Waddenweer – meer zonuren op de Waddeneilanden

De Waddeneilanden zijn heerlijke oorden om naartoe te reizen. Je vindt er een fijne veerverbinding – de vakantie begint al op de veerboot – volop fietsenverhuurbedrijven, gezellige dorpen, knisperende schelpenpaadjes, duinen, strand, weiland en wadden. Dan hebben we het nog niet eens over de terrasjes en verrukkelijke restaurantjes gehad. Tijdens een tripje naar een Waddeneiland heb je heel vaak mooi weer. Regen is ook mooi weer en een lekkere storm is voor de liefhebber niet te versmaden, maar we bedoelen met mooi weer eigenlijk zonnig weer. De Waddeneilanden hebben veel zonuren. De weersvoorspelling voor de wadden is dan ook een hoofdstuk apart.

Altijd mooi weer op de Wadden

• “Op de wadden een paar graden lager”
• Piet Paulusma en het Waddenweer
• Hoofdstuk apart met meer zonuren
• Temperatuurverloop
• Warmterecords op de Waddeneilanden
• Tropische dagen
• Regionale hittegolf
• Briesje
• Zeeklimaat
• Genieten van mooi weer

“Op de wadden een paar graden lager”

Het werd jaren achtereen gehoord uit de monden van weermannen en weervrouwen: “In het waddengebied enkele graden lager.” Overal mooi weer en op de wadden wat kouder. Die uitspraak gaf een verkeerd beeld van het waddenweer. Alsof het daar altijd koud is, werd er gesuggereerd. Het was een lokale VVV-baas die zich daar keer op keer over opwond. Hij had heel andere ervaringen op zijn Waddeneiland en hij wilde dat er een juister beeld werd gegeven van de weersituatie op de Wadden. Hij schreef er diverse malen een ingezonden stuk over in de provinciale krant en vond op een gegeven moment gehoor.

Piet Paulusma en het Waddenweer

Piet Paulusma is een waddenliefhebber én hij is weerman. Hij kent de eilandsituaties en het waddenweer als geen ander. Hij woont in Harlingen, in het waddengebied en komt vaak op de eilanden. Hij begreep wat de VVV-directeur bedoelde en het was PeePee die zijn liefde voor het waddenweer in zijn dagelijkse praatje op de televisie verwerkte. De weerman kon niet betrapt worden op de beroemde maar nuanceloze uitspraak “In het waddengebied enkele graden lager.” De zegeningen van het waddenweer, de heerlijke stormen, de fijne regen en de vele zonuren werden voor het voetlicht gebracht.

Hoofdstuk apart met meer zonuren

Het weer in het waddengebied blijkt een hoofdstuk apart te zijn dat je niet kunt afdoen met één vaststaande kreet. De Wadden kennen een bijzonder temperatuurverloop, waarbij het op frisse dagen toch lekker warm kan zijn – zeker in een beschut duinpannetje – en op tropische dagen niet zo benauwd als in het stedelijke gebied of het binnenland van Nederland. Feitelijk kent het waddengebied 20 tot 40 meer zonuren in elke zomermaand dan in het oosten van het land en ook de maanden voor en na de zomer zijn er vaak heerlijk. In mei en juni kun je op de Wadden ongeveer 210 tot 230 uur zon verwachten.

Temperatuurverloop

De temperatuur van de Waddeneilanden en de waddenstreek hangt samen met de temperatuur van de bodem. Het zand van het strand kan aardig heet worden. Als de zon echt z’n best heeft gedaan kan het strandzand wel 50 graden worden. Dat is geen uitzondering en dat kan zelfs bij een luchttemperatuur van 20 graden.

Warmterecords op de Waddeneilanden

Als het in heel Nederland warm is, doet de Waddenregio daarin mee. Vooral als er een sterke zuidoostenwind is, wordt de warmte op de Waddeneilanden goed gevoeld. En dan vooral bij laag water. Er zijn warme dagen gemeten in begin juni van bijna 30 graden. Zo’n record werd op 7 juni 1996 op Terschelling gemeten. Het was toen in het land extreem vroeg heel warm.

Tropische dagen

Het kan er heerlijk warm worden, maar tropische dagen van 30 raden of meer, zijn zeldzaam in het waddengebied. Als er tropische dagen kunnen worden gescoord dan is dat meestal aan het einde van de zomer, nadat het water van de Waddenzee goed is opgewarmd. Een record werd gevestigd in 1994, toen het langs de hele waddenkust tropisch warm was en er op Terschelling zelfs 32 graden op de thermometer stond. De Waddenzee was toen 27 graden.

Regionale hittegolf

Op de Waddeneilanden komen af en toe plaatselijke hittegolven voor. Er zijn meer voorbeelden van zeer warme dagen in het waddengebied en er zullen er nog meer komen. Op 9 juli 2010 was het 30 tot 31 graden op de Waddeneilanden en 33 graden in Lauwersoog. Op 19 juli 2014 gaf de thermometer op Vlieland 31,9 graden aan en die in Hoorn op Terschelling steeg naar 31,3 graden.

De warmste dag

In augustus 1975 en in augustus 1997 waren er hittegolven te voelen. Op Schiermonnikoog beleefde men vier tropische dagen op rij. De warmste dag was 4 augustus 1990 toen er op Schiermonnikoog 32,8 graden werd geregistreerd. Het staat in de boeken als de warmste dag gemeten op een van de Waddeneilanden.

Briesje

Voordeel van de Waddeneilanden is dat er ook op tropisch warme dagen eigenlijk altijd wel een briesje te voelen is die de broodnodig zuurstof en verkoeling brengt. Ander voordeel van de Waddeneilanden is dat de leefomgeving er niet zo versteend is. Gebouwen, straten en pleinen worden op tropische dagen heel heet en geven die warmte nog lang af. De stad wordt dan verstikkend.

Heet zand dat snel afkoelt

Het zand van het strand kan wel heet worden, maar die hitte is na zonsondergang of in de schaduw ook snel verdwenen. Als het echt tropisch warm is ga je toch niet in de volle zon op het strand zitten.

Zeeklimaat

De Waddeneilanden en de waddenregio hebben een zeeklimaat. De eilanden liggen los van het vaste land en daardoor is de invloed van wind en zee sterker dan op het vaste land. Het heeft invloed op alle seizoenen. De temperatuur van de zee heeft in de lente invloed op de regenval. Er valt wat minder regen dan in de gebieden van Nederland die meer tegen het landklimaat aanschurken. In de herfst is de zee opgewarmd. Dan zorgt de warmte van de zee juist voor extra regenval. De lentes en zomers zijn droger dan het gemiddelde van Nederland en de temperatuur ligt ook iets lager.

Verkoelende bries

Het is de zeewind die altijd voor een verkoelende bries zorgt. De gemiddelde temperatuur in de zomermaanden ligt op de Waddeneilanden tussen de 17 en 20 graden, maar juist op de Waddeneilanden wordt duidelijk dat dit maar een getal is.

Genieten van mooi weer

Op de Waddeneilanden en aan de waddenkust kun je het hele jaar door genieten van mooi weer. Het voorjaar biedt mooi weer, de zomers zijn er prachtig met meer zonuren dan waar ook in Nederland, de herfsten geven heerlijke stormen en de winters bieden rust en gezond winterweer. Als de temperatuur daalt is het belangrijk om een goede jas aan te doen, eventueel met muts en sjaal of zuidwester. Dan is er volop te genieten van elk weer op de Wadden.

Voelbare warmte van de Wadden
De gemiddelde temperatuur zegt niet veel over voelbare warmte op de Waddeneilanden. Die moet je beleven. Voor de feiten over het waddenweer is er op de website van Landenkompas een speciale pagina voor ingericht die Het weer op de Waddeneilanden heet en het NOS Journaal belicht de temperatuur op de Waddeneilanden met een eigen cijfer. Sinds 2011 is er genuanceerde aandacht voor het weerbericht van de Wadden.

Zonsondergang

Mooi weer levert adembenemende zonsondergangen op, die vanaf de duinen van de eilanden schitterend zijn te zien. Hun oost-west ligging met de stranden gericht op het noorden en vrij zicht naar de horizon zorgt ervoor dat je de zon in het water van de Noordzee kunt zien zakken. Menig strandpaviljoen van de Wadden adverteert dan ook met de kreet: "Met de mooiste zondondergang van het land." De zonsopkomsten bieden al net zo'n spektakel.

Lees verder

• Zomer, wanneer begint het – 20 of 21 juni
• Herfst, wanneer begint het – 21, 22 of 23 september
• Winter, wanneer begint het – 20, 21 of 22 december
• Lente – wanneer begint het – 19, 20 of 21 maart
• Van Helsdeur tot Duivels Hoorn van Pieter de Vries