. Echt imposant. Vooraan het podium met daarachter een dikke muur waar men over kan lopen. Daarna zitplaatsen in openlucht, helemaal rondom. De laatste jaren worden op deze plaats veel openluchtoptredens verzorgd.

St. Michaels Klooster

Het St. Michaelsklooster is eigenlijk ook een ruïne. Toch kan men duidelijk de verschillende plaatsen onderscheiden door de nog overblijvende grondvesten. Het eigenlijke klooster werd rond de 11de eeuw opgebouwd. De eerste grondvesten waren van de Kelten. Zij legden de omwalling aan, waar hieronder op terug gekomen wordt. Daarna kwamen de Romeinen. Zo ziet men er nu nog steeds de grondvesten van een Romeinse tempel, het Mercuriusheiligdom. Men heeft er stenen gevonden met Latijnse opschriften. In de 8ste eeuw werd er over en rond het heiligdom gebouwd door de Karolingers. Er ligt ook een Frankisch kerkhof. De eerste kerk dateert uit de 9de eeuw. Zij werd gewijd aan aartsengel Michaël. In 882 sprak men een eerste maal schriftelijk over de Heiligenberg onder de naam Aberinesberg. In 1265 neemt de orde uit het Zwarte Woud zijn intrek in de twee kloosters op de Heiligenberg. De oudste voorstelling van de berg, door Matthäus Merian, daterend uit 1645, toont ons het Klooster als een ruïne. Enkel de muren en de toren staan recht. Ook in 1537 beschreef Jakob Micyllus het Michaëlsklooster al als een ruïne. In 1881 begon men met opgravingen en in 1886 werden de grondvesten van het St. Michaëlsklooster vrijgemaakt. Nu hangt er in iedere plaats een bordje met uitleg over wat het vroeger was, wat er werd gedaan en waar de plaats voor diende. Men kan er vrij in en uit lopen, overal over klauteren. Een waar paradijs voor kinderen.

De Keltische omwalling

De binnenste omwalling werd rond 400 V.C. aangelegd door de Kelten tegen de Germanen. Wil u deze drie kilometer lange omwalling volgen, moet u kijken naar de bordjes met "Keltenweg" op. Een 200 meter verder ligt de tweede omwalling en ook deze kan u te voet volgen. De opgraving van de omwallingen vond plaats in 1907. Rond 1964 werden op de Heiligenberg delen van een Keltische strijdwagen uit de 3de eeuw V.C. gevonden. In 1979 - 1980 werden de prehistorische "Bittersbrunnens" op de omwallingen gerestaureerd.

Filosofenweg

Eveneens aan de noordkant van de Neckar is de Filosofenweg. Deze weg werd in 1817 aangelegd op een hoogte van 200 meter. Hij begint in de buurt van de "Alte Brücke" en gaat dan omhoog op de Heiligenberg. Ook hier heb je een schitterend uitzicht op het kasteel van Heidelberg en op het oude stadsgedeelte. De Alte Brücke is een schitterende brug met negen bogen over de Neckar. De brug werd in 1786 - 1788 gebouwd door Mahias Maier. Tijdens WO II werd de brug verwoest en na de oorlog werd hij terug opgebouwd.

Bismarcktoren

Een gedenkteken voor de eerste Rijkskanselier. De toren bevindt zich halverwege de Filosofenweg. Men kan er in klimmen en ook van hierboven heeft men een prachtig uitzicht op Heidelberg en de oude stad. Spijtig genoeg staat de toren vol graffiti en wordt hij wel eens als openbaar toilet gebruikt, zodanig dat het er binnen niet al te fris ruikt.