Wonderen en mysteries van de Andes: Moray

Weinig Peru-bezoekers nemen een kijkje bij de site van Moray. Nochtans vormt deze intrigerende plaats een ongelooflijk staaltje landschapsarchitectuur en laat ze heel vaak een beklijvende indruk na bij wie toch de moeite doet er langs te gaan. De Inca’s alweer op het topje van hun kunnen.

Wat is Moray ?

Moray ligt op een bergflank, ergens bijna halfweg tussen de voormalige Inca-hoofdstad Cuzco en de heilige vallei van de Inca’s. Wie vanuit Cuzco naar Urubamba reist, via de weg door het dorp Chinchero, komt automatisch voorbij de afslag naar Moray. Overweeg het, het is zeker een omweg waard.

Geen grootse, indrukwekkende bouwwerken hier, geen reusachtige stenen puzzels, maar een beetje mystiek, verfijning en verwondering. Wat is het ? Waarvoor diende het ?

Moray bestaat immers uit drie zogenaamde “collossea”, reusachtige cirkelvormige ‘amfitheaters’ die bestaat uit concentrisch aangelegde terrassen. Men maakte hierbij gebruik van natuurlijke depressies in de bergflank. Verzakkingen, putten als het ware, werden zorgvuldig in terrasvorm gekneed, zodat een prachtig, egaal landschapskunstwerk ontstond. Drie intrigerende trechters waarvan de grootste een diepte heeft van ongeveer 100 meter. Aan de horizon zien we bijna rondom de besneeuwde pieken van de Urubamba-keten. Een ongelooflijk zicht, daar is iedereen het over eens. Moray roept tegelijk verwondering op, maar vooral veel vragen.

Waarvoor diende Moray nu eigenlijk ?

Speculaties en theorieën zijn er zoals altijd genoeg. We kunnen de mogelijke verklaringen indelen in een viertal categorieën.

1. Een eerste groep wetenschappers houdt het er op dat het hier gaat om een landbouwkundig proefstation. Immers, op de verschillende terrassen vond men heel vaak een andere soort grond, wat er op zou kunnen wijzen dat de Inca’s effectief verschillende soorten aarde naar hier brachten om er te testen op welke grond dit of dat gewas het best gedijde. Bovendien kon men vaststellen dat op heel wat verschillende terrassen een verschillend microklimaat heerst, afhankelijk van hoeveel zon het terras ontvangt, hoeveel wind, hoe diep of hoe hoog het terras in de trechter gelegen is, enzovoort. Tot slot zien we dat een irrigatiekanaaltje alle terrassen aandoet, wat alweer zou duiden op deze agrarische verklaring, evenals het feit dat één van de terrassen heel breed is aangelegd wat – naar analogie met andere archeologische sites – meestal diende om de oogst te verzamelen en te sorteren alvorens in de voorraadschuren op te slaan. Voldoende argumenten dus om het als een landbouwkundig proefstation te bestempelen.
2. Een andere groep wetenschappers meent echter dat het een astronomisch meetstation is. Immers, wie beneden in de trechter staat, krijgt wanneer hij naar boven kijkt, een perfecte uitsnede uit het firmament te zien, iets wat het veel gemakkelijker maakt om bepaalde hemellichamen te volgen dan wanneer we het hele firmament te zien krijgen.
3. Er zijn er die denken dat deze plaats een mystiek-religieuze betekenis moet hebben gehad. Ze concluderen dit uit het feit dat de kern van de drie “collossea” telkens uit 7 terrassen bestaat, een heilig getal bij de Inca’s. Bovendien zou het grootste collosseum samen met een annex de vorm hebben van een recipiënt dat heel vaak in rituelen en ceremonieën werd gebruikt bij de Inca’s. Het centrale punt beneden zou een knooppunt zijn van kosmische energie waar de sjamanen van de Inca’s geregeld rituelen hielden. En effectief, nog steeds worden vandaag de dag rituelen gehouden in de trechters, door sjamanen, toerismeorganisaties die werken rond spiritisme, enzovoort (vooral op bepaalde feestdagen zoals bijvoorbeeld 15 augustus, het feest van Pachamama, Moeder Aarde).
4. Tot slot zijn er mensen die beweren dat het hier wel degelijk gaat om amfitheaters. De akoestiek is excellent en wie beneden in één van de trechters staat en gewoon spreekt, is perfect te horen voor wie boven aan de rand staat. De middelste cirkel zou dan als podium dienst hebben gedaan, de terrassen als zitplaatsen voor het publiek.