Nijmegen, de oudste stad van Nederland

Nijmegen spreekt tot de verbeelding. Over deze oeroude stad aan de Waal valt ontzettend veel te vertellen. Elk historisch pand heeft een eigen verhaal, een eigen geschiedenis. Nijmegen is o.a. bezet geweest door de Romeinen, Franken, Fransen en de Duitsers. Ook ziektes en armoede hebben in het verleden hun stempel gezet op de stad. Nijmegen dat bekend is van de Vierdaagse. Nijmegen, de stad van Frank Boeijen en de stad waarin de mensen praten met een zachte g...

Nijmegen, de oudste stad van Nederland

Nog voordat de Romeinen in Nijmegen arriveerden in het jaar 12 voor Chr. waren er al inwoners in Nijmegen te vinden. In het oudste gedeelte van Nijmegen, de Nijmeegse volkswijk 'het Waterkwartier', zijn door archeologen sporen gevonden van prehistorische boerderijen.

De Romeinen

In het jaar twaalf voor Chr. komen de Romeinen via de rivier de Waal aan de oever van Nijmegen. Ze vestigden zich op de hoge Waaloever en slaan daar hun legerkamp op. Deze plek in Nijmegen heet de Hunnerberg. Nijmegen werd toen al bewoond door de Bataven. De Bataven werden in eerste instantie de bondgenoten van de Romeinen. In ruil daarvoor werden ze vrijgesteld van bepaalde belastingen. De Bataven kwamen in opstand tegen de Romeinse overheersing in 69 na Chr. onder leiding van Julius Civilis omdat ze steeds meer manschappen moesten leveren voor het Romeinse leger. In het jaar 104 telt Nijmegen ongeveer 5000 inwoners. De Romeinse keizer Trianus doopt de stad om tot Ulpia Noviomagus Batavorum (Het Ulpische Nieuwmarkt in het land van de Bataven). De Romeinen bouwen stadsmuren rond Noviomagus in 172 na Chr.

Aan de heerschappij van de Romeinen komt abrupt een einde wanneer de Franken Noviomagus weten te overmeesteren in 250 na Chr. Rond 270 verlieten de laatste Romeinse soldaten Noviomagus voorgoed. Alleen wat handelaren bleven over. Vanaf dat moment hielpen de Franken mee om de grenzen van hun Rijk te bewaken.

Karel de Grote

Rond het jaar 770 werd Nijmegen niet meer Noviomagus genoemd maar als afgeleide daarvan; Numaga. En weer viel Nijmegen onder een groot Rijk, namelijk die van Keizer Karel. Zelfs vandaag nog wordt Nijmegen 'de Keizerstad' of 'Karelstad' genoemd. Karel de Grote bezocht o.a. in 777 de stad Nijmegen om daar het paasfeest te vieren. Keizer Karel liet op het Valkhof in Nijmegen een paleis bouwen dat sindsdien als zijn meest noordelijke verblijfplaats diende. Karel de Grote was de koning der Franken (een Germaans volk). Hij voerde in zijn leven meer dan 50 oorlogen en hij stierf op 28 januari 814 in Aken. Hij was toen 71 jaar. Omdat zijn skelet bewaard is gebleven in Aken weten wij nu dat hij, voor zijn tijd, bijzonder lang was. Hij was namelijk 1.93 m lang.

De 80-jarige oorlog

We maken een grote sprong in de tijd. In 1425 wordt de Kronenburgertoren gebouwd en op 27 november 1429 brandt de toren van de St. Stevenskerk af. Ruim een eeuw later, rond 1565, komen de Nederlanders in opstand tegen de Spaanse overheersing. In 1568 braken er ook enorme gevechten uit in Nijmegen. Dit is het begin van de 80-jarige oorlog. En in 1588 wordt Nijmegen uitgeroepen tot garnizoensstad. Nijmegen ligt nu aan de oostgrens van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Pestepidemie

In 1635 breekt in Nijmegen de pest uit. Ruim 6000 inwoners van Nijmegen komen door deze verschrikkelijke ziekte om het leven. Dat was ongeveer de helft van alle Nijmegenaren. Er stonden echt hele straten in Nijmegen leeg omdat alle bewoners overleden waren. Alle gevaar is niet verdwenen want in 1666 breekt de pest opnieuw uit.

De pest werd ook wel de zwarte dood genoemd. Deze ziekte is meerdere keren uitgebroken in Europa en het heeft aan miljoenen mensen het leven gekost. De pest werd verspreid door een geïnfecteerde rattenvlo. Inmiddels denken wetenschappers dat de pest in Nijmegen zich zo dramatisch kon verspreiden door besmette waterbronnen.

Napoleon

In 1794 arriveren de Franse troepen in Nijmegen. Op 29 oktober 1811 komt keizer Napoleon Bonaparte op bezoek in Nijmegen. Nog steeds zijn er bepaalde naamgevingen in Nijmegen te vinden die herinneren aan zijn bezoek.

Bouwnijverheid

Zo rond 1913 werd er volop gebouwd in Nijmegen. Onder andere deze panden beginnen aan hun geschiedenis van Nijmegen:

• Villa de Wolfskuyl.
• Kasteel Heyendael.
• Concertgebouw de Vereeniging.
• Villa Westerhelling dat later zal functioneren als middelbare school.
• Het klooster aan de Dobbelmannweg.
• Bouw van de Synagoge en het rabbinaathuis.

De tweede wereldoorlog

Nijmegen heeft het in de vorige eeuw ook heel zwaar te verduren gehad. Vooral de tweede wereldoorlog liet gapende wonden na. De tweede wereldoorlog zorgde voor een ongekend aantal doden. Sinds de pestepidemie van 1635 waren nooit meer zoveel doden gevallen in Nijmegen. Ook onder de Joodse bevolking van Nijmegen vielen doden in het concentratiekamp Auschwitz.