Op reis naar Cuba: praktische weetjes

Wie voor de eerste keer naar Cuba reist of wie er al lang niet meer geweest is, stelt zich wel eens wat vragen over de praktische beslommeringen in het land. Geregeld worden dan ook vragen gesteld omtrent geldzaken, paspoort en toeristenkaart, klimaat, en zo voort. Als leidraad zetten we hier een aantal praktische tips even op een rijtje.

Reisdocumenten

Voor Belgen en Nederlanders is een internationaal paspoort vereist dat na terugkeer nog 6 maanden geldig is ! Daarnaast is ook een toeristenkaart nodig (= soort visum). Deze toeristenkaart kan u op verschillende manieren bekomen. Als u reist met een Belgische chartermaatschappij, dan zit de toeristenkaart vaak inbegrepen en krijgt u die aan boord (bijvoorbeeld bij Thomas Cook). Als u reist met een lijnvlucht (Air France, Iberia, …) of met Martinair dan dient u de kaart zelf te kopen. Dat kan soms aan een balie op de luchthaven zelf (bijvoorbeeld in Schiphol als u met Martinair reist) of via de Cubaanse ambassade. De prijs bedraagt tussen € 22 en € 30, afhankelijk van waar u de kaart koopt.

Op reis kan het altijd nuttig zijn een kopie van uw identiteitspapieren en paspoort mee te nemen en die apart van uw originele documenten te bewaren. Dit in geval de originele documenten mochten verloren gaan.

Reisverzekering

Vanaf 1 mei 2010 is de voorlegging van een medische reisverzekering bij aankomst in Cuba wettelijk verplicht. Reisverzekeringen van Amerikaanse maatschappijen of van maatschappijen die de financiële afwikkeling van een verzekeringsdossier laten verlopen door een in de VS gevestigde vertegenwoordiging worden niet aanvaard. Gelieve na te gaan of de verzekering van uw ziekenfonds voldoende dekking biedt voor uw bestemming en uw manier van reizen. Houd er rekening mee dat deze verzekering vervalt na een verblijf van 3 maanden. Een aangepaste reisverzekering met voldoende dekkingslimiet (reisbijstand, repatriëring, rechtsbijstand) is absoluut noodzakelijk. Het is tevens goed om te verifiëren voor uw vertrek of de verzekeringsmaatschappij een samenwerkingsovereenkomst heeft afgesloten met de Cubaanse verzekeraar Asistur; indien er geen dergelijke overeenkomst bestaat kan de dienstverlening van Asistur enige vertraging oplopen.

De volgende maatschappijen hebben met Asistur reeds een overeenkomst afgesloten : Elvia-Brussel / Europ Assistance / Eurocross / VTB-VAB (Inter Assistance) / Mapfre Benelux / Mondial Assistance / Touring Club België

Inentingen

Er zijn geen inentingen verplicht voor Cuba. Ter informatie toch even een overzicht van ziektes die kunnen voorkomen op reis (en dus eventueel ook in Cuba) en een eventuele preventieve behandeling:

Tetanus en Difterie

Vaccinatie tegen tetanus is onontbeerlijk, ook voor wie niet op reis gaat. Het vaccin tegen difterie is alleszins aanbevolen voor wie naar tropische of subtropische gebieden reist. Sinds 1996 geldt in België de aanbeveling om alle volwassenen om de 10 jaar in te enten tegen tetanus en difterie. Tegenwoordig bestaat er ook een gecombineerd vaccin voor Tetanos, Difterie en Polio, ook met 10 jaar geldigheid.

Hepatitis A

Van de infecties die vermijdbaar zijn door vaccinatie komt hepatitis A bij reizigers het meest voor. De besmetting gebeurt via uitwerpselen, voedsel, drank, bevuilde voorwerpen. Inenting tegen hepatitis A wordt aangeraden voor al wie geregeld op reis gaat, zelfs als de hygiënische omstandigheden goed zijn. In sommige specifieke gevallen is de preventie van hepatitis A mogelijk door toediening van gammaglobulines. De bescherming blijft 3 maanden geldig.

Er is geen malariarisico op Cuba.

Fooien

Fooien worden bijna overal verwacht. Zolang de dollar werd gehanteerd (tot 2004) werd er alom jacht op gemaakt. Vandaag de dag is dit minder geworden, maar desalniettemin verwachten obers, lokale gidsen, chauffeurs, kruiers, muzikanten… telkens een fooi. Voorzie best altijd wat kleingeld voor fooien. Overdrijf echter niet in het uitdelen van fooien. Een kleinigheidje is vaak ok, ook al zullen mensen zich vaak misnoegd tonen indien ze de fooi niet hoog genoeg vinden. Het blijft echter een extraatje en in de eerste plaats een teken van appreciatie na het krijgen van een of andere service. Hou er rekening mee dat een fooi in Cuba schering en inslag is geworden en gezien wordt als een noodzakelijke aanvulling op de lage lonen. Het hoort er dus ondertussen nu eenmaal bij.

Fotograferen en filmen

In het algemeen staan Cubanen vrij graag op de foto. Vaak zullen ze dan ook te pas en te onpas “poseren”. Toch zijn er af en toe mensen die liever niet gefotografeerd worden. Respecteer de wensen van die mensen dan ook. Sommige personen durven geld vragen om te poseren. Dit is vooral het geval in Havana en Trinidad, waar een aantal “opvallende” mensen het poseren als een vorm van bijverdienste zien.
Overigens zijn het land en zijn mensen, de oldtimers en hun bestuurders, de landschappen en dansende koppels, kortom alles om ter fotogeniekst: een paradijs dus voor fotografen.

Tijdsverschil

Cuba is 5 uur achter op GMT. Dit houdt dus in dat u tijdens een Cuba-reis de klok 6 uur terugdraait. Normaal gezien geldt dit het hele jaar door, gezien winter- en zomertijd tot voor kort op hetzelfde tijdstip werd ingevoerd als in West-Europa. Sinds 2010 echter zit op dit tijdstip een verschil van een tweetal weken. Cuba schakelt nu een tweetal weken vroeger op het nieuwe uur over dan Europa. Houd hier rekening mee indien u net in die periode (van de uurwissel) naar Cuba reist.

Elektriciteit

De nieuwere hotels hebben meestal 220 volt. De oudere hebben echter vaak 110 volt. Sommige van de huidige hotels hebben stopcontacten met 220 volt en tegelijk een aantal stopcontacten met 110 volt. De stekkers hebben soms platte pootjes in plaats van ronde (nu vaak de twee). Een adapter kan nuttig zijn. Als u bepaalde toestellen dient op te laden, let er dan op dat het of ook kan op 110 volt (verstelbaar) of dat u eventueel een kleine transformator meeneemt.
Bij de mensen thuis en in de casas particulares is de stroom 110 volt en hebben de stopcontacten sowieso platte pootjes. Zorg dus zeker voor een adapter of universele stekker en desgevallend een reis-tranformator of toestellen met verstelbare knop 220V/110V.

Munteenheid,wisselkoers en financies

In Cuba zijn twee verschillende munten in omloop: de peso convertible cubano (CUC) (de “omzetbare peso”) en de gewone peso cubano of peso nacional (CUP). Een CUC is ongeveer 0,7 euro waard. Voor 1 euro krijgt u dus ongeveer 1,33 CUC maar ongeveer 24 pesos nacionales (CUP).

De twee munten worden dus dooreen gebruikt op het eiland maar er is wel een belangrijk onderscheid. De Cubaanse peso wordt (bijna) uitsluitend gebruikt door de Cubanen zelf voor het betalen van hun elektriciteit, voor aankoop van groenten en fruit, brood etc. Andere producten zoals sportschoenen, huishoudapparaten, computers etc dienen zij te betalen met de (duurdere) CUC of peso convertible. De lonen blijven tot nader order uitbetaald in de gewone Cubaanse peso.

Buitenlandse bezoekers kunnen op de meeste plaatsen alleen betalen met CUC, dus de duurdere “omzetbare” peso. Slechts hier en daar kan u ook als buitenlander eventueel met de gewone Cubaanse peso betalen, bijvoorbeeld op de groenten- en fruitmarkt. Concreet betekent dit dat u bij het binnenkomen van Cuba uw meegebrachte euro’s dient om te wisselen naar CUC, waarmee u dan tijdens uw verblijf zowat alles kunt (en zal) betalen. Amerikaanse dollars meenemen is sinds 2004 geen goed idee meer. Ook die moet u bij het binnenkomen van het land omwisselen naar CUC, maar hierop heft men 10 à 12% commissie (dit om het binnenbrengen van dollars af te raden).

Neem liefst vrij nieuwe euro-biljetten mee, maar niet in al te grote coupures. Uit schrik voor vervalsingen worden grote biljetten (100 en groter) vaak niet aanvaard. U dient bij het wisselen van geld heel vaak uw reispas (paspoort) voor te leggen.

Traveller’s cheques (Thomas Cook, Visa) kunnen geïnd worden op de bank, maar vergen vaak nogal veel tijd. American Express kan nergens omgeruild worden. Er is trouwens maar één bank die dergelijke verrichtingen voor buitenlanders kan uitvoeren en dat is de Banco Financiero Internacional, kortweg BFI-bank. De meeste grotere steden hebben een filiaal van de BFI-bank.

Ook wat betreft kredietkaarten kan alleen gebruik gemaakt worden van Visa en Mastercard. American Express-kaarten kunnen niet gebruikt worden, en ook debetkaarten (zoals Maestro bijvoorbeeld) kunnen nog niet gebruikt worden. Denk eraan dat ook Visa-kaarten die door een Amerikaanse bank werden uitgegeven niet kunnen gebruikt worden in Cuba (bijvoorbeeld Citibank). Met uw Visa- of Mastercard kan u geld afhalen op de bank zelf, aan het loket, en daarvoor dient u dus uw paspoort te kunnen voorleggen. Stilaan zijn er ook meer en meer geldautomaten waar u met uw Visa-kaart geld uit de muur kunt halen. In dit geval heeft u uw pincode nodig. Hierbij is het handig om weten dat er op de Cubaanse automaten een pincode van 6 cijfers wordt gevraagd op het schermpje, terwijl wij er natuurlijk maar 4 hebben. De oplossing is heel eenvoudig: de twee laatste sterretjes vult u aan met 00.

Klimaat

De meest ideale periode om Cuba te bezoeken is het voorjaar (maart, april) of het latere najaar (tweede helft november, eerste helft december). Uiteraard kan u het land het hele jaar door bezoeken maar elke periode heeft toch wel zijn voor- en nadelen. Een paar zaken op een rijtje: puur naar het weer toe is het zo dat u vanaf einde mei tot einde oktober in het regenseizoen terechtkomt. Dit hoeft niet per sé een ramp te zijn. U zal bijna elke dag wel een bui of een tropische stortbui gepresenteerd krijgen, vaak bewolking in de namiddag, maar de temperaturen zijn hoog en zonnige periodes en soms zelfs volledige zonnige dagen wisselen af met de regenbuien. Mei en juni zijn dan ook nog best goed te doen. Juli en augustus worden gekenmerkt door een hoge vochtigheidsgraad wat gecombineerd met de hoge temperaturen wel wat te veel van het goede kan zijn voor veel mensen. September en oktober (en soms ook wel nog de eerste helft van november) zijn dan uiteraard de orkaanmaanden bij uitstek (hoewel het orkaanseizoen zelfs al op 1 juni begint). Januari en februari zijn de “koudste” maanden. Dit betekent dat een zogenaamd koudefront af en toe kan zorgen voor frisse tot (vooral de laatste jaren) echt soms wel koude dagen (15° C tot soms 6°C). Druilerige regendagen kunnen dan ook voorkomen.
Afgezien van deze pro’s en contra’s van het weer zijn er ook nog andere elementen die kunnen meespelen: half december tot half maart is immers absoluut hoogseizoen voor het Canadese toerisme (en stilaan ook meer en meer uit Europa), wat betekent dat heel wat hotels kunnen volgeboekt zijn. Op de eerste plaats de hotels in de strandresorts, maar in stijgende mate ook in het binnenland, door het groeiende aantal groepsrondreizen.
Daarnaast kan het ook leuk of interessant zijn om rekening te houden met de oogsten. Wie bijvoorbeeld dé tabaksstreek van Cuba gaat bezoeken vindt het vermoedelijk leuker om de tabak op het veld te zien staan (februari – april). Wie wat actie wil zien op de suikerrietvelden dient een reisperiode te kiezen die valt tijdens de “zafra” (suikerrietoogst) (november – april).
Hiermee mag duidelijk zijn dat elk seizoen zijn voor- en nadelen heeft om naar Cuba te reizen maar dat er niet echt een no-go-periode is.

Kledij

Het eiland heeft een subtropisch tot tropisch klimaat wat zorgt voor een bijna constante hoge luchtvochtigheid (tijdens het jaar tussen 60 – 90 %) waarbij zware en/of synthetische kledij onaangenaam kan zijn. Enkel bij speciale gelegenheden houden de Cubanen er een kledij-etiquette op na, waarbij ze graag tot in de puntjes verzorgd zijn (op het kitscherige af). Tijdens de werkuren dragen de meeste mensen een of andere vorm van uniform. Dit geldt zowel voor alle staatsambtenaren als voor bijvoorbeeld de werknemers van winkelketens, banken en reisagentschappen.
In de vrije uurtjes is het hek van de dam. Vanaf dan is er geen enkele etiquette meer en het warme klimaat nodigt uit tot de meest uiteenlopende luchtige kledij.
Bezoekers / toeristen hoeven dus niet echt rekening te houden met specifieke kledijvereisten of gewoontes. Zelfs in de steden zal luchtige zomer- of zelfs strandkledij geen wenkbrauw laten rijzen.