Reisziekte: ontstaan, risico’s, symptomen en voorkomen

Reisziekte komt het meest voor als wagenziekte en zeeziekte en in mindere mate als vliegziekte. Een autorit kan op den duur zoveel schommeling hebben opgeleverd dat iemand die daar gevoelig voor is reisziek wordt. Hetzelfde is het geval bij schommelingen op een schip dat door golven vaart waardoor soms zelfs extreme schommelingen kunnen optreden mede afhankelijk van de grootte van het schip. Een derde reismanier waarbij reisziekte kan voorkomen is een vliegreis, door schommelingen en turbulentie van het vliegtuig. Reisziekte ontstaat doordat de waargenomen horizon en het evenwichtsorgaan niet meer met elkaar overeenkomen.

Andere activiteiten met risico voor oplopen reisziekte

Andere activiteiten dan autorijden, varen op zee of vliegen in een vliegtuig waardoor reisziekte kan ontstaan zijn bijvoorbeeld paardrijden of rijden op een kameel of olifant tijdens een vakantie. Kermisplezier kan ook omslaan in de ziekte door een of meer ritten in de achtbaan of door schommels. Zelfs kan de ziekte ontstaan door het kijken naar bepaalde films of het spelen van videospellen. Sommige mensen krijgen een vorm van reisziekte (misselijkheid) in een bus, tram, trein of lift.

Waarnemen van horizon

Reisziekte kan vooral voorkomen als de horizon niet meer wordt waargenomen wat het geval is bij een vliegreis. Als het vliegtuig schommelt of als er turbulentie is maakt het lichaam dezelfde bewegingen als het vliegtuig. Het is dan niet mogelijk om die bewegingen ten opzichte van de horizon te corrigeren. Hetzelfde effect treedt op bij een plek zonder uitzicht op een schip of bij een kind dat te laag zit in een auto en niet naar buiten kan kijken.

Symptomen van reisziekte

Reisziekte begint meestal met een geringe vorm van duizeligheid die kan uitgroeien tot misselijkheid. Die misselijkheid kan uiteindelijk ook leiden tot braken. Andere symptomen van reisziekte zijn onder meer bleekheid, hoofdpijn, transpireren, vergrote speekselproductie en vermoeidheid. Een zwaardere vorm van reisziekte kan het reisgenot totaal wegvagen en zal in de meeste gevallen pas stoppen zodra de bewegingen ophouden. Daarna kan een gevoel van narigheid nog een tijd aanhouden.

Voorkomen van reisziekte

Om reisziekte te voorkomen of te beperken bestaan verschillende mogelijkheden die afhankelijk van de gevoeligheid van de persoon kunnen helpen.

• Besturen: Bij het zelf besturen van een voertuig (auto of boot) kunnen de klachten afnemen.
• Eten: Vooraf een lichte maaltijd eten kan ook helpen bij het voorkomen van reisziekte.
• Gember: Eet een beetje gember.
• Kijkrichting: Het best kan in de richting waarin het voertuig gaat worden gekeken.
• Turen: Tuur strak naar de horizon.
• Watje: Stop als rechtshandige een watje in het linkeroor en als linkshandige in het rechteroor.
• Zitplaats: Het kan zeker helpen om reisziekte te voorkomen door bijvoorbeeld op een boot in de frisse buitenlucht te gaan zitten en bij voorkeur midden op het achterdek.

Activiteiten met risico

Tijdens het reizen kunnen bepaalde activiteiten risico opleveren voor het verkrijgen van reisziekte. Dergelijke activiteiten zijn onder meer:

• Beeldscherm: Langdurig kijken op een beeldscherm.
• Gamen: Gamen als passagier tijdens een autorit brengt risico met zich mee voor het verkrijgen van wagenziekte.
• Lezen en schrijven: Ook is het beter om niet te lezen en te schrijven door iemand die gevoelig is voor het oplopen van reisziekte.
• Puzzelen: Door voortdurend op een papier te kijken en woorden in te vullen kan ook reisziekte ontstaan.
• Kijkrichting: Regelmatig zijdelings kijken kan het gevoel van duizeligheid vergroten.

Voorkomen door medicijnen

Reisziekte trachten te voorkomen kan ook door medicijnen. Sommige zijn vrij verkrijgbaar (zelfzorgmedicijnen) bij apotheek of drogist maar voor anderen is in de regel een recept van een huisarts nodig

Zelfzorgmedicijnen

Om reisziekte te voorkomen bestaan zogenaamde zelfzorgmedicijnen die daar speciaal op zijn gericht. Een aantal daarvan is zonder recept bij de apotheek of drogist verkrijgbaar. Een apotheek of drogist kan daar alle informatie over verstrekken. Een apotheek kan zelfs de zelfzorgmedicijnen opnemen in het medicatiedossier ingeval iemand ook andere medicijnen op recept van een arts gebruikt. Zodoende kan worden gecontroleerd of ze veilig kunnen worden gebruikt.

Antihistaminica

Tot de medicijnen die werkzaam zijn tegen reisziekte behoren antihistaminica welke de prikkeling van het braakcentrum blokkeren. Voorbeelden van deze medicijnen zijn cinnarizine of cinnarizine in combinatie met chloorcyclizine, cyclizine en meclozine.

Scopolamine

Een ander medicijn om misselijkheid en braken te voorkomen is scopolamine welk geneesmiddel verkrijgbaar is in pleisters die zes tot vijftien uur voordat de reis aanvangt achter het oor worden geplakt. Het medicijn kent een gereguleerde afgifte waardoor de stoffen drie dagen werkzaam zijn. Daardoor is het medicijn uitermate geschikt voor een cruise of andere lange reis. Bijwerkingen zijn echter dat slaperigheid of sufheid kan optreden.

Polsbandjes

Ook zijn speciale polsbandjes verkrijgbaar die helpen tegen reisziekte. De bandjes (om elke pols één) werken volgens de beschrijving door middel van acupressuur. Acupressuur is een techniek die uitgaat van drukpunten op het lichaam. De polsbandjes oefenen een zachte constante druk uit op het drukpunt dat te vinden is door een vuist te ballen. Dat drukpunt, ook acupunt of acupressuurpunt genoemd, ligt in het kuiltje van de twee middelste pezen van de pols. Door die druk wordt misselijkheid tegengegaan.

Tips tegen reisziekte

Een paar tips om te trachten reisziekte te voorkomen zijn:

• Ga niet vermoeid op reis omdat vermoeidheid een negatieve invloed kan hebben op reisziekte.
• Laat iemand die gevoelig is voor reisziekte vooraan in het voertuig zitten zodat de horizon waargenomen kan worden.
• Naar muziek luisteren lijdt af en kan helpen bij het voorkomen van de ziekte.
• Op tijd rusten tijdens een reis en buiten bewegen kan eveneens helpen de ziekte te voorkomen.