Kies de juiste skibril voor een veilige wintersport

Wie op wintersport gaat doet er goed aan in de basis een aantal attributen te dragen, om veilig en met veel plezier te kunnen skiën of snowboarden. Steeds meer wintersportfanaten dragen een helm. Ook een rugbeschermer wordt vaker gedragen. Een goggle ofwel skibril - niet op de laatste plaats - zou ook onderdeel moeten zijn van je standaard uitrusting. Waarom? Een skibril biedt meer bescherming dan een (sport)zonnebril, waardoor de kans op ongelukken afneemt. Dat een goggle oncomfortabel zit en het zicht belemmert is al lang niet het geval meer met de nieuwste modellen skibrillen. Overweeg je een skibril aan te schaffen, dan is het handig om te weten waar je uit kunt kiezen en met welke specificaties je rekening dient te houden.

Wintersport en veiligheid

Je wintersportvakantie valt of staat met de juiste uitrusting. Je kunt hier vele honderden euro's aan uitgeven en het zo prijzig maken als je wilt, maar waar het gaat om gaat is dat in de basis een 'goede' uitrusting een aantal attributen bevat, waarvan een skibril misschien wel de belangrijkste is. Wanneer je slecht kun zien in de sneeuw óf met veel moeite en pijn, zit skiën of snowboarden er niet in.

Vermoeide ogen en ongelukken

Zonder dat je het door hebt moeten je ogen heel hard werken op de piste. Het in- en uitzoomen om contrast te kunnen zien in de sneeuw (in iedere weersomstandigheid), het constant van links naar rechts kijken om te zien wie of wat zich naast je begeeft op de piste, maken je ogen sneller vermoeid.

Als er iets gevaarlijk is tijdens het skiën of snowboarden, is het wel wanneer vermoeidheid toeslaat. Onvoldoende bescherming voor je ogen maakt je sneller moe doordat je constant moet knijpen met je ogen en je ze moeilijker kunt focussen. De kans op ongelukken neemt daardoor aanzienlijk toe. Het belang van een goede goggle mag daarom niet onderschat worden.

Oogbescherming en oogschade

De één heeft betere en minder gevoelige ogen dan de ander. Toch zegt je ooggevoeligheid niets over de mate waarin je oogschade kunt oplopen wanneer je je ogen onvoldoende beschermt. Blootstelling aan langdurige uv-straling - die ook door de wolken heen reikt en tot wel tien keer sterker is door de weerkaatsing op de sneeuw - is niet alleen voor je huid gevaarlijk, maar is minstens zo slecht voor je ogen.

Het hebben van koude handen en voeten tijdens het afdalen op de piste is 'hooguit' vervelend, maar wie zijn ogen niet beschermt ziet zijn vakantie al snel in duigen vallen. Het beschermen van de ogen in de sneeuw is daarom cruciaal.

Wie geen skibril draagt of onder de verkeerde condities, zal het afdalen waarschijnlijk al snel moeten staken. Onvoldoende oogbescherming leidt namelijk tot (tijdelijke) sneeuwblindheid. Bij sneeuwblindheid is het hoornvlies van de ogen tijdelijk ontstoken. Dit is te merken aan rode pijnlijke ogen (vaak met tranen) en opgezwollen oogleden. Sneeuwblindheid is als het ware verbranding van de ogen, in plaats van de huid.

In het ergste geval leidt langdurige blootstelling aan vv-licht tot blijvende oogschade aan het hoornvlies. Oogziekten als cataract (staar) of maculadegeneratie (MD) kunnen zich ontwikkelen.

Een zonnebril dragen is een risico
Hoe zit het met het dragen van een zonnebril tijdens het skiën en snowboarden? Is dat afdoende? Nog steeds draagt een behoorlijk aantal mensen een (sport)zonnebril op de piste. Een zonnebril biedt zeker bescherming voor de ogen en is beter dan helemaal niets dragen.

Een zonnebril biedt alleen niet op alle fronten voldoende bescherming. Zo laat een zonnebril licht, wind en kou door onder het montuur in tegenstelling tot een goggle. Hierdoor loop je nog steeds een verhoogde kans op traanogen en irritatie aan de ogen. Wie daarnaast lekker door de poeder wil 'raggen' loopt ook meer kans op ijs en poedersneeuw in de ogen, omdat het kan opspatten en onder het montuur kan komen.

Een tweede nadeel van een gewone zonnebril is dat het montuur veelal het blikveld verkleint in de ooghoeken. Op dat punt zijn de moderne skibrillen veiliger, aangezien de lens geheel op het montuur ligt en tot aan de ooghoeken doorloopt.

Een laatste nadeel is dat een zonnebril makkelijker onderweg te verliezen is dan een goggle. Niet iedereen die een zonnebril draagt, heeft hier een koordje omheen. Een goggle echter, kun je aan je helm bevestigen door middel van een clip, of in ieder geval met een verstelbare strap om het hoofd. Hierdoor is een goggle zo goed als niet te verliezen onderweg.

Een skibril voor iedereen

Skibrillen zijn er in vele soorten te verkrijgen. Ook voor mensen die een bril of contactlenzen dragen. Afgezien van de risico's van het dragen van een zonnebril, is het dus niet meer nodig om bij een zonnebril te blijven, gezien er een aantal nadelen aan kleven.

Voor hen die die een bril dragen kunnen bestaan er zogenaamde OTG (over the glass) goggles. Deze zijn qua functionaliteit vergelijkbaar met doorsnee goggles, maar zijn speciaal gemaakt om over een bril te dragen. Ze zijn daarom iets dikker.

Wie liever geen bril draagt tijdens het wintersporten kan zelfs een goggle op sterkte aanschaffen. Naast goggles op sterkte zijn er ook goggles op de markt te verkrijgen waarvan de lens meekleurt met het weertype. Ideaal wanneer je geen zin hebt om meerdere goggles aan te schaffen met verschillende lenzen of geen zin hebt om constant je lens te moeten verwisselen zodra het weer op de piste omslaat. Aan deze technologische hoogstandjes onder de goggles hangt uiteraard wel een prijskaartje.

Cylindrische en sferische lenzen

Skibrillen zijn te koop in twee modellen: goggles met cylindrische en sferische lenzen. Cylindrische lenzen zijn lenzen die een horizontale bolling hebben - van oog naar oog - maar geen verticale bollling - van de wenkbrauwen naar de neus - en zijn dus als het ware 'plat'.

Een sferische lens heeft in tegenstelling tot een cylindrische lens óók een verticale bolling, waardoor de lens meer de vorm aanneemt van een menselijk oog en een beter dimensionaal beeld geeft.

Goggles met cylindrische lenzen hebben bijna allemaal een kunststof rand, waarin de lens verwerkt zit. Sferische lenzen daarnaast, beslaan de hele bril en liggen als het ware 'op' het montuur.

Kiezen voor een cylindrische lens?

De belangrijkste reden om een goggle met cylindrische lens aan te schaffen is dat cylindrische lenzen simpelweg een stuk goedkoper zijn. Wanneer je niet jaarlijks op wintersport gaat en misschien nog een hele eerste set spullen bij elkaar moet kopen, is de aanschaf van een goggle best een investering. Het kan dan voldoende zijn om een goedkopere skibril aan te schaffen (om mee te beginnen).

Dat cylindrische lenzen goedkoper zijn is voor een deel maar relatief. Van de meeste goggles met cylindrische lenzen kun je de lens niet verwisselen en dat kan een behoorlijk nadeel zijn. Als het weer omslaat gedurende je vakantie, heb je een andere lens nodig om optimaal zicht te houden. De kans dat het weer omslaat is vrij groot. Daarom zou je, als je kiest voor een goggle met cylindrische lens, idealiter twee goggles met verschillende lens categorie bij je moeten hebben. Geschikt voor verschillende weersomstandigheden. Twee skibrillen kopen weegt bijna qua prijs niet meer op tegen het kopen van een goggle met verwisselbare (én sferische) lens.

Het grootste nadeel van een cylindrische lens is dat deze een ietwat vertekend beeld kan geven van de omgeving. De plattere lens heeft effect op het zien van contrast in de sneeuw. Dat wil zeggen dat je soms verrast kan worden door diepteverschillen die je niet duidelijk waarneemt.

Kiezen voor een sferische lens?

Skibrillen met sferische lenzen hebben meer voordelen boven die met cylindrische lenzen. Een sferische lens geeft allereerst een grotere zichthoek dan een cylindrische lens, namelijk 180 graden. Dit betekent dat je vanuit je ooghoeken ook kunt zien wie of wat zich naast je op de piste bevindt. Niet onbelangrijk als je al zigzaggend de piste afgaat. Daarnaast geeft de extra bolling van de lens minder last van sneeuwschittering in de ogen, wat verblinding tegengaat.

Enig nadeel is dat deze goggles een stuk duurder zijn. Toch hoeft dit niet veel meer te verschillen van het aanschaffen van twee cylindrische goggles met verschillende lens categorie. In sommige gevallen kan het wel eens voordeliger zijn, afhankelijk van welk merk goggle je koopt.

Gezien de voordelen van dit nieuwere model skibril - en het intensieve gebruik ervan als je een fervent wintersporter bent of een beginner met grote ambities - kan het een waardevolle investering zijn die zijn geld meer dan waard is.

Lenscategorieën

Iedere weersoort op wintersport vraagt om een daarbij passende lens. Er is niet een algemene lens die geschikt is voor alle weersoorten. De afwisseling tussen reflecterend zonlicht op de sneeuw of laaghangende dichte bewolking en sneeuw heeft een ander effect op je zicht, op het zien van contrasten in de sneeuw. Belangrijk is dus dat je te allen tijde beschikt over de juiste lens voor dat moment.

Veel wintersporters hebben vaak maar één skibril bij zich, en meestal zonder verwisselbare lens. Dit hoeft geen probleem te zijn als jouw lens afgestemd is op het weer op dat moment. Het wordt vervelend wanneer je zicht beperkt wordt, omdat het weer omslaat en je door jouw lens onvoldoende contrast ziet in de sneeuw. Wat bepaalt nu welke lens je nodig hebt in een bepaalde weersituatie?

Lichtdoorlatendheid van de lens

Lenzen worden gemaakt voor alle type weersomstandigheden en zijn in te delen op een schaal van categorie 0 t/m 4. Deze categorie indeling wordt ook vermeld op het product zelf wanneer je een goggle wilt aanschaffen, makkelijk te herkennen dus. De categorieën zeggen iets over de mate van transparantie van de lens, ofwel hoeveel licht de lens doorlaat.

De stelregel is: hoe slechter het weer, des te transparanter moet de lens zijn. Bij helder en zonnig weer wil je een lens die daarentegen bijna geen licht doorlaat en dus juist nauwelijks transparant is. Dit zou je namelijk verblinden door de weerkaatsing van het zonlicht op de sneeuw. Je hebt bij helder en zonnig weer een (donkere) 'filter' nodig voor je ogen.

De lenscategorie-indeling is als volgt:

• Categorie 0 - voor zware bewolking en dichte mist. De lenzen zijn 80% - 100% lichtdoorlatend.
• Categorie 1 - voor bewolking en sneeuw. De lenzen zijn 43% - 80% lichtdoorlatend.
• Categorie 2 - voor lichte bewolking. De lenzen zijn 18% - 43% lichtdoorlatend.
• Categorie 3 - voor zonnige perioden. De lenzen zijn 8% - 18% lichtdoorlatend.
• Categorie 4 - voor helder zonnig weer. De lenzen zijn 3% - 18% lichtdoorlatend.

Lenskleuren
Voor welke categorie weer een lens geschikt is, wordt bepaald door zijn kleur. Goggles met een oranje of gelige lens zijn het meest transparant. Deze vallen dus onder de categorieën 0 t/m 2 en zijn geschikt voor zeer slecht weer tot minder goed weer. Goggles met groene lenzen zijn eveneens bestemd voor minder goed weer.

Skibrillen met een bruine, grijze of zwarte lens zijn het minst transparant en filteren door hun donkere kleur veel licht. Deze lenzen zijn dus geschikt voor het mooiere weer met veel zonlicht. Ze vallen in de categorieën 3 en 4. Ook blauwe, rode en gouden lenzen - met spiegelcoating - zijn geschikt voor beter weer.

Waar moet je op letten bij het aanschaffen van een skibril?

Naast dat je moet weten a) wat voor soort lens je wilt - cylindrisch of sferisch en b) voor welk(e) weertype(n), zijn er nog een aantal andere zaken om rekening mee te houden bij je keuze voor een skibril. Neem deze punten ook in overweging wanneer je een geschikte skibril zoekt.

Anti-fogcoating en polariserende lens

Overweeg je een skibril aan te schaffen, check dan of deze een anti-fogcoating heeft. Bijna alle moderne skibrillen zijn uitgerust met een anti-fogcoating, dus de kans is groot dat de bril van je voorkeur dit ook heeft.

Een anti-fogcoating is een dun aangebracht laagje aan de binnenkant van de lens die ervoor zorgt dat de lens van binnen niet beslaat. Dit laagje is echter niet permanent en kan op den duur oplossen door wrijving. Ga dus niet te veel de binnenkant van je lens droogwrijven wanneer je condens aan de binnenkant van je lens hebt.

Beter is om condens te voorkomen. Dit kun je in de eerste plaats doen door je goggle niet met de binnenkant naar beneden neer te leggen (in de sneeuw). Pas ook op met een helm. Deze is vaak een beetje vochtig als gevolg van opspattend sneeuw. Wanneer je je goggle omhoog doet en op je helm laat rusten, kan de binnenkant van je goggle beslagen raken door een vochtige helm. Is je bril van binnen toch vochtig, laat hem dan bij voorkeur drogen in plaats van droogwrijven.

Dubbele lens

Er zijn goggles te verkrijgen die een dubbele lens hebben. Dat wil zeggen dat er een extra luchtkamer zit tussen je ogen en de buitenste lens. De twee lenzen zijn vlak achter elkaar geplaatst. Met een dubbele lens verhoogt de temperatuur binnenin de bril, waardoor deze nauwelijks nog kan beslaan en het bovendien aangenaam warm voelt aan je gezicht.

Polariserende lens

Een skibril die naast een anti-fogcoating ook polariserend is, heeft als voordeel dat het sneeuwschittering in de ogen voorkomt. Zo'n polariserende lens ziet er meestal uit als een spiegel lens.

Ventilatie

Ventilatie is een belangrijk punt bij goggles. Je wilt een goggle aanschaffen met voldoende ventilatie gleuven. Deze zijn belangrijk om de binnenkant van de bril goed te laten luchten. Dit voorkomt condens vorming aan de binnenzijde van de lens, waardoor deze beslaat en je zicht aanzienlijk vermindert. De meeste nieuwe modellen goggles zijn nagenoeg allemaal uitgerust met ventilatiekanalen.

Past de skibril met helm?

Past de skibril goed bij je helm? Dit is ook iets om in overweging te nemen. De skibril moet je helm niet naar achteren duwen, maar goed aansluiten op de bovenrand van je helm, zodat je geen grote kieren overhoudt. Dit voorkomt allereerst dat er licht, kou en wind onder je bril door kan. Een skibril die niet goed aansluit kan daarnaast gaan schuiven, zeker over hobbels in de sneeuw en daardoor naar boven 'klappen'. Dit is uiteraard gevaarlijk.

Verder is het belangrijk dat de skibril zelf goed over je neus zit. Dat wil zeggen dat je goed door je neus moet kunnen ademen en niet het gevoel moet hebben dat je neus verdrukt of afgeklemd wordt.

100% uv-bescherming

Check de mate van uv-bescherming van de lens. Een lens dient minimaal uv-300 of uv-400 als label te dragen. Tegenwoordig voldoen nagenoeg alle goggles die op de markt gebracht worden van de bekendere merken aan de minimale uv-bescherming.

Onbreekbaar polycarbonaat

Tot slot is het handig om te weten van welk materiaal de goggle gemaakt is. Idealiter kies je voor onbreekbaar polycarbonaat voor de grootste veiligheid.