Waar of niet waar: fabels en feiten over vliegen

Hoewel vliegen tegenwoordig aan de orde van de dag is, bestaan er rond het thema vliegen nog steeds veel fabels. Zo zouden cabinedeuren kunnen worden geopend in de lucht. En bij een motorstoring crasht het vliegtuig per definitie. Heb je je bijvoorbeeld ook ooit afgevraagd waarom tomatensap zo lekker smaakt in de lucht, terwijl je dat aan de grond verafschuwt? En wat is er waar van het horrorscenario dat je op een vliegtuig-wc kan worden vastgezogen? Raadsels als deze spelen altijd door het hoofd bij veel vliegtuigreizigers, ongeacht of dat een korte vlucht of een intercontinentale verre vlucht betreft, en zowel bij prijsvechters als in de business class. Een aantal van deze wijdverbreide fabels werd onder de loep genomen en gecheckt. Zijn ze waar of figuurlijk “uit de lucht gegrepen”?

Cabinedeuren kunnen worden geopend in de lucht

Fout! Een gek dreigt in de lucht de cabinedeur open te rukken. Dat zal hem niet gemakkelijk vallen. Alle passagiersvliegtuigen zijn uitgerust met hermetisch gesloten plug-deuren. Het openen daarvan zou bij de heersende overdruk bovenmenselijke kracht vergen. Dat is de reden waarom je ook niet met een parachute uit een passagiersvliegtuig kunt springen. Dat lukt alleen filmhelden.

Je kan in het vliegtuig worden vastgezogen op wc-bril

Het gerucht bestaat dat de vacuümtoiletten die in vliegtuigen worden gebruikt, het achterwerk van passagiers zo sterk inzuigen, dat dit blijft steken in de toiletbril! Maar dat is een misvatting. Sinds de jaren 1980 van de vorige eeuw worden vacuümtoiletten in vliegtuigen gebruikt omdat daarmee het waterverbruik met meer dan 90 procent kan worden gereduceerd. Vliegtuigen kunnen daardoor aan gewicht besparen en zuiniger vliegen. Vacuümtoiletten zuigen de inhoud van de toiletpot met pakweg 30 meter per seconde af. Maar ondanks die indrukwekkende zuigkracht, is die kracht gewoonweg te zwak om een mens vast te zuigen. Dat verhaal is een fabeltje.

Is het waar dat toiletten in de lucht worden geleegd?

Nee! Wat in een vliegtuigtoilet wordt doorgespoeld, komt niet in de wolken terecht maar wordt opgeslagen in een tank. En die tank wordt pas na de landing geleegd. Alleen het water uit de wastafel wordt onmiddellijk uit het vliegtuig verwijderd, maar wél fijn verstoven, dus niet in de vorm van brokken ijs. Alleen in zeldzame gevallen kan het water uit het toilet druppelsgewijs naar buiten sijpelen. Schuld daaraan zijn niet goed functionerende afdichtingen. Dat water bevriest vervolgens aan het vliegtuigoppervlak en lost weer op in warmere luchtlagen. Specialisten noemen deze nogal ongewone uitstoot van vliegtuigen als gevolg van de daarin voorkomende desinfecterende kleurstof ook wel "Blue Ice". De afdichtingen in een vliegtuig worden overigens periodiek gecontroleerd en vervangen om dergelijke incidenten te voorkomen.

Aan boord van veel vliegtuigen ontbreken de rijen 13 en 17

Dat is juist! Om bijgelovige passagiers niet bang te maken, bevinden zich aan boord van veel luchtvaartmaatschappijen geen zitplaatsrijen met het nummer 13. Ook het getal 17 zullen passagiers doorgaans niet terugvinden. Het getal 17 wordt in Italië en Brazilië als een ongeluksbrenger beschouwd.

Bij een motorstoring crasht het vliegtuig: waar of niet waar?

Niet waar! Bij een motorstoring valt een vliegtuig niet zomaar uit de lucht. Zelfs als vliegtuigmotoren falen, kan een vliegtuig nog over een vrij lange afstand “glijden”. Zo kan een airbus bijvoorbeeld nog ongeveer 250 kilometer in glijvlucht afleggen als de motoren uitvallen. Daarmee wordt ook rekening gehouden bij de berekening van zo veilig mogelijke vliegroutes.

Vliegtuigen lozen voor de landing brandstof

Fout! Alleen in uiterste noodgevallen zullen vliegtuigen voor de landing brandstof lozen. Het is waar dat vliegtuigen met aanzienlijk minder brandstof aan boord moeten landen dan bij het opstijgen, aangezien dit een brand kan veroorzaken. Maar in de regel wordt de meeste brandstof tijdens de vlucht verbruikt. Alleen in geval van een noodlanding, als de tank nog vol is, kan het noodzakelijk zijn dat de kapitein het gewicht van de machine vermindert door het lozen van kerosine.

Tomatensap smaakt beter in de wolken

Correct! In vliegtuigen wordt meer dan gemiddeld tomatensap gedronken. De reden waarom tomatensap zo lekker smaakt in de lucht, is de lage druk in de cabine die de smaakpapillen beïnvloedt: zoet wordt sterker waargenomen, zuur minder sterk. Tomatensap smaakt lekkerder dan aan de grond.

Piloot en co-piloot mogen niet hetzelfde eten

Waar en niet waar! Voedselvergiftiging op een lange vlucht is een waar schrikbeeld, vooral als ook de cockpit daardoor getroffen wordt. Bij sommige luchtvaartmaatschappijen, zoals Emirates, wordt piloot en co-piloot daarom verplicht om verschillende gerechten te eten. Ook aan piloten bij andere vliegmaatschappijen wordt een verschillende menukeuze aanbevolen, maar een uniform voorschrift is er niet.

Bij blikseminslag crasht het vliegtuig

Niet juist! Vliegtuigen worden regelmatig getroffen door de bliksem, elke machine gemiddeld één keer per jaar. Maar dat is geen reden tot bezorgdheid. Tegenwoordig zijn vliegtuigen onderworpen aan stringente toelatingstoetsen en stresstesten. Evenals auto's, zijn ook vliegtuigen niet geaard maar ze zijn zodanig geconstrueerd dat ze zelf werken als bliksemafleider. Wordt een vliegtuig op enige plek getroffen door de bliksem, dan verlaat die dus op een andere plek gewoon weer het toestel.

Mobiele telefoons moeten in het vliegtuig uitgeschakeld worden

Waar en niet waar. Jarenlang was er veel discussie over de vraag of het gebruik van mobiele telefoons aan boord gevaarlijk was en daarom moesten die apparaten destijds tijdens de vlucht uitgeschakeld blijven. Maar inmiddels heeft het Europees Agentschap voor vliegveiligheid beperkt gebruik van elektronische apparatuur aan boord toegestaan. Meerdere luchtvaartmaatschappijen zoals British Airways, Ryanair en Lufthansa versoepelden daarom de voorschriften. Hoewel massaal gebruik daarvan voor storingen zou kunnen zorgen, kan het vliegtuig daarvan niet crashen. Maar elke luchtvaartmaatschappij heeft zo zijn eigen regels. Bij enkele maatschappijen moeten elektronische apparaten nog worden uitgeschakeld.