Zanzibar; informatie over de eilanden

De naam van dit eiland klinkt net zo magisch als van de andere Afrikaanse landen; Timboektoe, Casablanca of Kilimanjaro. Deze kleine eilandengroep in de Indische Oceaan is een idyllische plek op aarde. Maar helaas heeft ook dit eiland zijn beschadigingen opgelopen in de afgelopen jaren. Het eiland heeft nog een lange weg te gaan om er weer boven op te komen. Maar ondanks dat is het eiland net zo magisch als zijn naam doet vermoeden!

Inhoud

• Geschiedenis van Zanzibar
• Economie
• Bevolking en cultuur
• De eilanden

• Eilandengroep: Zanizbar eiland (Ungunja), Pemba eiland en omliggende eilanden
• Locatie: 40 kilometer voor de Afrikaanse Oostkust, in de Indische Oceaan
• Grootte: Zanzibar 1.660 km² en Pemba 985 km²
• Klimaat: Natte seizoen: midden maart tot eind mei; korte regens in november; temperatuur gemiddeld 26-28 graden Celcius
• Staat: Semi autonome staat in de Verenigd Republiek Tanzania
• Inwoneraantal: 1.303.560 (2014)
• Levensverwachting: 48
• Hoofdstad: Zanzibar stad
• Economie: Visserij, tourisme, landbouw
• Taal: Officiële taal is Swahili, tweede taal Arabisch
• Religie: 95% Moslim, overige 5% Christenen en Hindoes
• Valuta: Tanzaniaanse Shilling (TSh)
• Volkslied: Mungu Ibariki Afrika (God zegen Afrika)
• Feestdagen: 1 januari, 12 januari, 26 april, 1 mei, 7 juli, 9 december, 25 december

Geschiedenis van Zanzibar

De eerste Arabieren

De Arabieren gebruikte Zanzibar als uitvalsbasis voor hun handel rond de Indische Oceaan. Met de komst van de Arabieren werd ook de islam op het eiland geïntroduceerd.

De opkomst van het Swahili

Deze begon ongeveer in de vijfde eeuw van het eerste millennium. Het Bantu-volk waren de eerste bewoners van de kustgebieden. Zij ontwikkelden in de loop der jaren een geheel eigen taal en cultuur die bekend kwam te staan als Swahili. Zij kwamen veel in aanraking met de handelende Arabieren, vandaar dat het Swahili veel Arabische woorden kent. Naast woorden namen de Bantu ook veel gewoonten over van de Arabieren. Waaronder hun religie en bepaalde tradities.

Zanzibar in het tweede millennium

Zanzibar groeit uit tot een zeer belangrijk handelscentrum in de Indische Oceaan. De Perzen en Omanen weten de weg naar Zanzibar te vinden en Zanzibar-stad begint explosief te groeien. In de dertiende eeuw gaat Zanzibar zijn eigen munten slaan en wordt het stadsgezicht met lemen hutten langzaam vervangen door huizen van koraalsteen. In de vijftiende eeuw heeft ook China de weg naar de Oostkust van Afrika gevonden. Eind vijftiende eeuw wordt er handel gedreven met Arabië, Perzië, India en Zuidoost Azië. De toekomst van Zanzibar ziet er rooskleurig uit, maar dan komen de Portugezen...

De Portugese overheersing

De eerste Portugees, Rui Lorence Ravasco, zet voet aan land in Zanzibar in 1503. Dat hij niet kwam om vriendschap te sluiten was al snel duidelijk toen hij bij aankomst 20 Swahili Dhows (traditionele boten) overmeesterde en 35 eilandbewoners neerschoot. Rond 1525 neemt de Portugese overheersing de overhand, ze hebben het voor het zeggen op Pemba, Ungunja (Zanzibar) en de hele Afrikaanse Oostkust.

De beginnende slavenhandel begon te groeien, de Portugezen hadden veel slaven nodig voor hun kolonies in India en ook in het thuisland, Portugal, was er een grote vraag naar slaven. Mede door de slavenhandel begon Engeland rond 1591 ook interesse te tonen in de Oostkust van Afrika en werd een vaste bezoeker van het eiland Ungunja (Zanzibar). Ondertussen begint de macht van de Sultan van Oman langzaam maar gestaag te groeien. Na een aantal succesvolle oorlogen besluit hij, in 1650, om Mwinyu Mkuu; de koning van Zanzibar te gaan helpen om de Portugezen te verjagen. Na lange tijd lukt dit en in 1695 is de gehele Oostkust van Afrika in handen van de Sultan van Oman.

Leven onder Omaanse heerschappij

Rond 1750 is Oman gegroeid tot een enorme handelsnatie met als grootste exportproduct; dadels. Het zware en harde werk op de dadelplantages moest gedaan worden door goedkope krachten. Dit waren de Afrikaanse slaven... Rond 1770 ligt het exportcijfer van slaven op ongeveer 3.000 slaven per jaar. Rond deze periode zetten de eerste Nederlanders ook voet aan wal op Zanzibar. Zij waren op zoek naar slaven om te werk te stellen op plantages in Nederlands-Indië.

Rond de 18e eeuw doet de kruidnagel zijn intreden. Dit is het moment dat de handel in slaven explodeert. Er worden zoveel slaven verhandeld dat er in de kustgebieden van Afrika al geen slaven meer te krijgen zijn en de slavenhandelaren trekken steeds verder landinwaarts in hun zoektocht naar slaven. De meeste slaven blijven nu trouwens in Zanzibar om te werken op de kruidnagelplantages.

Ondertussen heeft Oman een nieuwe Sultan gekregen die nauwe banden heeft met de Britten. Dit in het belang van het verdedigen van Oman als dit nodig blijkt te zijn. De Britten op hun beurt gaan zich bemoeien met de slavenhandel. Deze is in Engeland al enige jaren verboden en zij willen dit verbod ook in Afrika laten invoeren... Pas in 1896 wordt de wet ondertekend die het handelen in slaven verbiedt. De Sultaan van Oman regeert officieel over de Afrikaanse Oostkust, maar zit met handen en voeten gebonden aan de Britten

Zanzibar gaat de twintigste eeuw in

Tijdens de Eerste Wereldoorlog hebben de Britten veel Afrikanen en Zanzibari in dienst van het Engelse leger gesteld. Na de Eerste Wereldoorlog begon Engeland hun interesse in Zanzibar te verliezen en vond dat ze langzaam aan op eigen benen moesten gaan staan. Na de Tweede Wereldoorlog, waar Zanzibar verder geen betekenis in speelde, begon Engeland de lokale bevolking te betrekken bij de politiek. De eerste vrije verkiezingen werden gehouden in juli 1957.

Volledig zelfbestuur kreeg Zanzibar uiteindelijk in juni 1963. Op 10 december 1963 werd Zanzibar een onafhankelijke Sultanaat. Helaas was dit wel één van de kortste Sultanaten die ooit bestaan hebben. Op 12 januari 1964 werd de regering van Zanzibar omver geworpen door een gewelddadige revolutie. Het eiland heeft lang nodig gehad om hier van te herstellen en er werden pas weer vrije, presidentiële verkiezingen gehouden in 1980

Politiek en recente historie
Zanzibar is een semiautonome staat in de Verenigde Republiek van Tanzania. Ze hebben hun eigen President en een Huis van Afgevaardigden. De President van Zanzibar is tevens Vicepresident van Tanzania. De eerste vrije verkiezingen in 1980 zijn onrustig verlopen en werden gekenmerkt door chaos en geweld tussen rivaliserende (politieke) partijen. Na jaren van praten hebben de twee rivaliserende politieke partijen een overeenkomst bereikt en sinds 2002 is de rust op het eiland weer teruggekeerd. De verkiezingen van 2005 zijn zonder verdere incidenten verlopen.

---

Economie

Inkomstenbronnen

Kruidnagel is lange tijd de belangrijkste inkomstenbron op het eiland geweest. Vanaf begin negentiende eeuw tot ongeveer 1980 waren de inkomsten hiervan zeer hoog. Na de kruidnagel prijscrash van 1980 waren de Zanzibari gedwongen ook andere inkomstenbronnen te vinden. Naast kruidnagel zijn de belangrijkste inkomstenbronnen op het eiland de landbouw, visserij, kokos- en zeewierproducten en diverse specerijen. Maar helaas stond Tanzania, dus Zanzibar, recent nog vermeld op de lijst van de 32 armste landen in de wereld.

Zeewier landbouw

De zeewier landbouw is in 1989 geïntroduceerd in Zanzibar. Het jonge zeewier wordt aan een touw gebonden en tussen twee paaltjes gespannen op het strand. Het planten, verzorgen en oogsten van zeewier doen de boeren tussen het hoge en lage getij in. Het wordt geoogst en gedroogd en vervolgens geëxporteerd naar Europa en Azië waar het hoofdzakelijk als verdikkingsmiddel wordt gebruikt. Helaas moet Zanzibar ook heel veel basisproducten importeren waardoor de exportinkomsten redelijk in het niet vallen. De basisbenodigdheden die hoofdzakelijk geïmporteerd worden zijn:

• Rijst
• Mais
• Olie
• Suiker
• Tarwe & bloem
• Mineraal water
• Bier

Toerisme

Het toerisme is de afgelopen jaren flink toe genomen. Dit brengt voor- en nadelen met zich mee. Het toerisme brengt extra inkomsten voor het eiland, maar helaas voor de Zanzibari worden deze extra inkomsten (nog) niet besteed aan het verbeteren van de eerste levensbehoefte zoals de watervoorziening. Ook brengt het toerisme en de bedrijven daar om heen veel afval met zich mee. Zanzibar heeft geen afvalverwerking zoals wij dat kennen en de afvalverwerking die er is, is uiterst sober. Per dag wordt er alleen al in Zanzibar-stad ruim 200 ton aan afval geproduceerd. De opruimingsdiensten zijn (maar) in staat om 60 ton aan afval op te halen en te verwerken. Het gevolg is dat afval overal wordt gedumpt, zowel op het land- als de kustgebieden en in zee.

De lokale bevolking en toerisme
De bevolking is over het algemeen genomen blij met het toerisme. Het brengt ze een extra bron van inkomsten.
Maar zoals overal waar het toerisme op gang komt brengt dit problemen met zich mee. 95% van de Zanzibari is Moslim. De westerse toerist brengt drank- en drugsgebruik met zich mee en kleedt zich heel anders. Dit drijft een wig tussen de oudere en jongere generatie op het eiland. Ook is de prostitutie (helaas) een steeds groter wordend probleem op het eiland.

Overbevissing

De lokale vissers melden al dat er dicht bij de kust steeds minder vis wordt gevangen. Vooral krab, kreeft, octopus en inktvis moeten het ontgelden. De lokale vissers moeten hierdoor uitwijken naar de koraalriffen om nog in een inkomen te kunnen voorzien. Als de vissen hier verdwijnen zal er van de riffen niet veel overblijven. Ook de vraag naar verse vis door de toeristen drijft de prijs op. Dit heeft als gevolg dat de lokale bevolking de vis vaak niet meer kan betalen. Vooral voor hun lokale gerechten zijn de basis ingrediënten zoals octopus en inktvis, te duur geworden.

Bouwmaterialen
De bevolking heeft jarenlang gebruik gemaakt van de natuurlijke bouwmaterialen die op het eiland aanwezig zijn. Vooral zand, koraalrots en bomen moesten het ontgelden. Het gevolg is dat er nu op diverse plaatsen kusterosie optreedt. Ook mangrovewortels worden zeer veel gebruikt, zij staan bekend om hun sterke eigenschappen en gaan niet schimmelen in het tropische klimaat. Gevolg is dat er veel mangrovebossen verdwenen en/of flink uitgedund zijn. De mangrove wordt ook wel de kraamkamer van de vissen genoemd. Door het unieke ecosysteem van de mangrove brengen veel vissen en andere dieren hier hun jongen ter wereld. Als de mangrovebossen verdwijnen, verdwijnt ook deze natuurlijk kraamkamer. Als laatste dienen de mangrove ook als natuurlijke bescherming voor de kust tegen de stormen en orkanen. Deze krijgen nu steeds meer kans om het land te bereiken

Inkomen & gezondheid

De inkomstenverschillen op de eilanden Ungunja, Pemba en Maffia, zijn onderling groot. Maar ook het inkomen tussen de mensen uit het stedelijk en landelijk gebied verschilt veel. De helft van de bevolking van Zanzibar leeft onder de armoedegrens van 1 USD per dag. De zorg op het eiland is slecht geregeld en voor de meeste mensen niet te betalen. Hierdoor ligt de gemiddelde levensverwachting op Zanzibar (maar) op 48 jaar.

Het aantal AIDS en HIV gevallen is, vergeleken met de rest van Afrika, nog laag maar de vrees is dat dit zal stijgen onder de toenemende invloed van drugs en prostitutie. Tevens komen er ook steeds meer Tanzanianen van het vasteland van Afrika naar Zanzibar om werk te zoeken, zij brengen vaak het HIV-virus mee. Verder is het opvallend dat aanzienlijk meer vrouwen dan mannen besmet zijn.

Bevolking en cultuur

Bevolking

Volgens de meest recente telling leven er op dit moment 1.303.560 mensen op Zanzibar. 2/3 (869.404) van de bevolking leeft op Ungunja (Zanzibar). De grootste steden op Zanzibar eiland zijn:

• Zanzibar-stad met zijn beroemde oude centrum; Stone Town
• Chaani
• Bambi
• Mahonda
• Makunduchi

Buiten deze steden leven de mensen voornamelijk in kleine traditionele dorpen en leven van de landbouw, visserij en diverse toeristische activiteiten. Pemba heeft een inwoneraantal van ongeveer 366.355. De grootste steden hier zijn Chake, Wete en Mkoani. Als laatste hebben we het eiland Maffia met een inwoneraantal van ongeveer 40.801

Taal

De eerste taal die op Zanzibar wordt gesproken is Swahili, door de inwoners zelf Kiswahili genoemd. Swahili wordt door veel mensen langs de gehele Oost Afrikaanse kust gesproken, al is het niet voor iedereen de eerste taal. Swahili is een taal met grote invloeden vanuit het Arabisch en in mindere mate vanuit het Portugees, Perzisch en Engels. Zanzibar wordt gezien als de plek waar de basis van het Swahili ligt. Swahili wordt hier nog in zijn meest poëtische en puurste vorm gesproken. Hoe verder je langs de Oostkust reist des te simpeler en meer basic het Swahili wordt. De tweede taal van Zanzibar is het Arabisch. Engels is minder gebruikelijk, al spreken de meeste mensen wel een paar basis woorden Engels.

Religie

Ongeveer 95% van de bevolking is moslim en aanhanger van de islam. Op Zanzibar en Pemba zijn dan ook veel moskeeën te vinden. De overige 5% bestaat uit christenen en Hindoes. Ook zij hebben hun eigen gebedshuizen op diverse plekken op het eiland. De Zanzibari geloven ook nog zeer sterk in oude Afrikaanse gebruiken, mythen en rituelen. Op sommige plekken van het eiland is er een soort mengeling tussen het islamitische en Afrikaanse geloof ontstaan.

De eilanden

Details eilanden

• Het eiland Zanzibar, ook wel Ungunja genoemd, is ongeveer 85 km lang en 25 km breed.
• Het heeft een totaal oppervlakte van 1.660 km²
• Het eiland Pemba is een stuk kleiner dan Zanzibar en is ongeveer 67 km lang en 15 á 20 km breed.
• De totale oppervlakte bedraagt 985 km².

De beide eilanden zijn relatief plat en hebben weinig bergen of heuvels. Ze zijn omringd door koraalriffen, lagunes en mangrovebossen. De hoogste heuvel op Zanzibar heeft een hoogte van 120 meter boven NAP en de hoogste berg op Pemba ligt 95 meter boven NAP. Pemba lijkt wel heuvelachtiger dan Zanzibar maar is het dus niet.

Klimaat

Het klimaat wordt bepaald door natte en droge seizoenen. Het lange regenseizoen (Masika in Swahili) begint begin maart en duurt tot eind mei. Het korte regenseizoen (Vuli in Swahili) is gedurende de maand november. In de periode van juni tot en met oktober is de gemiddelde temperatuur 26 graden Celsius. Van december tot en met februari is het nog iets warmer met een gemiddelde temperatuur van 28 graden Celsius overdag.

De Noordoost moessonwind, (Kaskazi) begint in november - december en duurt tot februari - maart. De Zuidwest moessonwind, (Kusi) duurt van juni tot en met september - oktober. Tijdens de moessonwinden is het een ideale tijd voor wind- en kitesurfers. Ook de zonaanbidder kan gewoon terecht. Aan de andere kant van het eiland zit je namelijk in de luwte van de wind! De luchtvochtigheid is op het gehele eiland relatief hoog, hierdoor kan het warmer aanvoelen dan dat het daadwerkelijk is. Pemba is over het algemeen iets koeler dan Zanzibar, maar er valt iets meer regen.

Flora & Fauna
In tegenstelling tot het vaste land van Afrika, leven er op Zanzibar geen grote landdieren. Op het gehele eiland vindt je wel diverse apensoorten, bosantilopen, witte civetkatten en mangoesten. De vogelliefhebber kan ook zijn hart ophalen met de meer dan 200 verschillende vogelsoorten die aanwezig zijn. Zanzibar is helaas op dierengebied geen Kenia. De aantallen dieren zijn aanzienlijk lager dan elders in Afrika. Dus geen hele kuddes die voorbijtrekken, maar nog steeds meer dan genoeg dieren te zien.

Het onderwaterleven van Zanzibar mag ook niet overgeslagen worden. Dit is zeer kleurrijk, divers en bruist van het leven. Er is een grote diversiteit aan verschillende soorten zeewier en koraal, vis en schildpadden. Vooral de Hawksbill en Green Turtle komen veel voor in de wateren rond Zanzibar. De Green Turtle en Hawksbill leggen hun eieren voornamelijk op de stranden van Pemba en soms op die van Zanzibar. Helaas worden er veel schildpadden illegaal gedood door stropers maar ook door de lokale bevolking. Een schildpad brengt vaak meer op dan één maandsalaris en de bevolking is zeer arm. Ook geloven zij dat het vlees van de schildpad een geneeskrachtige werking heeft. Gelukkig wordt er steeds meer gedaan aan het behoud en de bescherming van de schildpad. Er zijn lokale initiatieven gestart om de kinderen op school les te geven over het belang van het behoud van de schildpad en er zijn diverse schildpad opvangcentra.

Het eiland en de begroeiing
Zanzibar is een koraaleiland wat in de loop der eeuwen droog is komen te liggen, vandaar de vele koraalriffen voor de kust. Er was een grote hoeveelheid aan bos, maar helaas is door kap bijna 2/3 van de oorspronkelijke begroeiing verloren gegaan. De inwoners hebben dit hout gebruikt voor de bouw van hun woningen. Zie ook bouwmaterialen hierboven. Het grootste bos wat nu nog over is, is het Jozani Forest. Gelukkig staat dit bos nu onder bescherming van de regering en natuur- en milieugroepen zodat verdere kap voorkomen kan worden. De belangrijkste bomen en struiken op het eiland zijn de specerijen - , fruitbomen en struiken:

• Kokospalmen
• Kruidnagelbomen
• Bananenbomen
• Citrus vruchten
• Zwarte peper
• Kaneel
• Cardamon
• Jasmijn
• Chili pepers
• Henna

Voor eigen gebruik verbouwen de inwoners vaak; mais, cassave, yams, banaan en pompoen .

Lees verder

• Op reis naar Zanzibar
• Zanzibar; Parel in de Indische Oceaan - Reisverslag