De rivier de Maritsa in Bulgarije, Griekenland en Turkije

De rivier de Maritsa. Met de oorsprong op een van de vele flanken van de machtige berg Moesala, de berg van God, de hoogste berg van Bulgarije, met zijn 2925 meter, gelegen in wat nu het Nationaal Park Rila heet. Een van de eersten die deze machtige berg beklom, en de steile wanden getrotseerd heeft, was niemand minder dan Filip II, vader van Alexander de Grote. Om je heen een heerlijke rust versterkt door briesjes en, iets hoger het fluiten van de prachtige rotskruipers, met zwart-rode vleugels en een grijze romp. Dat is de natuur die om deze rivier heen te vinden is. Maar wat zijn eigenlijk de verschillende dimensies en aspecten waar men mee in aanraking komt bij het reizen langs de Maritsa?

De Maritsa in vogelvlucht

De Maritsa is een meanderende rivier met een rivierdelta, die vrij zeldzaam voor een meanderende rivier, ontspringt in een berg waarna hij vrij steil begint. De mens heeft weinig gedaan om te voorkomen dat de rivier schade aan kan richten aan haar omgeving, maar heeft wel de natuurlijke loop ervan doen afwijken door veel dammen te bouwen. Verder geeft de rivier in economisch opzicht een enorme boost aan de omgeving en heeft ook een rijke historie, waarin het soms haar eigen lot heeft bepaald. Ook op sociaal-cultureel gebied draagt de rivier bij aan de bevolking, en daarbij trekt de Maritsa ook de grens tussen Griekenland en Turkije.

De Fysisch-geografische dimensie

De oorsprong van de Maritsa ligt in het hooggebergte de Rila. De gemiddelde hellingsgraad in Bulgarije is vrij hoog, de neerslag stroomt daarom zeer snel en hierdoor vinden er soms plots overstromingen plaats.
Er is een hoog verhang in en rondom het gebergte, dat zorgt voor veel erosie en neemt veel sediment mee, dat zich ophoopt helemaal bij de monding van de rivier waar een deltakust is gevormd, aan het uiteinde van de Turks-Griekse grens.
De benedenloop is eigenlijk heel kort doordat bijna nergens het verhang kleiner is dan 0,1m/km.
De Maritsa is een meanderende rivier en dit is vooral duidelijk te zien in Griekenland en Turkije daar is het stroomgebied ook wat vlakker wat nodig is voor een meanderende rivier.

De Economische Dimensie

In Edirne, net over de Turkse grens met Griekenland en Bulgarije staan langs de rivier heel veel souvenirwinkeltjes, met bijvoorbeeld de Maritsa op de voorgrond, met een van zijn bruggen en op de achtergrond de beroemde Selimiye moskee.
Mensen hebben van de rivier hun werk gemaakt, er zijn bijvoorbeeld boottochten voor toeristen, deze toeristen hebben dus invloed op de samenleving en daar kom ik op terug in de sociaal-culturele dimensie. Er is ook een klein museum over de rivier.
De rivier biedt dus werkgelegenheid en toerisme en is er mede voor verantwoordelijk dat de import en export van waren tussen Bulgarije en Turkije ook over de rivier vervoerd kunnen worden net als bijvoorbeeld tussen Nederland en Duitsland gebeurt.
In Bulgarije wordt in de bovenloop van de rivier ook veel energie opgewekt.
Er wordt ook veel aan irrigatielandbouw gedaan in het Bulgaarse gedeelte van het stroomgebied.
Echter, de rivier kan ook een negatieve invloed hebben op de economie wanneer de rivier de overtollige neerslag niet kan verwerken en overstroomd. Bijvoorbeeld vorig jaar toen de Maritsa overstroomde bij Edirne, dit zorgde ervoor dat de economie even stillag in de stad.

De Historische dimensie

De rivier de Maritsa heeft in het verleden door grote rijken gestroomd, waaronder het Oudgriekse-, Romeinse-, Byzantijnse-(Oost-Romeinse) en Ottomaanse rijk. Stuk voor stuk rijken met een enorm oppervlak, waarbij de Maritsa in verhouding maar een klein riviertje is met een stroomgebied van 53 000 km. Eens een belangrijke handelsroute tussen het Byzantijnse Rijk en Midden-Europa, later het strijdtoneel voor The First- en Second War of Maritsa. Tijdens de eerste oorlog wilden de geallieerden onder leiding van Louis I de Ottomanen uit de Balkan verdrijven. Deze missie was gelukt als de Maritsa er niet was geweest. De geallieerden hadden hun kamp opgezet aan de, wat nu Turkse, kant is van de Maritsa.Toen de Ottomanen aanvielen moesten ze zich terugtrekken door naar de overkant te zwemmen, de wilde Maritsa zorgde er echter voor dat vele mannen hier stierven aan een verschrikkelijke verdrinkingsdood. Deze grote verliezen hebben er ook voor gezorgd dat heel het Bulgaarse Rijk in handen is gevallen van het Ottomaanse Rijk.
De Maritsa heeft dus gezorgd voor een snellere uitbreiding van het Ottomaanse Rijk. Sinds het uiteenvallen van dit rijk vormt de Maritsa tevens de Grieks-Turkse grens. Vele gebouwen uit de tijd van het Byzantijnse Rijk zijn verwoest door de latere heersers, maar vele bruggen uit die tijd zijn juist goed onderhouden en zijn nog steeds te bewonderen bijv. De Meric brug in Edirne. Dit kwam doordat de Romeinen zeer bekwaam waren op het gebied van het bouwen van deze ingenieuze hoogstandjes en de latere heersers maakten maar al te graag gebruik van de door de Romeinen gebouwde bruggen en aquaducten.
Je kunt dus zeggen dat de Maritsa ervoor heeft gezorgd dat vele monumenten uit die tijd bewaard zijn gebleven.