Wat is met botulisme besmet zwemwater? Wat zijn de gevolgen?

Botulisme is een zeldzame ziekte die door oud voedsel of karkassen van dode dieren verspreid kan worden. Daarom kan besmet oppervlaktewater door de gemeente afgezet worden om te voorkomen dat mensen ziek worden. Personen die een watersport beoefenen of willen zwemmen zijn in zo'n situatie genoodzaakt om elders de activiteiten te ondernemen. Het kan soms weken duren voordat de symptomen van de ziekte tevoorschijn komen. Wat zijn de symptomen van botulisme en hoe raken mensen besmet? Hoe gevaarlijk is deze ziekte voor mens en dier?

Botulisme

• Wat is botulisme?
• De gevolgen van botulisme
• Hoe gevaarlijk is botulisme voor de mens?
• Hoe gevaarlijk is botulisme voor honden?
• Wat gebeurt er als er in een natuurlijke plas botulisme is geconstateerd?

Wat is botulisme?

Botulisme is een voedselvergiftiging die in besmet oppervlaktewater voor kan komen. Een bepaald soort bacterie maakt namelijk een zenuwgif aan dat de spieren verlamt van vissen en (water)vogels. De bacterie die hier verantwoordelijk voor is heet "Clostridium botulinum". In totaal bestaat het eigenlijk uit zes verschillende soorten die een gifstof produceren. Deze bacteriën gedijen zich het snelst bij een watertemperatuur van boven de twintig graden Celsius. Meestal gebeurt dit bij ondiep water. Hiernaast kan de bacterie die voor botulisme verantwoordelijk is in voedsel terechtkomen. Dit kan gebeuren als het voedsel niet goed bewaard is gebleven.

De gevolgen van botulisme

De dieren die in contact komen met het water en toxinen (oftewel gifstoffen) hebben een verhoogde kans om te sterven. In eerste instantie heeft het een verlammende werking op de keel en tong. Vooral vogels worden geraakt door deze besmetting. Hiernaast is er meestal een verhoogde vissterfte. Er kan echter ook een verhoogde vissterfte ontstaan vanwege droogte en hevige stormbuien.

Karkassen van dode dieren
De karkassen kunnen de nog levende dieren óók besmetten. Hierdoor kan het water gedurende een lange periode besmet zijn. Karkassen die zich in het water bevinden zijn namelijk een bron van verschillende ziektes. Om deze reden zorgt de gemeente ervoor dat de dode dieren uit het water worden gevist.

Hoe gevaarlijk is botulisme voor de mens?

Vanwege de grote hoeveelheid bacteriën is er een verhoogde kans om ziek te worden. De bacterie heeft de mogelijkheid om een persoon te besmetten via een wondje op de huid. Het kan tot twee weken duren voordat er ziekteverschijnselen ontstaan. Bij aanhoudende symptomen is het zelfs aangeraden om een huisarts te raadplegen. De huisarts kan tijdens het onderzoek bevestigen waarmee u besmet bent. Hij of zij heeft in geval van besmetting de mogelijkheid om u direct door te verwijzen naar het ziekenhuis. Gelukkig is er een kleine kans op besmetting. Zelfs personen die vaak in aanmerking komen met natuurlijk water hebben een kleine kans dat ze deze ziekte oplopen. Hiernaast zijn de bacteriën waarmee de dieren met botulisme zijn besmet meestal niet gevaarlijk voor de mens. De ziekte kan ervoor zorgen dat men last krijgt van de maagstreek. Hierdoor kan er misselijkheid en diarree ontstaan. Hiernaast is er kans op overgeven en vermoeidheid. Koorts blijkt echter geen gevolg te zijn van de ziekte.

Ernstige gevallen van botulisme

Bij ernstige gevallen kan er een verlamming ontstaan rondom de spieren. Hierbij kunnen de armen en benen worden getroffen. De ziekte kan levensgevaarlijk zijn, er zijn namelijk ook gevallen van sterfte. Wanneer men tijdig in het ziekenhuis behandeld wordt, kan het meerdere weken of zelfs maanden duren voordat diegene geheel genezen is. Gelukkig kan de ziekte niet van mens op mens overgedragen worden. Het is echter niet mogelijk om resistent te worden tegen de ziekte. Hierdoor kan iemand meerdere keren besmet zijn geweest.

Hoe gevaarlijk is botulisme voor honden?

Wanneer er botulisme is geconstateerd is het aangeraden om honden aan de lijn te houden. Honden raken namelijk in het water extra snel besmet omdat ze met hun bek open zwemmen. Hiernaast kunnen de dieren de neiging krijgen om naar een karkas toe te lopen of zwemmen. Dit komt vanwege zijn oerinstincten. Als gevolg van botulisme kunnen honden ernstig ziek worden.

Wat gebeurt er als er in een natuurlijke plas botulisme is geconstateerd?

Wanneer bekend is dat een meer of sloot geïnfecteerd is, worden er zoveel mogelijk overgebleven karkassen opgeruimd. Het is afgeraden om zelf deze karkassen op te ruimen. Verder zijn er geen andere hulpmiddelen om de verspreiding tegen te gaan. Wanneer het water een bekend badplaats betreft, wordt het gebied afgesloten. Soms staan er diverse waarschuwingsborden. Het is namelijk afgeraden om hier in het water te zwemmen vanwege de aanwezige ziekteverwekkers. Hiernaast kan er in besmet water niet gevist worden. Botulisme verdwijnt uiteindelijk vanzelf weer wanneer het watertemperatuur daalt. Het natuurlijk ecosysteem herstelt zich op deze manier weer.