Charlois, Rotterdam

De Rotterdamse deelgemeente Charlois is een bezoek waard. Naast het landhuis De Oliphant is o.a. er Oud Charlois met de Oude kerk en zijn omgeving.

Charlois Algemeen

Charlois (uitspraak sjaarloos, klemtoon op eerste lettergreep) is een deelgemeente en wijk gelegen op de zuidelijke Maasoever in de gemeente Rotterdam. De deelgemeente telt ongeveer 66.000 inwoners en heeft een oppervlakte van 10,00 km². De deelgemeente strekt zich uit tot de A15 in het zuiden, de Eemshaven in het westen, de Nieuwe Maas en de Maashaven in het noorden. In het oosten vormt de Dordtselaan, de Strevelsweg en de Vaanweg de grens met de deelgemeente Feijenoord. In Charlois ligt winkelcentrum Zuidplein en evenementenhal Ahoy.

Geschiedenis

De geschiedenis van Charlois gaat terug tot voor het jaar 1200. Er is dan nog geen enkele vorm van cultuur. In 1458 schenkt Filips van Bourgondie het gebied, waartoe Charlois behoort aan zijn zoon Karel van Bourgondie (Karel de Stoute). Charlois heette toen nog ‘De Reijerwaard. In 1462 keurde Karel de Stoute de overdracht aan 5 grondheren goed en hij verleende ze toestemming om dijken aan te leggen. Hij gaf het ingedijkte land de naam Charlollais, naar zijn graafschap in Frankrijk. Later werd dit Charlois. Tot de annexatie door Rotterdam in 1895 was het een zelfstandig, agrarisch dorp.

De Oude Kerk

Een van de bezienswaardigheden van Oud Charlois is de geheel gerestaureerde Oude Kerk. Karel de Stout gaf de grondheren de opdracht een kerk te stichten, gewijd aan de heilige martelaar Sint Clement (Volgens het Romeinse martelaarsboek was hij de derde opvolger van Petrus en dus de derde Paus). De eerste kerk was klaar voor 1467, in dat in dat jaar Charlois al was ingedeeld bij decanaat Schiemant. Rond 1511 werd de kerk door een grote vervangen en in 1592 werd de Hoge Toren aangebouwd.

Landhuis de Oliphant

’Landhuis 'De Oliphant' staat pas sinds 1977 in het Zuiderpark. Begin 1975 stond dit kasteeltje nog temidden van de industrieterreinen in Heenvliet. Na aankoop door de gemeente Rotterdam werd het steen voor steen afgebroken en herbouwd in het Zuiderpark. Nu dient het als trouwlocatie en worden er vaak recepties, exposities, concerten en cursussen gehouden. Het Landhuis werd in 1591-1592 gesticht door Cornelis van Coolwijc, een in Delft wonende rentmeester van de Heerlijkheid Heenvliet. Het landhuis werd genoemd naar zijn huis aan de Voldersgracht in Delft. De originele gevelsteen hangt boven de deur in de toren van het landhuis.

"De Oliphant" is vaak in andere handen overgegaan. Rond 1890 is het zelfs door de dames Hofkes verkocht aan de Hollandse Melkfabrieken die het als fabrieksruimte gebruikte. Daarna is het landhuis nog drie keer in zijn bestaan bedreigd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wilden de Duitse bezetters het opblazen, wat gelukkig kon worden voorkomen. In 1953 werd het huis bedreigd door de watersnoodramp. Bijna was de polder waarin het huis gelegen is ondergelopen, maar het dijkje hield het tot twee maal toe.

Rond 1970 vormde de oprukkende industrie in het gebied rond Rozenburg een ernstige bedreiging voor het landhuis, dat toen al op de Monumentenlijst stond. De keuze was afbreken of verplaatsen. De gemeente Rotterdam kocht het landhuis aan van de toenmalige eigenaar, de heer Mr. H. G. Van Everdingen. Onder de voorwaarde dat het huis bewaard zou blijven. Het feit dat "De Oliphant" beschikt over een herenkamer én een toren maakt het gebouw zeldzaam in Zuid-Holland.