Wandelroute het Jabikspaad: op zoek naar Jacobus

Karel de Grote zag het al in een droom: er liep via de sterren een lijn van de Friese zee naar het Spaanse Galicië, waar het lichaam van de heilige Jacobus begraven lag. Tegenwoordig is de pelgrimage naar ‘Sant-Yago’ (Santiago) een droom van vele wandelaars en zoekers naar zingeving. Wat niet iedereen weet: je kunt deze bedevaart al in het Friese Sint Jacobiparochie beginnen. Jacobus was, zo staat in de bijbel, een van de geliefdste leerlingen van Jezus Christus. Na diens dood en verrijzenis nam Jacobus de zendingsopdracht om het christelijk geloof te verbreiden zo letterlijk dat hij in Finisterra terecht kwam, letterlijk het ‘eind van de wereld’, in Galicië. Later werd hij daar ook begraven.

Achtergrond van pelgrimages

Rond het jaar 1000 was Europa een lappendeken van volkeren en talen, die elkaar niet erg goedgezind waren. Reizen was mede daardoor levensgevaarlijk. In die tijd kwamen de eerste pogingen tot Europese eenwording op gang en keizer Karel de Grote gold daarbij als lichtend voorbeeld. Europese pelgrimages werden gezien als een mogelijk middel om vrede en saamhorigheid te bereiken, min of meer voortkomend uit Karels droom, waarin Jacobus aan hem verscheen en hem beloofde dat ‘pelgrims tot het einde der tijden van zee tot zee zouden trekken’. Karel zag een weg van sterren langs de hemel, beginnend bij de Friese zee (Noordzee) en met een boog leidend naar Galicië.

Sant-Yago in Friesland

Uit alle delen van Europa kwamen in die tijd pelgrimages op gang naar de plek waar Jacobus begraven lag: Sant-Yago oftewel Santiago. Zo ook vanuit Friesland, waar rond 1500 een dorp (toen nog aan zee gelegen) de naam Sint Jacobiparochie kreeg. In de Friese volksmond heet het dorp Sint Jabik en het geldt als het Nederlandse beginpunt van de bijna 2700 kilometer lange pelgrimsroute naar dat andere Sint Jabik: Santiago de Compostela in Noord-Spanje.

Spirituele beleving

Behalve als een middel tot de eenwording van Europa zag men pelgrimages als een spirituele beleving, een zoektocht naar God. Later werden mensen als boetedoening op bedevaart gestuurd. En tijdens de Romantiek ging je als pelgrim ‘terug naar de natuur’, raakte je verbonden met het pure leven. Onze tijd kent een nieuwe opleving van de pelgrimage. Het christelijk geloof is daarbij wat op de achtergrond geraakt, al zien vele pelgrims zo’n tocht ook wel als een spirituele belevenis. Je raakt aan de kern van je leven, denkt na over de zin ervan. Je markeert een overgang of verwerkt een ingrijpende gebeurtenis.

Wandelen

Uiteraard kun je ook gewoon wandelen op het Jabikspaad, puur om het plezier van het wandelen, het in beweging zijn, het buiten zijn. Het pad, dat 140 kilometer beslaat, is opgedeeld in etappes en kan in twee richtingen gelopen worden. Startpunt is Sint Jacobiparochie, eindpunt het Overijsselse Hasselt. Daar kun je overgaan op het Hanzepad naar Doesburg en via het Jacobspad naar Maastricht, waar je net als met het bekende Pieterpad aansluiting hebt op de Europese route naar Santiago de Compostela.

Blauw in geel

In tegenstelling tot de wit-rode markering van de LAW’s (Lange Afstands Wandelpaden) in Nederland en het buitenland, volg je op het Jabikspaad blauwe bordjes met daarin een gele kamschelp, de Sint Jacobsschelp. Dit is het hoofdsymbool van de pelgrimage naar Compostela. Daarnaast is de markering vergelijkbaar. Een bord met twee schelpen boven elkaar betekent: ‘let op: verandering van richting’. Een schelp met een kruis erdoor: ‘verkeerde weg’.

Doorsnee van Friesland

Het Jabikspaad biedt een mooie doorsnee van Friesland en de Kop van Overijssel. Je start in het Bildt, een vruchtbaar gebied dat ooit zo dapper op de zee werd gewonnen. Je passeert vele terpen, verhogingen waar mensen hun toevlucht zochten toen de Middelzee nog diep Friesland in stroomde, tot aan Leeuwarden toe. Via Franeker of Leeuwarden (twee opties) schamp je ter hoogte van Jirnsum net aan het merengebied en wandel je via Heerenveen en Wolvega Friesland uit. Je passeert mooie historische plaatsen als Blokzijl, Zwartsluis en Genemuiden, het merengebied Beulaker- en Belterwijde en komt uit in de Hanzestad Hasselt.

Praktische informatie

• Stichting Jabikspaad Fryslân
• Werfpad 28
• 8861 ZB Harlingen
• Jabikspaad
• prijs routeboek: € 15 (kijk voor vertrek op de website voor tussentijdse routewijzigingen)

Nota Bene

• Je kunt het Jabikspaad ook per fiets afleggen. De route is dan iets korter: 120 kilometer.
• Overnachtingen onderweg kun je eenvoudig zelf regelen met de adressenlijst achterin het boek. Op de website vind je tevens complete arrangementen van drie tot acht dagen.
• Kies je de route over Leeuwarden, dan kun je daar de fraaie Jacobijnerkerk bezoeken.