De ashram in India van Liz Gilbert in Eat, Pray and Love

Nergens op de wereld vind je een land waar al je zintuigen zo op de proef worden gesteld als in India. Je vindt er de meest indrukwekkende paleizen en forten, diep religieuze tempels, vredige taferelen aan de Ganges, ongerepte natuur, kamelen, olifanten en talloze heilige koeien die majestueus over de straat paraderen. Het is dan ook niet zo gek dat India zowel cultuurtoeristen als natuurliefhebbers en religieuze reizigers trekt. Onder deze laatste groep bevinden zich ook toeristen wiens reisdoel het verblijf in een Indiase ashram is. Deze groep, met voornamelijk reizigers van het vrouwelijke geslacht, is gedurende de afgelopen jaren enorm gegroeid. Een van de oorzaken, wellicht ook de belangrijkste, hiervan is de in 2006 uitgekomen bestseller Eat, Pray and Love – Eten, Bidden en Beminnen zoals de titel van de Nederlandse vertaling luidt – met memoires van de Amerikaanse Elizabeth Gilbert. Het tweede deel Pray / Bidden beschrijft haar tijd in een Indiase ashram… Nadat deze biografische roman 187 weken op de New York Times bestsellers lijst stond en Columbia Pictures de verfilming met Julia Roberts en Javier Bardem in augustus 2010 in de bioscoop uitbracht, reizen een ontelbaar aantal eenzame vrouwen van een bepaalde leeftijd af naar Italië (om te eten), India (om te bidden) en Indonesië (om te beminnen). In het tweede deel van haar memoires beschrijft Elizabeth Gilbert de tijd op haar geloofsuniversiteit: een ashram in India.

Eten, bidden en beminnen

Op haar dertigste heeft Elizabeth Gilbert alles wat een moderne vrouw zich maar kan wensen: een huis, een echtgenoot en een succesvolle carrière als schrijfster. Maar in plaats van gelukkig te zijn wordt ze overspoeld door paniek, verdriet en verwarring. Twee jaar later, na een bittere echtscheiding en een hevige depressie, besluit Elizabeth een radicale stap te nemen: ze gaat een jaar lang alleen op reis. Op haar zoektocht naar evenwicht en geluk doet ze drie landen aan. In Italië leert ze la dolce vita (eat / eten) kennen, In India verdiept ze zich in meditatie (pray / bidden) en schrobt ze tempelvloeren, en op Bali ontdekt ze de balans tussen ernst en lichtvoetigheid en ontmoet ze haar grote liefde (love / beminnen).

Bidden: de ashram van Liz Gilbert in Ganespuri, India

Het tweede deel van de memoires – 36 verhalen over het nastreven van toewijding – beschrijft de maanden die Elizabeth doorbrengt in de zogenaamde ashram van haar goeroe in India. Al heeft ze het gevoel dat ze altijd al op deze geloofsuniversiteit – zoals ze de ashram ook wel noemt – is geweest, valt dit nieuwe leven haar erg zwaar. Hoewel ze hier naar aanleiding van ontmoetingen met haar goeroe en vele yoga ervaringen in de Verenigde Staten zelf voor gekozen heeft, ze kan amper wennen aan haar baantje als vloerenschrobster en ze heeft enorm veel moeite met het mediteren en het orde houden in haar gedachten. Door de steun van een voormalig non, een veehouder uit Ierland, een dichter uit Nieuw-Zeeland, het ambitieuze tienermeisje Tulsi dat beslist niet wil trouwen en Richard uit Texas, komt ze uiteindelijk toch nog zo dicht bij God, dat ze haar plan om door India te reizen wijzigt in het alsnog uitzitten van haar maanden in de ashram: nu om er haar tijd alleen nog maar te spenderen aan werken en mediteren. Gedurende de laatste periode op haar geloofsuniversiteit, is ze begeleidster van spirituele gasten in de ashram. Hierdoor leert ze het grootste geheim van de spiritualiteit kennen, namelijk het kiezen van je eigen weg en het creëren van je eigen geloof. Haar laatste uren in India brengt ze dan ook door in een hele diepe meditatie.

Sinds de roman in 2006 werd gepubliceerd en zelfs beroemdheden waaronder Oprah Winfrey er lyrisch over waren, lijkt India steeds meer te worden bezocht. Vooral veel vrouwen, al dan niet met een interesse in het spirituele leven, Indiase godsdiensten of yoga, denken dat ook zij een goeroe nodig hebben en vervolgens stellen zij zich tijdlang in dienst van een Indiase ashram. Het doorbrengen van enige tijd in een ashram is een investering in duurzaamheid en het opruimen van de stress van het echte leven. Zo heeft Lizz Gilbert het in ieder geval wel ervaren.

Een ashram in India

Het leven in een ashram is vol meditatie, zingen, yoga, spirituele boeken, een echte goeroe en helaas ook een aantal nep goeroes. In de film Eat, Pray and Love komt de ashram die Elizabeth Gilbert in haar boek beschrijft tot leven. De ashram in Ganeshpuri van Muktananda en Chidvilasananda de Siddha Yoga is zeker vergelijkbaar met een gemiddelde ashram in India.

Een ashram is een ontmoetingsplaats voor aanhangers van Indiase religies die wordt gebruikt als een religieuze- leef-, studie- en arbeidsgemeenschap. De ashram is gevestigd in een klooster of een andere in het hindoeïsme van betekenis zijnde religieuze plaats. De ashram is namelijk een oord waar aspecten van hindoeïsme worden gecultiveerd. Het boeddhisme noemt de woonoorden / plaatsen van cultiveren van monialen en lekenvolgelingen vihária, wat, gompa en dergelijke. Hoewel het woord ashram niet voorkomt, is het wel ingeburgerd in het westerse taalgebruik. Hierdoor krijgen boeddhistische centra in het westen ook vaak de naam ashram. Bij de Indiase ashram wordt er meestal van uitgegaan dat er een heilige, sadhak, leeft en de naam van de ashram verwijst doorgaans naar de naam van deze heilige of de plaats waar hij verblijft. De ashram is gewoonlijk ver buiten de bewoonde wereld gelegen; bijvoorbeeld in afgelegen bossen en bergachtige gebieden, op plekken die zich goed lenen voor meditatie. Ook worden ashrams voor ruimere spirituele doeleinden gebruikt, waaronder de beoefening van de yoga en het tot bezinning komen, vaak onder leiding van een goeroe of andere mysticus.

Regels die gelden in de ashram

Om de studenten (zoals de (tijdelijke) bewoners van de ashram genoemd worden) te helpen met het bereiken van een evenwichtige geest, heeft de ashram een hele lijst met regels opgesteld:

• niet roken
• geen alcohol drinken
• geen cafeïne
• geen drugs gebruiken (noodzakelijke medicatie in overleg met het personeel in de ashram)
• geen seks
• geen vlees (inclusief eieren)
• geen chili
• geen chocolade, snoep of eten van buiten de ashram
• het tijdschema / de dagindeling volgen en deelnemen aan alle vakken
• de gehele dag op de ashram blijven, met uitzondering van die ene dag per week
• het in acht nemen van volledige stilte tijdens de maaltijden
• geen toelating van jongens / heren op de meisjes / dames kamers en vice versa

Een aantal regels lijken meteen zinvol en vrijwel iedereen zal begrijpen dat sigaretten, alcohol en drugs in een ashram niet toegestaan zijn. Regels die in eerste instantie wat minder zinvol lijken – zoals volledige stilte tijdens de maaltijden en het niet mogen eten van chili – worden bij aankomst in de ashram meteen toegelicht. Het eten van chili is niet toegestaan omdat chili zowel de zintuigen prikkelt als het lichaam verwarmt en hierdoor dus een bedreiging voor het evenwicht is. De volledige stilte tijdens de maaltijden moet in acht genomen worden om teveel eten te voorkomen, het voedsel te waarderen en de spijsvertering een handje te helpen. Dit is een regel die de gemiddelde student in de ashram erg zwaar valt. Velen zijn gewend om tijdens de maaltijd met tafelgenoten ervaringen uit te wisselen door naar elkaar te luisteren of gewoon even gezellig te kletsen. In de ashram is de maaltijd echter een tijd waarin je nieuwe energie ontvangt uit rein en goed bereid voedsel. De ashram suggereert dan ook om elke hap 32 keer te kauwen; al met al een echte uitdaging met voedsel dus.

Dagindeling van het leven in de ashram

Het leven in de ashram lijkt dag in, dag uit hetzelfde te zijn. Min of meer is dit ook waar, al zal het van tijd tot tijd ook wel eens iets verschillen. In het algemeen is de dagindeling van het leven in de ashram als volgt:

• 05.30: opstaan
• 06.00: kruidendrank (cafeïne is dus niet toegestaan)
• 06.30: ochtendbad en kruidenbad (ook bekend als tanden poetsen met een stok)
• 07.00: yoga / oefeningen
• 09.00: ontbijt (verse groenten met griesmeel of noedels)
• 10.00: yoga / geleide meditatie
• 10.30: rusttijd
• 11.30: lunch (soep, salade, curry, rijst en chapati)
• 12.30: rusttijd
• 14.30: yoga / karma yoga (vegen, toiletten schoonmaken, muren schilderen etc.)
• 15.30: kruidendrank (cafeïne is echt niet toegestaan)
• 16.00: yoga / lezing
• 17.00: yoga / oefeningen
• 19.00: diner (ongeveer identiek aan de lunch)
• 20.00: mantra’s (gedichten) / discussies / lezingen
• 21.30: bedtijd

De meeste studenten ervaren de eerste dagen in de ashram als zeer zwaar. Ze zijn uitgeput en gebruiken de rusttijden dan ook absoluut niet om te studeren, maar om te slapen. Deze eerste dagen staan verder vooral in het teken van het lichaam ontgiften en het aanpassen aan dit nieuwe leven. Zodra de cafeïnehoofdpijn en het verlangen naar suiker en zout verdwenen is, voelen de meesten zich beter dan ze in jaren – misschien ooit – gedaan hebben. Yoga, in combinatie met goed eten, schoon water, meditatie en zingen laat vrijwel elk lichaam gezonder en energieker voelen dan voorheen.

Achteraf geeft menig oud-student toe dat de tijd in de ashram een prettige en relatief relaxte tijd was. Geen geren van hort naar her, het halen van deadlines, boodschappen doen, koken, schoonmaken, de afwas doen en meer van deze stress die het echte leven met zich meebrengt. De ashram was hun kans om te breken met het alledaagse en om alle toxines waarmee ze in de loop der jaren doorzeefd waren op te ruimen. Hun hoofden waren weer helder; ze hebben de ashram verlaten met het gevoel om weer klaar te zijn voor het leven.

Yoga

Yoga beslaat een heel groot deel van het dagelijkse leven in de ashram. Er worden heel veel verschillende soorten yoga beoefend en onderwezen, maar de belangrijkste die je in de Indiaanse ashrams tegen kunt komen zijn:

Raja yoga

Yoga die vooral gericht is op de ontwikkeling van de intuïtie. Het werkt om te evalueren en wordt door sommigen dan ook beschouwd als een psyche. De belangrijkste motor in deze vorm van yoga is de geest.

Bhakti yoga

Dit type yoga gaat uit van toewijding en zang. Het verhoogt de verbondenheid met God en wordt meestal beoefend uit liefde, mededogen en toewijding. De belangrijkste onderdelen in deze vorm van yoga zijn het lied en de zang (samen kirta genoemd), de meditatie en het gebed.

Jnana yoga

Yoga die zich richt op de ontwikkeling van de geest en de wijsheid. Dit betreft de zeer filosofische kant van de yoga. De basis van deze vorm yoga vergt veel zelfstudie en inquisitie.

Karma yoga

Dit type yoga betreft de dienst en actie waarin mensen werken voor het welzijn van zowel de mensheid als de aarde. Het belangrijkste doel hierin is het opbouwen van een nederig en medelevend karakter dat onzelfzuchtig is en vrij van de banden van karma.

Hoe je een betrouwbare ashram vindt

Om het leven te ervaren zoals Liz Gilbert deed tijdens haar tijd in de Indiase ashram, hoef je niet persé te verblijven in ashram in Ganeshpuri van Muktananda en Chidvilasananda de Siddha Yoga. Deze is immers vergelijkbaar met de gemiddelde ashram en daar zijn er verdeeld over heel India meerdere van te vinden. Maar hoe ga je nu een betrouwbare ashram vinden?

Ga in ieder geval niet in het wild op internet zoeken naar een ashram. De kans is erg groot dat je dan terechtkomt bij ashrams die duizenden dollars berekenen, en die het dus alleen begonnen zijn om geld te verdienen. Het beste wat je kunt doen is op zoek gaan naar een meditatiegroep en hen vragen of zij een goede goeroe in India kennen. In de meeste gevallen kom je zo aan het eind uit bij een goede en betrouwbare Indiase ashram.

Het belangrijkste idee achter een ashram is om een soort van klooster te zijn dat een sober leven bevordert. Je hoeft je dus geen illusies te maken dat je eenmaal daar luxe faciliteiten zult aantreffen, maar je moet nu ook weer niet denken dat je verblijf in de ashram gratis zal zijn. Je bent immers op zoek naar verlichting en niet naar een goedkope toeristische accommodatie. In ruil voor kost en inwoning neem je volgens een vaste dagindeling deel aan verschillende lessen en voer je diverse klusjes uit. Pas op, wanneer er om geld wordt gevraagd. Dit is nimmer voor God of de goeroe, maar meestal voor een westerse medestudent die het verblijf in de ashram heeft aangegrepen om geld te verdienen.

Door geen geld te vragen, moet een ashram wel door karma overleven. Karma is in dit geval onder andere het ontvangen van financiële donaties. In veel, zelfs de armste, landen is het geven van financiële donaties erg populair. Een andere bron van inkomsten is de opbrengst van de verkoop van boeken en cd’s over hun leer. Daarnaast verkopen ze ook veel foto’s en soms zelfs memorabilia uit de ashram.

Reizen naar en in India

Wellicht is het verblijven in een ashram de enige reden om naar India af te reizen, maar daar kan ook heel goed een reis door India omheen worden gebouwd. India is een land vol afwisseling.

Bij India denk je vaak als eerste aan heilige koeien, forten en felgekleurde doeken, maar het is daarnaast ook een wereld van Tibetaanse kloosters, gebedsvlaggen en besneeuwde bergtoppen. In het Himalaya gebergte van Sikkim en Ladakh wordt het straatbeeld door monniken bepaald en waan je je tussen kilometers hoge bergtoppen. Vooral hier hoor je de lage tonen die uit de hoorns geblazen worden en daarnaast kun je tijdens een Tibetaanse kloostertocht meer te weten komen over de schrijfkunst van de monniken.

In het noorden van India kun je met gemak twee keer een vakantie doorbrengen, zonder dat je achteraf ook twee keer hetzelfde hebt gezien. Het is de ideale regio om te slapen in een Majaradjapaleis, de nostalgie van de machtige Rajput kastelen te proeven, mensen in bont gekleurde gewaden door de woestijn te zien schrijden of te zien baden in de heilige rivier de Ganges. Ook wereldwonderen als de Taj Mahal en de Fatehpur Sikri zie je in Noord-India.

Het zuiden van India is heel anders dan de droge woestijnen van de provincie Rajasthan. Hier vind je palmstranden, rijstvelden en exotische waterwegen. Maar dit is wel India en ook hier is de fascinerende cultuur nooit ver weg. In het zuiden zijn er zo de meest indrukwekkende tempels, overweldigende monumenten en het zwoele backwaterleven van Kerala. Daarnaast zijn er ook voldoende mogelijkheden om heerlijk bruin te bakken. In Goa of op de Malediven kun je prima tot rust komen op een van de vele stranden; perfect om je reis door India te eindigen.

KLM vliegt rechtstreeks van Amsterdam naar de Indiase steden Delhi en Mumbai. Met een overstap in Dubai kun je met Emirates naar Bangalore en Delhi vliegen. Air France en Finnair vliegen met een overstap in Frankfurt of München en Helsinki op Delhi. Eenmaal aangekomen in India, kun je het beste per auto met privéchauffeur reizen. Dit is namelijk de meest comfortabele manier van reizen in zo’n druk land als India. Voor langere afstanden kun je kiezen voor een binnenlandse vlucht of een nachttrein. Het is verstandig om de tickets vooraf al te regelen. Reizen per trein is veilig, maar je moet wel goed op je waardevolle spullen passen. Omdat het straatbeeld in India min of meer wordt bepaald door fietsriksja’s en autoriksja’s, is het echt zonde om hier geen gebruik van te maken wanneer je kleine afstanden moet overbruggen. Ze zijn erg goedkoop, al zul je in de meeste gevallen wel vooraf moeten onderhandelen over de prijs, en een must voor de ultieme India-ervaring.

Wanneer je niet alleen in de ashram gaat verblijven, zul je ook een of meerdere andere accommodaties moeten boeken. India biedt je een ruime keuze: je kunt overnachten in hotels van internationale ketens, maar ook in kleinschalige hotels met persoonlijke sfeer en karakter, omgebouwde paleizen en forten, stijlvolle landhuizen, bungalows, junglelodges of kleihutten op het platteland.