Midwinterhoornblazen: oerkreet uit het oosten

Tussen eind november (eerste advent) en 6 januari (Driekoningen) klinken overal in Twente en de Achterhoek de oerklanken van de midwinterhoorn, zelfs tot in Drenthe en op de Veluwe toe. De traditie was lange tijd op sterven na dood. Maar nu zijn de blazers terug, als complete toeristische attractie. Het midwinterhoornblazen stoelt op een heidense traditie. In de donkerste tijd van het jaar blies men in afgelegen gebieden op de hoorn om kwade geesten te verjagen. In de loop der tijd kreeg het op de hoorn blazen een nieuwe, praktische, betekenis. Men kon er over grote afstanden boodschappen mee naar elkaar zenden. Dat was handig, aangezien Nederland destijds zeer dunbevolkt was. De hoorn is door de eeuwen heen een instrument gebleven waarmee men signalen en boodschappen afgeeft. Zo blies de bakker vroeger op zijn hoorn als het brood klaar was en geven jagers elkaar hoornsignalen tijdens de jacht.

De houten hoorn is terug!

Met de komst van moderne media verdween het gebruik van de (midwinter)hoorn. Waar men ze nog gebruikte, waren de hoorns steeds vaker van blik of plaatijzer en niet meer, zoals vroeger, van hout. De afgelopen jaren is de midwinterhoorn echter terug in de belangstelling gekomen. Eerst in Twente, later in de Achterhoek en inmiddels ook op de Veluwe en in Drenthe, zijn groepen opgericht die zich opnieuw verdiepen in het instrument. De leden maken hun midwinterhoorns bij voorkeur zelf, van hout uiteraard, en ze leren er op blazen. Er vinden onderlinge wedstrijden plaats, wat vooral leuk is voor de deelnemers en hun directe omgeving. Daarnaast is het midwinterhoornblazen een echte toeristische attractie geworden, die steeds meer bezoekers trekt.

Winters evenement

Tussen eind november en 6 januari vinden bijna elke avond wel een of meer evenementen plaats rondom de midwinterhoorn. Op de algemene website vind je een programma van dag tot dag, met links naar de plaatselijke organisatoren. Op veel avonden houdt het programma vooral een ‘aangeklede’ demonstratie in van het blazen op de hoorn. Hoornblazers staan op kerstmarkten en andere decemberevenementen en geven demonstraties van het maken van het instrument. Soms mogen toeschouwers zelf proberen een geluid aan de hoorn te ontlokken. Dat valt niet mee. De hoorn is een niet te stemmen natuurinstrument, waar je doorgaans vier of vijf, en in een enkel geval zes of zeven, tonen uit kunt halen. Je moet lang oefenen voor het ergens op begint te lijken. Dat is goed te merken aan jonge blazers, die ondanks ijverig oefenen nog altijd moeite hebben om überhaupt geluid voort te brengen.

Wandelen met de hoorn

Veel groepen organiseren vlak voor Kerstmis of in de kerstvakantie een wandeling. Je loopt een uitgezette route door een natuurgebied en passeert onderweg midwinterhoornblazers, die hun kunsten demonstreren en signalen aan elkaar doorgeven.

Praktische informatie

Wil je een demonstratie bijwonen? Kijk dan voor data en plaatsen op:
Midwinterhoorn Twente

En voor buiten de blaasperiode: in Openluchtmuseum Los Hoes in Ootmarsum vinden regelmatig demonstraties plaats van het maken van de midwinterhoorn (0541 – 29 30 99; website museum).