Almabtrieb in de Alpen: vee komt weer naar hun stal

Aan het begin van de lente – zodra de laatste sneeuw is gesmolten – gaat het vee samen met hun herder naar de hoger gelegen alpenweiden (almen) om daar lekker te grazen. Dit wordt Almauftrieb of Alpauftrieb genoemd. Het vee brengt daar de hele zomer door. Zodra de temperaturen dalen en de eerste sneeuw in aantocht is, begeleidt de herder het vee naar hun stal. Daar blijven ze gedurende de hele winter. Dit wordt Almabtrieb of Alpabtrieb genoemd. Het terugbrengen van het vee gaat niet onopgemerkt. Dit is een feestelijk gebeuren waarbij het vee prachtig wordt versierd.

Inhoud

• Vee in de winter
• Almauftrieb
• Spectaculaire Almauftrieb
• Koebel
• Verschil in grootte
• Souvenir
• Almabtrieb
• Boerentraditie
• Ook voor toeristen
• Waar
• Duitsland
• Zwitserland
• Oostenrijk
• Italië
• Wanneer (data 2020)
• Duitsland
• Zwitserland
• Oostenrijk
• Italië

Vee in de winter

Het vee van de boeren in de Alpen heeft de hele winter in de stal gestaan en zodra de temperatuur het toelaat en de sneeuw is gesmolten – aan het begin van de lente – mogen de koeien en schapen hun stal weer verlaten. Dat is voor het vee altijd weer een fijn moment. Sommige koeien springen dan letterlijk en figuurlijk een gat in de lucht!

Almauftrieb

Zodra het moment daar is gaat het vee naar de alpenweiden (almen) om daar lekker te grazen. Ze worden door hun herder begeleidt. De 'optocht' naar boven heeft een benaming: namelijk Almauftrieb. Daarnaast komen ook de volgende benamingen voor:

• Alpaufzug
• zo worden de meeste koeien vervoerd / Bron: ©ottergraafjes
  Alpfahrt
• Alpauffahrt
• Alpauftrieb
• Viehscheid

Spectaculaire Almauftrieb

In vroegere tijden werd het naar boven brengen van het vee uitsluitend te voet gedaan. In Oostenrijk zijn boeren die het vee met veewagens naar boven brengen. In delen van Zwitserland wordt het nog steeds te voet gedaan. Meestal gaat de Almauftrieb met stille trom – dit in tegenstelling tot de Almabtrieb – maar er is een Zwitserse Almauftrieb (Alpaufzug) die spectaculair is. Dat is op de Engstligenalp, vlakbij Adelboden. Die alp ligt op een hoogte van circa 2.000 meter. Er worden circa 500 stuks vee te voet via een voetpad dwars door de rotsen naar boven gebracht. In een uur tijd moeten ze ongeveer 600 meter hoogte overwinnen. De herders verstaan hun vak goed. Sinds 1997 is er niet meer een koe naar beneden gestort.

Koebel

Vaak krijgt het vee een koebel om. Wie wel eens in de bergen heeft gewandeld, heeft vast wel eens het klingelen van zo'n bel gehoord. Er zit verschil in het geklingel van een bel. Sommige bellen klinken zwaarder dan andere bellen. Dat heeft te maken met de grootte van de bel. Hoe groter de bel, hoe zwaarder het geklingel.

Verschil in grootte

De grootte van de bel is afhankelijk van de leeftijd van de koe. Een kalfje krijgt een kleinere bel om dan een volwassen koe. Een koebel van gemiddelde grootte weegt rond de 3 kilo en produceert ongeveer 100 decibel aan geluid.

Souvenir

In veel souvenirwinkels is het mogelijk om een variant op de echte koebel te kopen. Deze souvenirs variëren van grootte. Zo zijn er sleutelhangers met een kleine koebel eraan te koop, maar het is ook mogelijk om iets grotere koebel te kopen. Dat vinden kinderen vaak weer erg leuk.

Almabtrieb

Zodra de winter in aantocht is, wordt het vee weer van de hoog gelegen alpenweiden naar hun stal, beneden bij de boerderij, gebracht. Dat gaat in tegenstelling tot de vaak stille Almauftrieb juist niet in stilte. De koeien worden op een lager gelegen weide verzameld en worden daar prachtig versierd. Zodra alle koeien van een boer getooid zijn, gaan ze in optocht naar diens boerderij. Hier komen veel mensen op af, zowel toeristen als de lokale bevolking. Daarnaast wordt er feestgevierd. Almabtrieb is de benaming voor het (feestelijke gebeuren rond het) terugbrengen van het vee.

Boerentraditie

Het feest rond het terugbrengen van het vee is een boerentraditie en een feestdag. Niet alleen de boeren vieren feest, maar ook de andere inwoners van het bewuste dorp. Ze sluiten op feestelijke wijze het zomerseizoen af. Dat wordt gedaan met dans, muziek, drank en vooral lekker culinair eten.

Ook voor toeristen

Ben je in de herfstperiode in de Alpen en wil je eens een Almabtrieb bijwonen? Dan is dit zeker aan te raden. Er zijn dan ook veel toeristen die komen kijken naar de optocht van het prachtig versierde vee. Daarnaast kun je ook nog genieten van de te koop aangeboden lekkernijen. Een Almabtrieb wordt op diverse data gehouden. Het is verstandig om bij de plaatselijke VVV te vragen wanneer en waar er precies een Almabtrieb wordt gehouden.

Waar

Zoals al eerder vermeld, wordt een Almabtrieb in verschillende Alpenlanden en hun regio's gehouden. Een aantal voorbeelden hiervan zijn:

Duitsland

• Bayern
• Berchtesgadener Land
• Algäu
• Zugspitzeregio
• Werdenfelser Land
• Tegernsee/Schliersee

Zwitserland

• kanton Wallis
• kanton Graubünden
• kanton Bern
• kanton Appenzell Ausserrhoden

Oostenrijk

• Tirol
• Vorarlberg
• Montafon
• Zillertal
• Kärnten
• Steiermark
• Kleinwalsertal
• Salzburger Land
• Tannheimer Tal

Italië

• Sud-Tirol

Wanneer (data 2020)

De meeste Almabtriebe vinden plaats in september, maar hierop zijn wel uitzonderingen. Hieronder volgt een greep uit de verschillende data. Het mag duidelijk zijn dat er door bepaalde omstandigheden van de genoemde data afgeweken kan worden. Door het coronavirus is het mogelijk dat reeds eerder geplande Almabtriebe uiteindelijk toch niet doorgaan.

Duitsland

Zwitserland

Oostenrijk

Italië