Nationale Molendag

De Vereniging De Hollandsche Molen zet zich in voor het behoud en onderhoud van molens in Nederland. Elk jaar organiseert ze met haar leden een Nationale Molendag. Daarnaast zijn er tal van regionale molendagen en zelfs lokale initiatieven, maar halverwege de maand mei met draaien alle molens van Nederland.

Nationale Molendag

In de tweede weekend van mei wordt jaarlijks de Nationale Molendag gehouden. Vaak zijn het twee dagen, een zaterdag en een zondag. In dat weekend versieren de molenaars van ruim 950 molens in Nederland de wieken en stellen ze hun molens open voor bezoek. Elk jaar heeft de Molendag een thema, als voorbeeld: 'Ontdek je molen.' Activiteiten voor kinderen staan daarbij centraal. De open dag is er speciaal om te laten zien wat een molen allemaal kan:

• meel malen;
• water pompen;
• mosterd maken;
• tabak vermalen;
• olie persen;
• hout zagen.

Molendag

De Molendag bestaat sinds 6 oktober 1973. Sindsdien is er elk jaar op de tweede zaterdag in mei een molendag georganiseerd. Op die dag draaien zoveel mogelijk molens en worden er in en om die molens allerlei activiteiten georganiseerd. Het is uitgegroeid tot hét jaarlijkse molenevenement met tienduizenden bezoekers. De activiteiten bestaan onder meer uit:

• Muziekfeesten;
• pannenkoekenbakken;
• mosterd workshop;
• molenverhalen vertellingen;
• rondleidingen.

Regionale Molendagen

Naast de Nationale Molendag in mei zijn er diverse regionale Molendagen die soms in de zomer maar veelal in het najaar worden gehouden. Het Groninger Molenweekend is halverwege juni, maar het Friese Molendag is halverwege september. De Kinderdijk molens, de molens van het werelderfgoed, draaien in de zomer, juli en augustus, op alle zaterdagen.

Vereniging

Vereniging De Hollandsche Molen is al sinds 1923 actief. De vereniging zet zich in voor de wind- en watermolens van Nederland. Ze wil ze het behouden en malende en draaiende houden. Dat doet de vereniging door molenbezitters bij te staan met technische adviezen voor onderhoud en restauratie. Het onderhoud moet effectief zijn en de restauratie historisch verantwoord. De vereniging waakt ook over een goede inrichting van de molenomgeving. Er moeten bijvoorbeeld niet te hoge bomen rondom een molen worden geplant en de bebouwing moet rekening houden met de windvang. Een molen kan maar niet zo worden ingesloten door hoge gebouwen. De vereniging spreekt van een goede molenbiotoop. Daarnaast brengt de vereniging de molen voortdurend onder de aandacht van het publiek. De Nationale Molendag is daarbij een van de belangrijkste activiteiten om dat te bewerkstelligen. Verder houden ze een website bij die informatie geeft en die belangstelling opwekt.

Fondsen

De vereniging maakt ook werk van fondsenwerving en bemiddelt daarvoor bij overheid en particuliere organisaties. Met subsidies en fondsen kunnen molens worden gerestaureerd en Nederlands erfgoed worden behouden. Een belangrijke taak van de vereniging is ook het stimuleren van het molenaarschap. Een molen zonder molenaar gedijt niet en het molenaarsvak vraagt een opleiding tot vrijwillige molenaar. Het Gilde van Vrijwillige Molenaars verzorgt de opleiding en De Hollandsche Molen neemt daarna het examen af en reikt de diploma’s uit. De vereniging zorgt ook dat er gepubliceerd wordt over de molen en maakt werk van de documentatie. Het kantoor van De Hollandsche Molen staat in Amsterdam.

Vereniging De Hollandsche Molen

• Zeeburgerdijk 139
• 1095 AA Amsterdam
• T (020) 623 87 03
• F (020) 638 33 19
• E dhm@molens.nl
• www.molens.nl

BankGiroLoterij

De Vereniging De Hollandsche Molen is sinds 2001 beneficiënt van eerst de Sponsor Loterij en later de BankGiroLoterij. De vereniging ontvangt regelmatig een bijdrage. In 2007, in het Jaar van de Molens, kreeg het meer dan anderhalf miljoen euro.
Behalve dat de BankGiroLoterij de Molendag steunt, draagt de loterij ook bij aan de Molenprijs. Dit is een publieksprijs die ieder jaar wordt uitgereikt aan de molen met het, volgens het publiek, beste restauratie- of herstelplan.

Beschermheer

De Vereniging De Hollandsche Molen heeft een bestuur van minimaal zeven leden. Prins Friso was tot zijn dood beschermheer van de Hollandsche Molens. Bij zijn overlijden gingen alle molens in de rouwstand.
Er werd niet meteen een nieuwe beschermheer benoemd.

Het bestuur krijgt advies van de Molenadviesraad, vertegenwoordigers van molenorganisaties. Voor alle moleneigenaren, -stichtingen en –verenigingen wordt jaarlijks een Molencontactdag georganiseerd en er is jaarlijks in maart een ledenvergadering.

Historisch werktuig

Molens horen bij Nederland. Het historische werktuig heeft Nederland mede groot gemaakt. Vertegenwoordigers van Nederlands molenbestand staan op de UNESCO Werelderfgoedlijst: de molens van Kinderdijk zijn wereldberoemd.

Soorten molens

Er zijn windmolens en watermolens. Dit is de aandrijving van de molen. Dan heb je verschillende types molens, verschillende bouwvormen. Daarin onderscheiden zich bijvoorbeeld de stenen grondzeiler, de standerdmolen, de achtkante beltmolen en de achtkante stellingmolen. Vervolgens is er nog de functie van de molen. Is het een korenmolen, poldermolen, snuifmolen, pelmolen, houtzaagmolen, papiermolen of oliemolen. Dat is het werk dat de molens doen, het werk waarvoor ze gebouwd zijn.

Molenland

Nederland telt 1.048 windmolens en 108 watermolenDe vereniging heeft ze allemaal op kaart staan. Daarnaast zijn er ook nog kleinere windmolens (tjaskers en weidemolens) en Amerikaanse windmotoren. Als die ook worden meegerekend dan heeft Nederland ruim 1200. De meeste daarvan staan in Zuid-Holland (220 windmolens). Utrecht is de provincie met de minste molens (33 exemplaren).
De meeste watermolens staan in Limburg (56).

Aan het begin van de 20ste eeuw waren er in Nederland nog 10.000 molens volop in bedrijf. Ze maalden graan, zaagden hout, sloegen olie uit zaden en maakten papier. De poldermolens zorgden voor een goed waterpeil. De dikke duizend die Nederland nu nog over heeft zijn nauwelijks voldoende om het land nog molenland te noemen. Nederland wordt toch hét molenland genoemd vanwege de poldermolens die vanaf de 15de eeuw het waterpeil op het land optimaal hielden of om binnenmeren droog te malen. De molen werd samen met de tulp een symbool van Nederland. De molen is daarbij het baken, een oriëntatiepunt in het Hollandse landschap.

Molen App

Er is een gratis MolenApp te laden op de smartphone. In de MolenApp vind je onder meer:

• alle molens geografisch weergegeven;
• gedetailleerde informatie per molen;
• alle molenactiviteiten;
• molenpuzzel;
• molenverhalen in beeld en geluid.

Lees verder

• De taal van de molen - rouwstand en vreugdestand
• Molenaar als immaterieel erfgoed
• Windmolenpark boven Ameland
• Windmolenparken Nederland - op land, offshore, nearshore
• Museum op Ameland - Vuurtoren, Bunker, Molens en meer