In de vergetelheid geraakt: De verloren tuinen van Heligan

De verloren tuinen van Heligan is een botanische tuin in Engeland die tegenwoordig toegankelijk is voor het publiek. Het is eigenlijk een privé-tuin op een landgoed Heligan genaamd. De tuin is door verschillende generaties van de familie Tremayne gecreëerd. Bijzonder zijn de ananasput en de modderfiguren. Er zijn ook verschillende type tuinen aangelegd zoals groentetuinen en siertuinen. De tuin is na de Eerste Wereldoorlog compleet in vergetelheid geraakt en pas omstreeks 1990 herontdekt. Via een televisieserie kon de restauratie van de tuin gevolgd worden. De tv-serie was een groot succes.

• De verloren tuinen van Heligan
• Heligan
• Geschiedenis van de verloren tuinen van Heligan
• De Familie Tremayne
• Ontwerpen van de tuinen
• Bijzonderheden van de tuin van de familie Tremayne
• Ananasput
• De moddermaagd en het grote hoofd
• Vergetelheid
• Eerste Wereldoorlog
• Laatste Tremayne bewoner
• Ontdekking van de tuinen van Heligan
• Restauratie van de tuinen
• Attractiepark

De verloren tuinen van Heligan

De verloren tuinen van Heligan is een van de meest populaire botanische tuinen van Engeland. De tuin is een typische negentiende eeuwse tuin bestaande uit verschillende gedeeltes in verschillende stijlen. Cornwell, het graafschap waar de tuin gelegen is, is de regio van Engeland met het beste weer voor een dergelijke tuin. De tuin is rondom het huis aangelegd en het was een privé-tuin. Het vissersdorpje Mevagissey ligt in de buurt van de tuin en een gedeelte van de tuin dat aan zee ligt, bevindt zich zelfs in Mevagissey. Het treinstation van Saint Austell ligt op 10 kilometers van de tuin. Het land waar de tuin is gelegen is heuvelachtig en daarom is de tuin schuin aflopend en liggen sommige gedeeltes van de tuin hoger en sommige lager dan het huis.

Heligan

Het oorspronkelijke huis is gebouwd in 1200 na Christus door de familie Heligan. Het woord heligan betekent wilgenboom en is Cornisch. Heligan als woord wordt tegenwoordig niet meer gebruikt.

Geschiedenis van de verloren tuinen van Heligan

Het landgoed werd in de zestiende eeuw gekocht van de familie Heligan door de familie Tremayne. Sampson Tremayne bouwde in 1603 een huis in de jakobijnse stijl. Dat is een Engelse bouwstijl uit de zeventiende eeuw waar er veel gebruik wordt gemaakt van versieringen met neppilaren, bogen, platte daken met daarboven een balkon of iets waar je overheen kunt lopen. In 1692 werd het huis door John Tremayne in Willem en Mary-stijl herbouwd. Dat is voornamelijk een bepaalde meubelstijl die je soms ook wel terug ziet komen in architectuur. De stijl kenmerkt zich doordat het er zwaar en robuust uitziet, dat er gebruik wordt gemaakt van contrasterende kleuren en rechte lijnen gecombineerd met heftige bochten. In de jaren 1810 en 1830 werd het huis verder uitgebreid.

De Familie Tremayne

De tuin is ooit gecreëerd door leden van de familie Tremayne. De familie is midden achttiende eeuw met de aanleg van de tuin begonnen en heeft er aan gewerkt tot het aan het begin van de twintigste eeuw. De tuin zoals ze nu te zien is voor het publiek is voornamelijk door de volgende vier landheren gecreëerd.

• Henry Tremayne;
• John Hearle Tremayne, zoon van Henry;
• John Tremayne, zoon van Hearle;
• John Claude Lewis Tremayne, zoon van John

Ontwerpen van de tuinen

Twee nog bestaande ontwerpen van de tuin dateren uit 1777 en 1810 en laten zien hoe de tuin veranderd is onder het bewind van Henry Tremayne en de latere generaties. Op het eerste ontwerp zie je vooral een park en het noordelijke deel van de tuin dat nog niet is ontwikkeld. Op het tweede ontwerp is te zien hoe bomen zijn geplant om de tuin te omringen en is er met de ontwikkeling van het noordelijke gedeelte van de tuin een begin gemaakt. De meloenen tuin en de bloementuin kun je al goed op het ontwerp uit 1810 zien. De nakomelingen van Henry hebben daarna belangrijke wijzigingen aan de tuin gemaakt en verder uitgebouwd. Zo hebben ze onder meer de Jungle, een verloren vallei en de Italiaanse tuin toegevoegd.

Bijzonderheden van de tuin van de familie Tremayne

De tuin is een feest van verscheidenheid. Er is een Italiaanse tuin, groentetuin en een gedeelte dat de jungle wordt genoemd met allerlei tropische planten. Verder is er een ananasput en zijn er twee bijzondere figuren van modder. Op het terrein zijn ook meerdere meren. Eveneens is de botanische tuin vermaard om zijn oude soorten rododendrons en camelia's die er groeien. Met die bijzondere planten zijn al menig prijzen gewonnen.

Ananasput

De enige ananasput in Europa is daar in die tuin. Een ananasprut is een methode om ananassen te kweken in een koud klimaat. Het is een methode die in het Victoriaanse Engeland is uitgevonden. Er worden drie greppels gegraven. De buitenste greppels worden gevuld met verse mest, heel veel verse mest. Over de greppels worden glasplaten gelegd. Wanneer deze mest gaat ontbinden geeft het hitte af, die hitte gaat dan door kleine gaatjes onderin de muur, stijgt op en gaat dan door gaatjes bovenin naar de middelste greppel. Daar groeiden de ananassen omdat het daar heel heet wordt door het ontbindingsproces van de mest. Tegenwoordig wordt er in de botanische tuin ook gebruikt gemaakt van in urine gedrenkt hooi. Een ananasput heeft heel veel mest nodig en er is veel lichamelijk werk vereist om de temperatuur van de middelste greppel goed te houden. Door de introductie van stoomschepen was de ananasput niet meer nodig omdat het fruit nu goedkoop vervoerd kon worden. Een ananas gekweekt in een ananasput is vanwege de hoge kosten onbetaalbaar.

De moddermaagd en het grote hoofd

In de tuin bevindt zich ook de moddermaagd en het grote hoofd. Dit zijn twee hele bijzondere figuren van modder die beplant zijn en die als de planten groeien en in bloei staan een figuur vormen. Zo is er de helft van het hoofd van een reus te zien met wild haar en een grote neus en hele bijzondere blauwe ogen. De moddermaagd is een liggende vrouw die lijkt te slapen.

Vergetelheid

Het is moeilijk voor te stellen dat een tuin over zo'n uitgestrekt terrein gewoon vergeten kan worden. Toch is het door omstandigheden gebeurd en is de tuin over een periode van vijfenzeventig jaren in vergetelheid geraakt.

Eerste Wereldoorlog

Door de oorlog kon de tuin niet langer in stand gehouden worden. Niet omdat de familie geen geld meer had maar omdat de werkers wegtrokken en gingen vechten in de oorlog. Er waren tweeëntwintig tuinmannen in dienst voordat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Gedurende de oorlog stierven er zestien. In 1916 werkten er nog maar acht tuinmannen voltijds aan de tuin. Vanaf dat moment kreeg het huis voorrang op de tuinen.

Laatste Tremayne bewoner

In 1920 besloot John Claude Lewis Tremayne, beter bekend als Jack Tremayne naar Italië te emigreren. Jack was een grote liefhebber van Italië, vandaar ook dat hij de Italiaanse tuin bij Heligan had laten aanleggen. Het huis werd daarna verhuurd en als ziekenhuis gebruikt en in de Tweede Wereldoorlog werd het door Amerikanen als een militaire basis gebruikt. In de jaren zeventig werd het huis omgebouwd tot appartementen en verhuurd. Uiteindelijk werd het gebouw verkocht maar zonder het terrein. Niemand dacht meer aan de tuin. Jack kwam nooit meer terug en stierf kinderloos. Bij zijn dood kwam het terrein in het beheer van een trust waar een aantal van Jack zijn familieleden het bewind over voerden.

Ontdekking van de tuinen van Heligan

Tim Smit is een Nederlandse zakenman die met zijn familie in Saint Austell woonde. Naast zakenman heeft Tim jarenlang als archeoloog en platenproducent gewerkt. Toevallig kwam Smit op het spoor van de tuin. Samen met een familielid van de Tremaynes die in de buurt woonde ging hij op onderzoek uit. Volgens de website van de tuin werd er een kleine kamer gevonden onder een afbrokkelende muur in de hoek van de ommuurde tuin die de sleutel vormde tot het geheim van de erfenis. In de muur stond gegrift: "Kom hier niet om te slapen of te sluimeren", met daaronder de namen van de tuinmannen en de datum augustus 1914.

Restauratie van de tuinen

Tim heeft een boek geschreven over de ontdekking en restauratie van de tuin. Tim heeft zich ingezet om samen met een aantal vrijwilligers de restauratie van de tuin op gang te krijgen. Ze huurden de tuin van de familie Tremayne. In de jaren negentig begon de restauratie van de tuin eindelijk en het hele project werd gevolgd door een tv programma en uitgezonden. Het programma was razend populair.

Attractiepark

Tegenwoordig fungeert het park als attractiepark en kun je toegangskaartjes kopen. In de tuin zijn reusachtige beelden, tropische planten en een ananasput te bewonderen. Om de tropische planten te kunnen zien moet je eerst een touwbrug van 30 meter overbruggen.