Tips voor reizen naar Zuid-Afrika: met kinderen en tieners

De slogan van Zuid-Afrika luidt: “De wereld in één land”. Dit klopt absoluut! In Zuid-Afrika kun je onder meer op safari, walvissen en nijlpaarden spotten, door wijngaarden wandelen en fietsen, vissen in de Afrikaanse wateren, diverse outdoor activiteiten beoefenen, paardrijden in de natuurparken, surfen en andere strandactiviteiten ondernemen, een township bezoeken, typisch Afrikaanse culturen ontmoeten, meehelpen op een struisvogelboerderij, een wijnhuis bezoeken etc. Maar is Zuid-Afrika wel veilig genoeg om samen met kinderen te ontdekken? Welke reisperiode is het meest geschikt? En wat komt er allemaal nog meer bij kijken? Zuid-Afrika is niet alleen een zeer afwisselend land, het is ook veel beter ontwikkeld dan de meeste mensen denken. Het comfort ligt op Westers niveau en de infrastructuur is goed. Ondanks de lange vlucht loop je geen risico om een jetlag op te lopen, omdat er tijdens de zomertijd geen tijdsverschil is. Het land is veilig om met een huurauto te bereizen en bovendien is het mogelijk om Zuid-Afrika malariavrij te beleven, juist in onze zomervakantie.

Klimaat van Zuid-Afrika

In Zuid-Afrika lopen de seizoenen tegengesteld aan die van ons. Wanneer het in Nederland midden in de winter is, is het in Zuid-Afrika hartje zomer. Januari is de warmste maand, juli de koudste. Echter is Zuid-Afrika wel het hele jaar door te bereizen. Er is sprake van slechts kleine temperatuurverschillen tussen de verschillende seizoenen en de gemiddelde temperatuur is 25 graden. Het klimaat in Zuid-Afrika wordt grotendeels getypeerd als half-woestijn en langs de kust heerst een subtropisch klimaat. Overdag is het zonnig, maar ’s nachts is het koel.

Reizen in de voorjaarsvakantie (eind februari, begin maart)

Het is nog net zomer in Zuid-Afrika: de gemiddelde temperatuur bedraagt 26 graden.

Reizen in de meivakantie (eind april, begin mei)

In Zuid-Afrika is het nu herfst: een perfecte periode om er rond te reizen met temperaturen van gemiddeld 22 graden.

Reizen in de zomervakantie (juli en augustus)

Het is nu winter in Zuid-Afrika, echter wel een goede periode om er rond te reizen: met een gemiddelde temperatuur van 20 graden is het redelijk vergelijkbaar met de zomers in Nederland.

Reizen in de herfstvakantie (half oktober)

In Zuid-Afrika is het nu lente: de gemiddelde temperatuur bedraagt 24 graden, het landschap is vrijwel volledig groen en overal staan de bloemen volop in bloei.

Reizen in de kerstvakantie (half december, begin januari)

Het is nu hartje zomer in Zuid-Afrika: de temperaturen liggen vaak boven de 30 graden, maar omdat de Zuid-Afrikanen in januari en februari zomervakantie hebben, is het erg druk in de populaire gebieden.

Reizen buiten de schoolvakanties om

Voor een vakantie in Zuid-Afrika zijn het Nederlandse voor- en najaar de beste periodes om te reizen: vooral de temperaturen zijn nu heel aangenaam.

Reisdocumenten voor Zuid-Afrika

Voor een reis met kinderen naar Zuid-Afrika is geen visum vereist, mits de totale reisduur niet langer dan 90 dagen bedraagt. Wel heeft ieder kind een eigen paspoort nodig. Paspoorten moeten nog minimaal 30 dagen na terugkomst in Nederland geldig zijn. Wordt er tijdens de Zuid-Afrika reis ook Swaziland aangedaan, dan moeten de paspoorten bij aankomst in Nederland zelfs nog minimaal drie maanden geldig zijn.

Aangescherpte regels per 1 juni 2015

Vanaf 1 juni 2015 is het verplicht om voor elk kind tot en met de leeftijd van 17 een gecertificeerde kopie van de geboorteakte vertaald in het Engels mee te nemen. Deze is bij de gemeente op te vragen.

Wanneer je alleen met je kind of een samengesteld gezin reist

Meestal krijgen kinderen de achternaam van hun vader, waardoor deze mogelijk afwijkt van die van de moeder. Wie als moeder onder deze omstandigheden alleen met kind(eren) op reis gaat, moet het volgende meenemen:

• gecertificeerde kopie van de geboorteakte, vertaald in het Engels
• kopie van het paspoort van de vader, voorzien van een handtekening
• kopie van de uitspraak van de rechter over het ouderlijk gezag
• ingevulde verklaring in het Engels van het Centrum Internationale Kinderontvoering

Tenslotte moet je om toegang tot Zuid-Afrika te krijgen ook beschikken over een vliegticket met bevestigde terug- of doorvlucht.

Bovenstaande informatie geldt alleen voor reizigers met een Nederlands paspoort. Voor reizigers een paspoort uit een ander land, kunnen afwijkende regels gelden. Voor de juiste regels kan men contact opnemen met de ambassade van Zuid-Afrika.

Geldzaken in Zuid-Afrika

Tijdens het reizen door Zuid-Afrika dient er betaald te worden met de Zuid-Afrikaanse Rand (ZAR). Online kun je heel eenvoudig de laatste koers opvragen en bedragen omrekenen. Op veel plaatsen is het mogelijk om euro’s om te wisselen, echter is pinnen veel voordeliger.

Contanten en credit cards

Geldautomaten zijn te vinden op de luchthavens en in de steden. Credit cards worden op veel plaatsen geaccepteerd, maar aan benzinepompen wordt echter alleen contact geld geaccepteerd. Terugwisselen van de rand naar de euro is geen probleem, waardoor men maar beter genoeg contanten bij zich kan hebben.

Gebruiksinstelling bankpas

De meeste Nederlandse banken hebben er om veiligheidsredenen voor gekozen om bankpassen standaard op gebruik binnen Europa in te stellen. Als klant van deze banken kan men er als reiziger zelf voor kiezen om deze instelling uit te breiden naar ‘wereld’ zodat het ook mogelijk is om met de bankpas buiten Europa te kunnen pinnen. Deze uitbreiding dient wel voor vertrek bij de eigen bank te worden aangevraagd.

Gezondheidsrisico's in Zuid-Afrika

Wanneer er naar malariavrije gebieden wordt gereisd, is er geen sprake van verplichte inentingen. Echter worden inentingen tegen DTP (difterie, tetanus en polio) en hepatitis-A wel aangeraden. Daarnaast spelen er nog andere gezondheidsvoorschriften die raadzaam danwel verplicht zijn om op te volgen.

Deze informatie is gebaseerd op reizigers die gezond zijn, niet zwanger zijn en niet langer dan één maand in Zuid-Afrika blijven.

Vaccinnaties

De standaard hepatitis-A injectie heeft een beperkte werkingsduur en moet derhalve kort voor vertrek worden gehaald. Wie vaker of voor langere tijd naar gebieden reist waar hepatitis-A voorkomt, kan een lange termijn injectie zoals Havrix nemen. Dit is echter wel een duur vaccin en het moet na zes maanden worden herhaald.

Enige tijd geleden zijn de richtlijnen omtrent gele koorts aangescherpt. Dit houdt in dat alle reizigers die per vliegtuig naar Zuid-Afrika reizen en een tussenstop maken in een land waar gele koorts voorkomt, een inentingsbewijs tegen gele koorts moeten kunnen tonen bij aankomst in Zuid-Afrika. Ook wanneer men tijdens die tussenstop het vliegveld of zelfs het vliegtuig niet verlaat. Zonder dit gele koorts vaccinatiebewijs kan de toegang tot Zuid-Afrika geweigerd worden. Een vaccinatie tegen gele koorts moet tien dagen voor vertrek gehaald worden.

Malaria

Het is in Zuid-Afrika heel goed mogelijk om malariavrij rond te reizen. De Westkaap is geheel malaria vrij, maar in de provincies Mpumalanga (waar het Krügerpark zich bevindt), Kwazulu-Natal en Limpopo kan malaria voorkomen en wie naar deze gebieden reist, wordt aanbevolen om malariatabletten te nemen. Voor kinderen zijn er kinderprofilaxen /-malariapillen. Daarnaast wordt er geadviseerd om een aantal risicobeperkende maatregelen te treffen. Het is belangrijk om ’s avonds de armen, benen en voeten te bedekken, een muggenmiddel met DEET op te smeren en een klamboe te gebruiken. Is er desondanks deze maatregelen toch sprake van koorts die langer dan twee dagen aanhoudt, dan is het belangrijk om direct een arts te raadplegen om malaria uit te sluiten. Dit geldt nog tot twee maanden nadat men in Nederland is teruggekomen.

Zoals al genoemd, komt malaria in Zuid-Afrika alleen in het oostelijk deel voor. Maar dit geldt vooral voor de maanden september tot en met mei. Tijdens de maanden juni tot en met augustus kan men in principe ook in deze gebieden malariavrij reizen.

Teken, bilharzia en wondjes

Hoewel de kans in de Europese bossen groter is, ook in de Zuid-Afrika is het mogelijk om een tekenbeet op te lopen, met name in de droge tijd. Het is daarom belangrijk om elke ochtend en avond het eigen lichaam en die van de kinderen op deze beestjes te checken en dan vooral de knieholten en de liezen. Wanneer er beestjes gevonden worden, dep de desbetreffende plek dan met wat alcohol en verwijder het beestje met een tekentang of laat dit door een arts doen. Wanneer er na een bezoek aan een bosgebied zomaar vanuit het niets een bloeduitstorting ontstaat (in de vorm van een kring), dan is het raadzaam om even langs een arts te gaan.

Bilharzia, ook wel bekend als schistosomiasis, is een infectie die door kleine wormpjes wordt overgebracht. Deze aandoening is te vermijden door niet in stilstaand water te gaan zwemen. Bilhariza komt in Zuid-Afrika onder meer voor in rivieren en meren in Mpumalanga, Kwazulu-Natal en Limpopo.

Neem wondjes in Zuid-Afrika serieus: blijf ze goed in de gaten houden, doe er iets desinfecterends op en overdag bij voorkeur ook een pleister. Let er op dat kinderen eventueel opgelopen muggenbulten niet openkrabben.

Zonnebrand, zonnesteek en huidverzorging

Houd altijd een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor bij de hand en smeer deze regelmatig over de aan de zon blootstaande huid, zowel in als buiten het regenseizoen. Actief bezig zijn in en om het water met een shirt aan biedt een goede bescherming tegen de enorm krachtige zon die zelfs met bewolkt weer niet te verwaarlozen is.

Door het dragen van een zonnebril en iets op het hoofd, is een zonnesteek te voorkomen. Ook is het belangrijk om altijd water bij de hand te hebben, zeker wanneer er de natuur ingetrokken wordt. Symptomen die wijzen op een zonnesteek zijn een licht gevoel in het hoofd en hoofdpijn. Wanneer dit komt opzetten, is het belangrijk om onmiddellijk uit de zon te gaan en iets te drinken.

Draag liever geen felgekleurde of zwarte kleding en gebruik ook geen sterke deodorants, parfums en aftershaves om stekende insecten op een afstand te houden. Wie gevoelig is voor huidirritatie kan het beste katoenen en linnen kleding dragen, omdat deze materialen het minst snel broeien. Voor iedereen is het belangrijk om de handen na elk toiletbezoek te wassen en / of te desinfecteren en om geen nagels te bijten.

Diarree: genezen en voorkomen

Verandering van ritme, klimaat en ander voedsel – met name pittig eten - kunnen de darmen van vooral kinderen van streek maken. Zolang er slechts sprake is van dunne ontlasting zonder bijverschijnselen, is rustig aandoen en genoeg drinken vooralsnog voldoende. Eventueel kan er ORS in water worden opgelost om uitdroging te voorkomen; dit is voor kinderen en oudere reizigers extra belangrijk. Wie absoluut moet doorreizen kan loperamide innemen, maar dit middel is niet verantwoord voor kinderen onder de twee jaar. Dit legt de knijpwerking - ook bekend onder de medische term peristaltiek - van de darmen tijdelijk stil. Wanneer de diarree langer dan twee dagen aanhoudt, en zeker wanneer er sprake is van koorts, bloed in de ontlasting en / of andere bijkomende klachten, is het raadzaam om voor verdere hulp contact met een arts op te nemen. De medische voorzieningen in Zuid-Afrika zijn met name in de grote steden over het algemeen zeer goed. Men geeft echter wel wat eerder antibiotica dan in Nederland; dit stopt dan in ieder geval de acute klachten, maar kan wel weer tot andere problemen rondom de darmflora leiden.

Er valt gelukkig ook het een ander te doen om diarree te voorkomen. Het is heel belangrijk om alleen water te drinken uit afgesloten of gesealde flessen en blikjes. Gekookte dranken als thee en koffie kunnen zonder problemen worden gedronken. Ook veilig zijn ronde bolletjes ijs met gaten en vruchtensappen waar geen water aan toegevoegd is. Voedsel, met name vlees en vis, moet goed gekookt, gestoofd of doorbakken zijn. Hamburgers zijn eerder onveilig dan gewoon vlees zoals de lokale bevolking het eet. Maar eet liever geen vlees meer later op de dag, omdat dit er dan meestal al de hele dag ongekoeld gelegen heeft. Westerse salades die bij de buffetten in luxe hotels worden aangeboden, zijn af te raden. Eten van de straatstalletjes is over het algemeen veilig, maar eet wel vooral daar waar het druk is. Een hoge omloopsnelheid van het bereiden en consumeren van voedsel heeft een positief effect op de hygiëne, maar tegelijkertijd is het wel belangrijk om er op te letten hoe de borden, glazen en het bestek worden afgewassen. Kies voor een andere eetgelegenheid wanneer er geen stromend water is en er bijvoorbeeld alleen een emmer met een sopje staat. Tot slot is het drinken van cola en bouillon ook een uitstekend middel om uitdroging te voorkomen. Neem hiervoor bouillon (poeder of blokjes) en een spiraalkoker mee uit Nederland. Cola is in Zuid-Afrika bijna overal te koop.

Na thuiskomst in Nederland

Zelfs na afloop van de reis met kinderen door Zuid-Afrika is het goed om alert te blijven. Als iemand van het gezin na thuiskomst – dit kan ook enkele maanden later zijn – zomaar uit het niets koorts, darmklachten of andere onverklaarbare klachten krijgt, dan is het verstandig om contact met de huisarts op te nemen.

Vertel de huisarts dat er naar en door Zuid-Afrika is gereisd en geef ook aan in welke gebieden exact en hoe lang, en wat daar allemaal ondernomen is. Indien er veel contact met de lokale bevolking is geweest, is het verstandig om een Mantoux test – een test op tuberculose, afgekort: tbc – te doen.

Voor actuele informatie over voorzorgsmaatregelen voor, tijdens en na de reis kan men contact opnemen met het LUMC in Leiden (071-5263636), de Travel Clinic in Rotterdam (0900-5034090) of het AMC in Amsterdam (0900-9584).