Zweden: het goede voorbeeld wat betreft natuur en onderwijs

Terwijl in veel landen, zo ook Nederland, krampachtig vergaderd wordt over kwesties als het milieu, groene energie en studentenfinanciering, is Zweden een goed voorbeeld van hoe het ook kan. Dit land staat niet alleen bekend om zijn uiterst duurzame manier van energie opwekken, tevens beheren zij op zeer intelligente wijze hun bossen en de bijbehorende wilde dieren. Wat wij allemaal niet van Zweden kunnen leren...

Inhoud

• Natuurbeleid
• Dieren en jacht
• Milieubeleid
• De Zweedse studiefinanciering

Natuurbeleid

Zweden puilt uit van het aantal bomen, namelijk 69.161 bomen per vierkante kilometer en daarmee behoort Zweden tot de top vijf hoogste bomendichtheid. Ter vergelijking: Nederland heeft (maar) 9090 bomen per vierkante kilometer en staat daarmee op 195^e plek van de wereldranglijst. Een goed overheidsbeleid omtrent het behoud van bomen en bossen is vereist voor het in stand houden van al dit natuur.

Voor Zweden is het behoud van haar bossen een belangrijk punt, vandaar dat ze een groot, intelligent en uitgebreid kapbeleid hebben. De Zweedse overheid probeert veel inkomsten te genereren met het kappen van bossen, maar duurzame bosbouw blijft daarbij prioriteit. Zo bestaat er de Edelloofboswet die zich ontfermt over ruim 120.000 hectare aan bos, waarvan de eigenaren verplicht zijn te herbebossen indien er door kapperij of andere omstandigheden bos verloren is gegaan. Deze maatregel heeft er toe geleid dat het beschikbare hout de afgelopen jaren niet af- maar is toegenomen. Het beleid in Nederland is logischerwijs anders dan in Zweden met betrekking tot de natuur, door de grote verschillen in oppervlakte en hoeveelheid bomen. Desondanks kunnen andere grote landen en ook Nederland in sommige opzichten nog veel goede punten uit het Zweedse natuurbeleid afleiden.

Dat Zweden zeer actief is op het gebied van houtkappen blijkt uit de volgende cijfers. Zweden beschikt (maar) over 0,6 procent van het bosoppervlakte van de hele wereld, maar is voor 2 procent verantwoordelijk voor de totale houtkap ter wereld, wat dus in verhouding erg veel is.

De natuur van Zweden een keer opzoeken, is zeker de moeite waard. Lees alles over een vakantie in Zweden in het artikel: Zweden: ideaal vakantieland

Dieren en jacht

Ook heeft de Zweedse overheid een belangrijke rol in het jagersbeleid. In Zweden komen veel wilde dieren als herten, wolven, beren, elanden et cetera voor. Vooral herten en elanden zorgen jaarlijks voor veel ongelukken bij het oversteken van een weg. De ongelukken met elanden zijn vaak fataal en dodelijk, aangezien elanden al gauw 700 kilogram wegen en sommige wel 800.

In het jaar 2014 vielen er het ongelofelijke aantal van 47.167 ongevallen in Zweden met wilde dieren. Waarvan 35.914 ongelukken plaatsvonden met herten en 5141 met elanden. Het gemiddeld aantal ongelukken per jaar is rond de 45.000 ongelukken, dit bewijst dus dat de cijfers van 2014 geen uitschieters zijn. Het aantal dodelijke ongelukken ligt gelukkig laag, namelijk rond de vijf per jaar, meestal als gevolg van een botsing met een eland. Het aantal gewonden tot zwaar gewonden ligt jaarlijks in totaal op ongeveer 1000 gevallen. De overige ongevallen leiden vaak alleen tot autoschade.

De Zweedse overheid probeert er alles aan te doen het aantal ongelukken te verminderen. Dit omdat niet alleen dier en mens in gevaar worden gebracht, ook kost het de Zweedse overheid ruim 3.000.000.000 SEK (Zweedse Kroon), wat omgerekend ruim 320.000.000 euro is. Eén van de genomen maatregelen is hoge hekken langs de grotere wegen zodat wilde dieren niet overal de weg kunnen oversteken, maar alleen op bepaalde punten, waar men dan geacht wordt rekening te houden met overstekend wild. Daarnaast is de jacht belangrijk voor het verminderen van het aantal ongelukken.

Ook het jachtbeleid is zeer goed geregeld in Zweden. Zo staat er voor elke regio vast hoeveel dieren van welke soort in dat gebied geschoten mogen worden. Tevens staat het vast rond welke periodes op bepaalde diersoorten gejaagd mag worden en dit verschilt behoorlijk per soort. Elk jaar brengen ze weer goed in kaart hoeveel dieren er zijn geschoten en passen ze het komende beleid daar weer op aan. Zo proberen ze een balans te vinden tussen enerzijds geen overpopulatie van wilde dieren, waarmee auto-ongelukken voorkomen worden en anderzijds het voorkomen van uitstervende diersoorten. Ook met betrekking tot het jagersbeleid geldt dat Nederland niet veel van Zweden kan leren. Nederland heeft natuurlijk niet te maken met overpopulatie van wilde dieren en het jagen zoals in Zweden kennen wij niet in Nederland. Toch geld ook hierbij dat veel andere landen wel het een en ander kunnen leren op dit gebied van Zweden.

Milieubeleid

Ook op het gebied van milieu is Zweden toonaangevend. Zweden staat op plek 9 van de wereldranglijst (EPI) wat betreft de milieuprestaties, Nederland op plek 11. Deze ranglijst is in 2014 gepubliceerd door Environmental Performance Index. Zweden recyclet maar liefst 99 procent van al hun afval. Dit is zoveel dat ze over onvoldoende afval beschikken om energie mee op te wekken. Daarom zijn ze genoodzaakt om afval van andere landen te importeren om vervolgens daarmee energie op te wekken. Jaarlijks wordt er verspreid over 32 installaties dik twee miljoen ton afval verbrand. Bovendien worden bedrijven en producten door bepaalde wetten enigszins gedwongen om milieubewust te werk te gaan. Zo betalen supermarkten en bedrijven een bepaald bedrag bij het verkopen van een plastic verpakking voor de inzameling en recycling van deze verpakkingen.

Bij het verbranden van afval komt veel hitte en stoom vrij. Stoom stijgt en met deze opwaartse verplaatsing worden turbines in beweging gebracht. Op die manier wordt er energie opgewekt en de vrijgekomen warmte wordt ook gebruikt om huishoudens van warmte te voorzien. Zo springt Zweden duurzaam om met energie, met recyclebaar afval, met warmte en met afvaloverschotten in het buitenland.

De Zweedse studiefinanciering

Situatie in Nederland

Waar het gaat om de scholieren en studentenbegeleiding in Zweden kan Nederland ook een hoop van het land leren. In Nederland kost het veel geld om een studie na de middelbare school te volgen, wat in de meeste gevallen tot grote schulden leidt. Nu worden deze schulden met relatief gunstige voorwaarden afgesloten, maar brengen de schulden een hoop frustraties en stress met zich mee voor de studenten. Zo is de druk en tijdsnood ook steeds hoger aan het worden omtrent de keuze van de studie.

Studiekosten Zweden

In Zweden pakken ze dit heel anders aan. Het onderwijs in Zweden is gratis, niet alleen voor de Zweden zelf, maar voor alle mensen die in een EU-land wonen. Het collegegeld komt dus voor rekening van de Zweedse overheid en studenten hoeven alleen hun boeken en een klein inschrijfbedrag te betalen. Zweden neemt de studiekosten voor eigen rekening van studenten tot en met 56 jaar, dus daarmee kunnen ook mensen op wat latere leeftijd nog goedkoop studeren. Nederlanders die in Zweden gaan studeren behouden overigens gewoon het recht op studiefinanciering, waarmee dus de boeken en het bijbehorende inschrijfbedrag betaald kan worden. Een kanttekening; het levensonderhoud in Zweden is wel iets wat duurder, maar ook dit valt te overzien. Voornamelijk in Stockholm liggen de prijzen aan de hoge kant, waar uiteten gaan en terrasjes pakken dus iets minder frequent gedaan worden in vergelijking met in Nederland zijnde studenten. De kamerprijs in Stockholm is rond de 400 euro en valt daarmee ook nog binnen het redelijke. Buiten Stockholm geldt dat het goedkoper is. De regel hoe kleiner het dorp of stadje hoe goedkoper het is, gaat hier dan ook goed op.

Snuffeljaar

Maar het houdt nog niet op; in Zweden bestaat zelfs een zeker ''snuffeljaar''. Waar in Nederland eindexamenkandidaten overhaaste beslissingen moeten maken over welke studie ze willen volgen en geregeld kostbare verkeerde keuzes maken, geeft de Zweedse overheid scholieren de mogelijkheid om letterlijk te snuffelen aan zoveel studies en vakken als ze willen en ook dit weer compleet gefinancierd. Zo kunnen scholieren de tijd nemen om de juiste studie te kiezen zonder daarmee al grote schulden opgebouwd te hebben of een jaar studiefinanciering kwijt te zijn geraakt.

Onderwijskwaliteit

Daarnaast staat de kwaliteit van het hoger onderwijs in Zweden ook hoog aangeschreven en houdt Zweden dit zelf scherp in de gaten. Dit maakt dat Zweden maar liefst drie universiteiten heeft die in de top 100 van de 's werelds beste universiteiten en zelfs elf in de top 500. Alle studies, enkeling daargelaten, zijn in het Engels en zal daarom voor internationale studenten geen probleem zijn om deze studies te volgen. Hierbij mag ook worden opgemerkt dat in Zweden per definitie zeer goed Engels gesproken wordt, wat de algehele communicatie met de Zweden ten goede komt.

Kortom wat betreft de omgang met milieu, energie en afval kan Nederland nog een hoop van Zweden leren, maar ook op het terrein van studentenstimulatie, financiering en oriëntatie geeft Zweden een zeer goed voorbeeld.