Bouwen en wonen in Gambia

Veel Europeanen zien Gambia als hun eindbestemming en besluiten dan ook om zich daar te vestigen. Dat kan betekenen: een huis huren of kopen, of een stukje land kopen en daarop gaan bouwen. Oudere mensen kiezen vaak voor iets wat al kant en klaar is. De wat jongere mensen zijn nog wat avontuurlijker en willen zelf iets beginnen. Voor deze laatste groep volgen hier wat tips. Omdat de Gambiaanse cultuur totaal anders is dan de Nederlandse, werkt alles een beetje anders dan in Nederland. Er moet met een aantal zaken en factoren rekening worden gehouden. Een westerse werkdag mag men niet verwachten. Dit proberen af te dwingen gaat averechts werken. Dit is Afrika, neem het zoals het is.

Een stukje grond en de papieren

Daar begint het mee. Na een korte of lange speurtocht is er een stukje gevonden wat in de smaak valt en wat gekocht kan worden. Je kunt zelf alles in de hand nemen, maar wil je meer zekerheid dan is het raadzaam om een advocaat in te schakelen. Wees ervan verzekerd dat je de eigendomspapieren te zien krijgt en bestudeer deze goed. Zonder deze papieren niets kopen! Zoek verder maar houd er ook rekening mee dat er aan de kust een strook ligt die TDA genoemd wordt: Tourist Development Area. Deze kan tot gemiddeld 1200 meter landinwaarts gaan, gemeten vanaf de vloedlijn en in dit gebied mag (en kan) niets gekocht worden. Verder is een groot gebied langs de kust vanaf Kartong tot ergens aan Brusubi sprake van een Embargo (vraag een advocaat of informeer bij de Area Councils). Dit Embargo loopt vanaf de kust tot aan de Coastal Road. Hierbinnen kan wel land aangekocht worden maar de papieren ga je niet rond krijgen. Blijf dus aan de andere kant van de weg en laat bij voorkeur een specialist (advocaat) de papieren regelen. Je kunt het zelf doen maar dat kan nogal wat stress opleveren. In het gunstigste geval ben je met een week of drie klaar. Maar houd er rekening mee dat dit langer duurt.

Bouwen: hoe pakken we dat aan?

Dat kan op twee manieren: een aannemer inschakelen of zelf met de locals aan het bouwen gaan.
Ga je met een aannemer in zee, zorg dan voor duidelijke en goede afspraken. Betaal nooit alles in één keer en zorg voor veel controle. Als het een goede aannemer is die doet wat hij zegt heb je zelf de minste problemen.
Wil je zelf aan de slag met de locals, houd er dan rekening mee dat een goede metselaar wat duurder is dan iemand die alleen maar wat struiken verwijdert. Iedereen heeft zijn prijs en daar kan vaak over onderhandeld worden.
Er gaan ook ongetwijfeld dingen mis, zorg dus dat er altijd een goede controle is om op tijd in te kunnen grijpen.

Zelf bouwen. Wat gaan we eerst doen?

Een eerste cleaning

Een eerste cleaning van het stuk bush dat nu jouw eigendom is houd in dat al het struikgewas laag bij de grond wordt afgekapt. Spreek met de werkers goed af welke bomen en struiken ze moeten laten staan. Deze eerste cleaning is nodig om je een overzicht te kunnen geven van je nieuwe plot (plot = onbebouwd stuk land). Dan kun je gaan plannen waar je bijvoorbeeld je huis wilt, waar je een moestuin gaat maken of wat dan ook. Welke bomen je nog wilt laten staan en welke eruit moeten.

Een waterput
Zonder water begin je niks. Je plot zul je veilig willen stellen en dat betekent dus een muur er omheen plaatsen, in de volksmond ‘fencen’ genoemd. Daar zijn veel stenen voor nodig. Op de meeste plaatsen worden stenen ter plekke gemaakt met een mal en daar is weer veel water voor nodig. Het kan dus raadzaam zijn om zo snel mogelijk een put te laten graven zodat er water uit geput kan worden om de stenen te maken. Een generatortje en een pomp kunnen ook uitkomst brengen. Als je water hebt kun je dus echt aan de slag.
De locals zullen dit water vaak zonder problemen drinken, voor buitenlanders is dit echter af te raden. Een put zal kort nadat deze gegraven is veel gas produceren en stinken. Pas na langdurig en geregeld gebruik zal het water veiliger zijn om te drinken.
In de tijd dat er stenen gemaakt worden kun je een plaatselijke lasser een poort laten lassen zodat als de fence klaar is de compound (compound = ommuurd stuk land) kan worden afgesloten.

Bouwen zonder stress

Het kan, echt waar. Een belangrijke regel is: zorg dat je mensen tevreden blijven! En dat kan door te zorgen voor een goed ontbijt en een goede lunch, en natuurlijk op tijd salaris uit betalen. Als je een bouwploeg bij elkaar hebt gescharreld, stel dan iemand aan die ’s morgens brood, vis en groenten mee kan nemen. Om het nog makkelijker te maken, zorg voor voldoende kookgerei (lokale spullen) en zoek een meisje/vrouw die elke dag komt koken. Het kan handig zijn om de meest voorkomende ingrediënten al op voorraad te hebben, zoals bijvoorbeeld een zak rijst. Laat regelmatig over het hele terrein je gezicht zien, maak een praatje met iedereen en eet gerust eens met de lunch mee. Je maakt er vrienden mee.

Fundering en riolering

Gambia is één grote termieten heuvel. Daar is niet aan te ontkomen. Daarom is het belangrijk om een goede fundering te maken. Zorg ervoor dat deze minstens 50 à 60 cm boven het maaiveld komt te liggen. Hierdoor zal je minder snel last krijgen van termieten en blijven je kozijnen en deuren heel. Termieten houden niet van ijzer en beton, ze zullen er wel tegen omhoog gaan, maar als ze na ongeveer 50 cm geen hout tegenkomen stoppen ze daar. Ergens bij het huis (zover mogelijk van de waterput vandaan, je wilt geen verontreiniging in het putwater) zal een ‘soakaway’ oftewel een beerput of septic gegraven en gemetseld moeten worden voor de riolering. Eens in de zoveel jaar zal deze schoongemaakt moeten worden.

Elektriciteit en water

Is er elektriciteit in de buurt dan is het een kwestie van een aanvraag om aansluiting in te dienen. (Hetzelfde geldt voor water). Is dit er niet dan wordt de keus waarschijnlijk zonne-energie. Afhankelijk van wat je wensen zijn kun je die compact of uitgebreid maken. Er zijn goede bedrijven die je kunnen voorlichten en dit voor je kunnen verzorgen. Laat de zonnepanelen bij voorkeur op de grond plaatsen en niet op het dak. Het is noodzakelijk dat deze regelmatig worden schoongemaakt, wat een stuk lastiger is als ze op het dak staan.

Water, koud en warm

Er is al een waterput. Bij het huis kan een watertoren gebouwd worden met daarop een watertank welke vanuit de put gevuld kan worden en zo het huis van water kan voorzien. Wil je echter zuiver drinkwater, overweeg dan om een ‘borehole’ te laten maken. Deze gaat veel dieper dan een waterput en je hebt meteen zuiver en drinkbaar (bron)water.
Wil je ook nog eens warm water, dan kun je een boiler gebruiken. Deze verbruiken nogal wat van je stroomvoorziening, een mogelijkheid om dit te voorkomen is het gebruik van een ‘solar heater’. Deze wordt door de zon verwarmd en heeft geen elektriciteit nodig. Gratis warm water dus.

Beveiliging

Gambia is één van de armste landen van Afrika. Dit betekent helaas ook dat de kans op inbraak groot is. Als je je huis en compound onbewaakt achterlaat is het slechts een kwestie van tijd voordat er ingebroken wordt. Beveiliging is dus een noodzaak. Bij de meeste huizen zie je dan ook getraliede ramen en deuren. Beveiligen kan op verschillende manieren:

• Maak de fence hoog genoeg en plaats daar glas of prikkeldraad op.
• Een vriendelijker methode is het plaatsen van Bougainville rondom langs de fence. Het duurt even voordat deze groot genoeg is maar daarna komt er echt niemand meer doorheen. En het geeft ook nog eens mooie bloemen.
• Zorg dat er altijd iemand op de compound aanwezig is. Een watchman die in een huisje bij de poort verblijft en ook nog eens in de tuin kan meehelpen is ook een goed idee.
• Overweeg om een paar honden aan te schaffen. Buiten goed gezelschap zijn dit goede wakers.

Regenseizoen

Veel buitenlanders verblijven tot aan het regenseizoen in Gambia. Het regenseizoen is voor velen te benauwd en te drukkend. Na het regenseizoen keren ze weer terug. De ‘diehards’ die wel in het regenseizoen in Gambia blijven hebben nog wat extra werk om hun leven wat comfortabeler te maken. Denk daarbij aan een muskietennet boven het bed en een ventilator die ’s nachts mee kan draaien voor wat verkoeling. Een ander probleem is dat alles een grote modderpoel kan worden. Over de compound lopen kan erg glibberig zijn en je zakt diep in de modder weg. En telkens je schoenen uit moeten doen om je huis binnen te gaan is ook geen pretje. Een mooie oplossing is schelpen te gebruiken op de paden of de gehele tuin. Hiermee heb je geen last meer van modderpoten. Dit is tevens een prettige oplossing voor de hevige winden in januari en februari. Het stof kan vrijwel niet meer opwaaien.