Zuid-Sudan – land van Witte Nijl en stammenstrijd

Zuid-Sudan is een land in Afrika met meer dan 12,5 miljoen inwoner (2017). De officiële landstaal is het Engels en Juba - dat wordt ook geschreven als Djoeba - is de hoofdstad. Het land heet officieel Republiek Zuid-Sudan en de regeringsvorm is een federale presidentiële democratische republiek. Het land, dat pas sinds 2011 onafhankelijk is, wordt doorsneden door de rivier de Witte Nijl. Op straat worden voornamelijk Nilo-Saharaanse talen gesproken en enkele Niger-Congotalen. Het reisadvies voor Zuid-Sudan is negatief, het is er niet veilig.

Afrikaanse Republiek

• Onafhankelijk Zuid-Sudan
• Land van Stammenstrijd in Sub-Saharisch Afrika
• Dinka en Nuer
• Juba
• Grensconflict
• Witte Nijl en Sudanvlakte
• Negatief reisadvies
• Satelliettelefoon
• Jongens ontvoerd
• Bevriezing van tegoeden
• Kannibalisme en oorlogsmidaden

Onafhankelijk Zuid-Sudan

Het Afrikaanse land Zuid-Sudan bestaat uit tien deelstaten. Het is een jong onafhankelijk land; voor 9 juli 2011 was het een deel van Sudan, het land dat ten noorden aan Zuid-Sudan grenst. Andere buren zijn Ethiopië, Kenia, Oeganda en Congo-Kinshasa en de Centraal-Afrikaanse Republiek.

Referendum
Na een referendum in 2011 werd het land onafhankelijk. Bijna alle inwoners stemden voor afscheiding van Sudan. De Afrikaans leiders zijn bevreesd voor een ontwikkeling waarbij meer gebieden zich willen afscheiden. Over het algemeen willen ze vastgehouden aan de oude koloniale grenzen. De Afrikaanse leiders vrezen dat de onafhankelijkheidsdrang besmettelijk is en dat meer gebieden aan de grenzen gaan morrelen. Dat brengt allemaal onrust in het continent.

Lid van Afrikaanse Unie

Eerste president van het onafhankelijke Zuid-Sudan werd Salva Kiir Mayardit. Zuid-Sudan is lid van de Afrikaanse Unie en van de Verenigde Naties. Nederland en België hebben het land erkend, Nederland meteen en België een jaar later.

Land van Stammenstrijd in Sub-Saharisch Afrika

Zuid-Sudan behoort tot Sub-Saharisch Afrika, de landen die ten zuiden van de Sahara liggen. Het wordt ook wel Zwart Afrika genoemd. Buurland Sudan wordt bevolkt door Arabieren met een Nubische achtergrond. Het land kent een roerige geschiedenis waarin ruzie met de buren en binnenlandse stammenstrijden aan de orde van de dag zijn. Nog altijd zijn er zo'n veertig gewapende groepen in het land actief die elkaar over en weer bestrijden.

Dinka en Nuer

Er is grote rivaliteit tussen de verschillende stammen in het land. Ze roven elkaars vee en andere eigendommen en door het geweld zijn honderdduizenden mensen uit hun woongebieden verdreven. Er wordt niet alleen geroofd maar ook gemoord, verkracht en de huizen worden platgebrand. Het land heeft verder last van corruptie en economische problemen. Vooral de grootste stammen, de Dinka en Nuer, houden huis en jagen duizenden mensen op de vlucht.
De stammenstrijden en burgeroorlogen trekken een zware wissel op de infrastructuur van het land. Veel is kapot of slecht onderhouden.

Juba

Hoofdstad Juba heeft een internationale luchthaven en het land is bezig het wegennet te verbeteren en steden met elkaar te verbinden. Op 15 december 2013 braken gevechten uit in de hoofdstad. Het geweld is daarna overgeslagen naar andere plekken in het land. Burgers en ook hulporganisaties krijgen te maken met plunderingen, vernielingen en geweld. Meer dan 300.000 mensen zijn op de vlucht geslagen en naar buurlanden Kenya, Ethiopië, Sudan en Uganda getrokken.
Begin 2014 kwam er een afspraak tussen de regering en de rebellen om de gevechten te staken, maar daar hield men zich niet aan. Er wordt regelmatig op verschillende plaatsen gevochten en er liggen vele explosieven in het land, vooral in het grensgebied.

Grensconflict

Het land heeft met verschillende buurlanden conflicten over grensgebieden. Een van de conflicten waar Zuid-Sudan mee te maken heeft gaat over de grensstreek tussen Sudan en Zuid-Sudan. Sudan heeft Zuid-Sudan erkend, maar er is discussie over de olie die in de grensstreek gewonnen wordt. In 2012 liep de onenigheid over de olieopbrengsten bijna uit op een oorlog tussen de twee landen. In augustus 2012 kwamen ze tot overeenstemming over de verdeling van het oliegeld.

Witte Nijl en Sudanvlakte

De Witte Nijl stroomt van zuid naar noord door Zuid-Sudan, door de Sudanvlakte en het Sudanmoeras. De Witte Nijl komt van het Victoriameer en komt als Bergnijl het land binnen en stroomt er als Witte Nijl weer uit. Het moeras is belangrijk voor het land want daaronder liggen de grootste olievoorraden. De hoogste berg van Zuid-Sudan is de Kinyeti, die 3187 meter hoog is.

Christelijk

Zuid-Sudanezen zijn voor iets minder dan tweederde christelijk, een derde hangt lokale Afrikaanse godsdiensten aan en 6% is islamitisch.

Negatief reisadvies

De Rijksoverheid geeft reisadviezen af. Over Zuid-Sudan wordt geschreven dat de situatie er gespannen is en dat er in sommige delen van het land wordt gevochten.
Het land zelf heeft maatregelen getroffen om verspreiding van het ebola-virus tegen te gaan. Dat betekent dat er onverwacht vluchten kunnen worden geannuleerd.

Onvoorspelbaar

In 2019 wordt de veiligheidssituatie 'onvoorspelbaar' genoemd. Ten opzicht van 2018 is het aantal gevechten afgenomen, maar het is nog steeds niet rustig en zeker niet veilig in het land. "Reis niet naar Zuid-Sudan," is het reisadvies van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Satelliettelefoon

Het ministerie adviseert dringend om goede communicatiemiddelen mee te nemen, het liefst een satelliettelefoon. Het ministerie adviseert ook om behalve een reisplan een evacuatieplan te maken voor je naar Zuid-Sudan afreist. Het is belangrijk je te laten registreren bij de immigratiedienst zodra je aankomt in het land. Dat moet je binnen 72 uur gedaan hebben.
Wil je foto’s maken dan heb je een vergunning nodig en op het vliegveld en militairen fotograferen is uit den boze. Toeristen zijn een aantrekkelijk doelwit voor rovers en veel Zuid-Sudanezen hebben wapens die ze bij de berovingen gebruiken. Het advies is om je gouden kettingen thuis te laten.
De Nederlandse ambassade staat in Juba. België heeft geen ambassade in Zuid-Sudan.

Nederlandse Ambassade

Airport Drive, tegenover het New Sudan Palace hotel
Juba
Zuid-Sudan

Jongens ontvoerd

In februari 2015 ontvoert een gewapende bende jongens in Zuid-Sudan. Een groep van 89 tieners, sommigen net 13 jaar oud, werden meegenomen uit de plaats Wau Shilluk. De gewapende mannen omsingelden het dorp en kamden de huizen uit. Elke jongen die ouder was dan 12 werd meegenomen. Welke groep de jongens heeft meegenomen is nog niet bekend, maar over hun lot maken de dorpelingen zich geen illusies. Ze vrezen dat ze worden ingezet als kindsoldaat.

Bevriezing van tegoeden

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties dreigt in 2015 met sancties tegen de rivaliserende partijen die Zuid-Sudan onveilig maken. In Ethiopië worden vredesonderhandelingen gevoerd, maar die verlopen stroef. Rebellen en regering kunnen het nog niet eens worden. De sancties houden bevriezing van tegoeden en een reisverbod in.

Kannibalisme en oorlogsmidaden

De burgeroorlog in Zuid-Sudan heeft tot gruwelijkheden geleid die je voorstellingsvermogen te boven gaan. Mensen werden gedwongen om elkaars bloed te drinken en ook tot kannibalisme.
Een machtsstrijd tussen president Salva Kiir en zijn plaatsvervanger Riek Macha mondde uit in een bloedige burgeroorlog waar extreme wreedheden werden begaan, in de meeste gevallen tegen burgers.
In 2017 leidde dit tot hongersnood en vluchtelingenstromen. In juni 2017 kwam er een einde aan de burgeroorlog. Een half jaar later verzamelde een speciale VN-commissie bewijsmateriaal tegen hooggeplaatsten. Zij werden beschuldig van oorlogsmisdaden: verkrachtingen, verminkingen en vermoorden van kinderen en volwassenen en het verwoesten van dorpen. Zowel het regeringsleger als de oppositie beging de gruwelijkheden.

Lees verder

• Afrikaanse Unie – vereniging van Afrikaanse landen