Familistère van Guise (Noord-Frankrijk)

Een woongemeenschap voor honderden mensen, met zwembad, school en theater in 1882 lijkt hoogst onwaarschijnlijk. Godin kreeg het voor elkaar en is daarmee een van toonaangevende mensen van die tijd. Familistère is een bijzondere plek, open voor publiek en daarmee een parel van de Picardie.

Een meesterplan

Godin had een sterke visie. Als eigenaar van een kachelfabriek wilde hij betere woonomstandigheden voor zijn werknemers. Om dit te realiseren bedacht hij zijn meesterplan. Hij bouwde een enorm complex met vooruitstekende vleugels met 400 appartementen, de tussenliggende ruimte was gemeenschappelijk en voorzien van een glazen dak voor lichtinval. In deze ruimte konden kinderen veilig spelen, bijeenkomsten en feesten gehouden worden. Door de ligging had elk huis aan twee kanten ramen, wat het tot zonnige woningen maakte.

Eigendom is taboe

In een tijd waar de meest arbeiders woonde in krotten voorzag hij elke woning van meerdere ruimtes afhankelijk van de behoefte. De maandelijkse huur was gebaseerd op de oppervlakte en de verdieping. Voor opslagruimte in de kelder werd een meerprijs gevraagd. Jonge mensen kregen de bovenste verdieping toegewezen en bejaarden hoefde geen trappen te lopen en mochten op de begane grond een appartement betrekken. Hij had ook voor detail. Zelf de relingen zijn zo gemaakt dat een kinderhoofdje er niet tussen klem kon raken.

Hygiëne

Hygiëne stond hoog in het vaandel bij Godin, hij dacht het gebouw zo ingenieus uit dat het goed ventileerde en voorkwam dat er zich condens vormde tegen het glazen dak. De trappenhuizen waren voorzien van toiletten en vuilstortkokers. Voor het wassen van kleding en lakens werd een apart gebouw neergezet. Vanaf dat moment was het verboden om binnenshuis te wassen.

Onderwijs

Godin was van mening dat iedereen recht had op behoorlijk onderwijs. Tevens vond hij dat dit ook voor meisjes zo moest zijn. Iets wat in die tijd niet gebruikelijk was. Tegenover het hoofdgebouw zette hij een school neer, waar voor iedereen gratis onderwijs was tot 14 jaar. Begaafde leerlingen studeerden op kosten van Godin verder. Jongens richting techniek en de meisjes werden lerares. Pas in 1960 nam het Franse openbaar onderwijs het van Godin over. Voor de hele kleintjes organiseerde hij een heuse kinderopvang. De baby’s kregen in plaatst van de slecht werkende luiers een bedje van zemelen om vocht op te nemen.

Cultuur en sport

Om vrije tijd nuttig te besteden werd naast de school een theater gebouwd. Die kinderen met talent mochten op uitnodiging in de schoolvakantie deelnemen aan het instuderen van een theatervoorstelling. Door hieraan deel te nemen leerden deze kinderen correct taalgebruik en zich te presenteren aan een publiek. Zeer nuttige zaken in een tijd dat de arbeider over het algemeen monddood gehouden werd. Er kwam een fanfare en hij organiseerde sportieve activiteiten op het centrale plein. Als pronkstuk bouwde hij een zwembad waar warm water van de fabriek naar toe werd geleid. Het zwembad was voorzien van een verstelbare vloer zodat ook de hele kleintjes hiervan konden genieten.

Moestuin

De meeste arbeiders van de kachelfabriek kwamen van het platteland. Omdat deze mensen gewend waren aan eigen groenten en eieren stelde Godin zes hectare van de omliggende landerijen beschikbaar voor moestuinen. Tevens werd er een park aangelegd om in te ontspannen.

Sociale voorzieningen

Hiermee was de droom nog niet af. Zorg voor zijn werknemers was een breed begrip. Hij richtte fondsen op waar men een beroep op kon doen in geval van arbeidsongeschiktheid of ziekte. Er was een uitkering voor weduwen en wezen. Deze fondsen werden geleid door comités waarin zowel vrouwen als mannen zitting hadden.

Familistère van Guise

Familistère de Guise
265, Familistère Aile Droite
02 120 Guise