Moezel: Doornroosjes Beilstein aan de Moezel

Wie het drukke Cochem heeft gezien of wil vermijden, kan een stukje verder de Moezel afrijden. Enige kronkels verder ligt het romantische en pittoreske dorpje Beilstein, ook wel het Doornroosje van de Moezel genoemd. Beilstein is bereikbaar via de weg, maar het heeft wel wat om de Moezel over te steken met het veer vanop de andere oever. Burg Metternich, de charmante marktplaats, de smalle steegjes, de vele hoekjes, de imposante trap en de barokke kloosterkerk zijn zeker een bezoekje waard.

Beilstein aan de Moezel

Het Winzerdorf (wijndorp) Beilstein vind je op de linkeroever van de Moezel, zo’n tien kilometer onder Cochem. Het dorpje wordt omkadert door twee riviertjes, die zich vanuit de Hunsruck een weg banen naar de Moezel.

Geschiedenis

Romeinen en Franken

Archeologische vondsten wijzen er op dat deze streek reeds werd bewoond door de Romeinen. Later waren ook de Franken er te gast. Getuige hiervan is een stenen sarcofaag, die in 1910 door Josef Rengel, een wijnboer uit Beilstein, werd gevonden ten oosten van de burcht.

Joden

In 1268 werd Beilstein het leenbezit van de Heren von Braunshorn. 1309 zag een belangrijke kolonie joden die uit andere plaatsen waren verdreven, neerstrijken in het dorp. Tegen betaling mochten ze in het dorp Beilstein verblijven en het is dankzij hun geld dat het dorp in deze periode zo'n grote welvaart kende.

Middeleeuwse omwalling en marktrecht

In 1310 verkreeg Johann II von Braunshorn van koning Heinrich VII het stadsrecht. Het was ook in dit jaar dat de feodale leenheer in Beilstein de Middeleeuwse omwalling liet optrekken. In 1316 verkreeg Beilstein ook nog eens het Koninklijke marktrecht, iets wat zeer ongebruikelijk was voor zo'n klein dorpje. Een hele eer dus.

Winnenbergers en Metternichs aan de macht

Bij gebrek aan mannelijke erfgenamen ging Beilstein in 1362 over op de Heren van Winnenberg door het huwelijk van Lisa von Braunshorn met Kuno von Winnenberg. Bijna drie eeuwen lang, tot in 1637 om precies te zijn, hadden de Winnenbergers het in Beilstein voor het zeggen. Daarna was het de beurt aan de Metternichs.

Fransen en Pruisen

In 1794 namen de Fransen het roer over voor een kleine twintig jaar. In 1815 werd Beilstein door het Congres van Wenen afgezonderd van de Franse staat en aan Pruisen toegewezen.

Doornroosje van de Moezel

Later zou de bittere armoede van wijnboeren en landbouwers het dorpje tot ver in de twintigste eeuw als in een diepe slaap houden, vandaar de bijnaam Doornroosje van de Moezel. Er bewoog niet veel meer en alles bleef zoals het in de Middeleeuwen was.

Wijnbouw en toerisme

Nu is het dorpje ontwaakt uit zijn lange slaap en leeft het helemaal op door de wijnbouw enerzijds en het toerisme anderzijds. De vele verschillende nationaliteiten die het dorpje rijk is dragen bij aan het internationale karakter. Door zijn middeleeuws en romantisch uitzicht werd Beilstein als decor gebruikt in talrijke films.

Beilstein bezoeken

Een eerste zicht op Beilstein

Je kan Beilstein op verschillende manieren bereiken. Je kan van de linkeroever komen via Cochem-Cond of via Zell, langs de weg. De meest romantische manier echter is om van de rechteroever via Ellenz of Poltersdorf met de veerboot over te komen. Van op de andere oever heb je een schitterend overzicht over het tegen de bergwand opgebouwde dorp met de vele vakwerkhuizen, de barokke kloosterkerk die een overblijfsel is van een voormalig Karmelietenklooster en de hoog op de berg gelegen burcht Metternich. Geen wonder dat dit postkaartendorpje werd geklasseerd als beschermde historische site.

De veerboot

De veerboot tussen Ellenz-Poltersdorf en Beilstein vaart zowat de hele dag over en weer. Je kan op de veerpont te voet, met de fiets en zelfs met de auto. Voor een habbekrats bereik je zo de andere oever. Ook toeristenboten vertrekken vanuit Beilstein voor een tochtje tot Cochem via de sluis of naar de andere kant naar Traben-Trarbach.



Bezoek van het wijndorp
Onderaan het dorp bevinden zich talrijke Weinstuben met gezellige terrasjes. Daarna gaat het via een wirwar van kleine steegjes en vele hoekjes en kantjes steeds hogerop. Het eerste wat je tegenkomt is de gezellige marktplaats die dateert uit 1322 en die rechtstreeks uit de rotsen is gehakt. Hier bevindt zich het Zehnthaus (1574) met het wapen van Metternich. Op de bovenverdieping van het Zehnthaus kan je het wijnbouwmuseum bezoeken en deelnemen aan een wijnproeverij. Verder aan de marktplaats de voormalige parochiekerk Sint-Christophorus en de Kellnerei uit de 18de eeuw met barokke portaal. Daarna kom je aan de barokke kloosterkerk, Hallenkirche der Karmeliter, met zijn imposante kloostertrap. Zijn Zwarte Madonna, achtergelaten door de Spaanse bezettingstroepen, bevindt zich in de vlakbij gelegen Gnadenkapelle. Je kan een kijkje nemen op de oude Joodse school, de synagoge (nu een galerie) en de middeleeuwse stadsmuur. Steeds hoger gaat het daarna de berg op, tot je aan burcht Metternich komt. Onderweg talrijke winkeltjes met keramieken voorwerpen, postkaarten, kaarten van de streek, wijnflessen, wijn- en bierglazen, plaatselijke likeur en prullaria allerhande. Nationale en internationale restaurantjes, ijscafé’s en wijnproeverijen vervolledigen het plaatje.

Burcht Metternich
De geschiedenis van Burcht Metternich loopt quasi parallel met de geschiedenis van het dorp Beilstein. Vanaf 1268 waren de Heren von Braunshorn bezitter van de burcht. De kern van de burcht blijkt echter veel ouder te zijn. Elke nieuwe tak van de burchtbewoners bouwde een eigen deel aan de burcht bij. Zo ook de 25 meter hoge burchttoren.

Na de von Braunshorns ging de burcht net als het dorp over op de Winnenbergers. In 1371 kwam het kasteel onder het soeverein gezag van het keurvorstendom Palts. De ronde torens van de burcht dateren uit de 14de eeuw. Vanuit de ronde toren loopt een vestingmuur naar de ongebruikelijke vijfhoekige wachttoren.

In 1637 ging de burcht over op de Metternichs. Lang genoten de Metternichs niet van hun bezit, want op 2 februari 1689 werd de burcht grotendeels verwoest door de Fransen onder leiding van graaf Montalt.

De laatste bewoner van de burcht was de Oostenrijkse kanselier Clemens Lothar, later vorst van Metternich. Aan hem heeft de burcht zijn naam te danken. Na Metternich wisselde de burcht nog vele malen van eigenaar. Nu is de burcht privébezit van de familie Herzer. Boven de ruïne ligt de oude joodse begraafplaats. Deze joodse nederzetting in Beilstein is trouwens uniek voor de Moezelstreek.

Men kan de burchtruïne van april tot oktober bezoeken mits een kleine bijdrage. Boven op de burcht is er ook het restaurant “Fürst Metternich Stube” met buiten een fantastisch zonneterras. Onnodig te zeggen dat men van boven op de burcht een schitterend zicht heeft op de Moezelvallei, op de wijngaarden en op de omliggende dorpjes. Achter het restaurant is een draaideur. Wanneer men deze doorgaat, kan men nog een mooie wandeling op de bergtop maken.

Walhalla voor schilders en kunstenaars

Door de eeuwen heen inspireerde de burcht en het dorp heel wat schilders en kunstenaars. In 1646 maakte Merian reeds een kopergravure van de burcht. Later maakte de Engelse schilder William Turner een schilderij van het dorp en de burcht in zijn typische geel-oranje tinten. Ook de eigenaar van de in het dorp gelegen Galerie 13, Karl Wiesbach, laat zich vaak inspireren door het Doornroosje van de Moezel. In zijn winkeltje zijn postkaarten, foto’s en schilderijtjes van zijn hand te koop.

Geleide stadsbezoeken

Iedere zaterdag om 14 uur 30 en iedere zondag om 10 uur 30 kan men deelnemen aan een geleide stadswandeling die start op de Marktplatz. Stadsgids en historicus Rainer Vitz loodst je doorheen 700 jaar geschiedenis, van de middeleeuwen tot nu. Op tien plaatsen wordt het oude Beilstein terug tot leven geroepen, onder andere met behulp van grote, historische foto’s. Groepen kunnen individuele rondleidingen boeken. Informatie op www.beilstein-stadt-fuehrung.de.

Met de fiets langs de Moezel

Zin om meer dorpjes te bezoeken of gewoon een tochtje te maken langs de oevers van de Moezel? In Beilstein kan je een fiets huren voor een paar uur of voor een dag. De Fahrradverleih (fietsverhuur) vind je in de Bachstrasse op het nummer 47. Dagelijks open van 9 tot 12 uur.