Zwemmen in Nederlandse rivieren en kanalen - gevaarlijk

Hoe warmer het wordt hoe meer mensen naar water trekken. Daar is verkoeling te vinden en wat is er heerlijker dan zwemmen in natuurlijk water. Toch wordt zwemmen in de Nederlandse rivieren en kanalen ten zeerste afgeraden, sterker nog, het is verboden: Rijkswaterstaat heeft een zwemverbod uitgevaardigd en handhaaft. Dat je niet mag zwemmen in kanalen en rivieren is natuurlijk niet voor niets. Het is er te gevaarlijk met het scheepsverkeer, onverwachte stromingen en diepten.

Rivieren en kanalen

De vele strandjes langs de grote rivieren als de Waal, Rijn, Lek, IJssel en Maas zijn in de zomer populair. Je kunt er heerlijk liggen en het water is binnen handbereik. Je kunt zo een duik in het rivierwater nemen. Rijkswaterstaat waarschuwt voor het zwemmen in rivieren en kanalen: het kan levensbedreigend zijn. In Nederland geldt een zwemverbod voor de vaargeulen. Bij bruggen, sluizen en havens vallen desondanks jaarlijks gewonden en ook doden.

Gevaarlijk

Elk zwemwater heeft zijn eigen aanlokkingen maar ook zijn eigen gevaren. Van zeewater weten we dat we op de temperatuur moeten letten en op de stroming. Onderkoeling en wegdrijven liggen op de loer.
Kanalen en rivieren hebben zo hun eigen gevaarlijke punten.
De wateren kunnen onverwachte temperatuurwisselingen hebben, als gevolg van stroming en plotselinge diepte die je vanaf de walkant niet ziet. Zwemmers lopen dan het gevaar kramp te krijgen en onderkoeld raken. Als dat je overvalt kan het zwaar en soms zelfs onmogelijk zijn om verder te zwemmen. Als er dan geen hulp direct in de buurt is ontstaat er een levensbedreigende situatie.

Scheepvaart

Een ander gevaar schuilt er in de scheepvaart. Aan zee varen de schepen ver van de kant, maar op rivieren en kanalen passeren ze dichtbij. Een schip heeft een zuigende werking, waardoor zwemmers terecht kunnen komen in sterke stroming en draaikolken die zijn ontstaan. Een zwemmer verliest het van die krachten.
Het kan ook gebeuren dat je denkt in veilig en ondiep water te staan en dat je meegetrokken wordt door terugtrekkend water. Vanaf het schip is de zwemmer moeilijk of niet te zien, zodat een schipper niet reageert op iemand die in het water ligt. Bovendien kan een schip, wanneer de schipper de zwemmer wel ontwaart, nooit snel reageren, omdat het vaartuig tijd nodig heeft voor vaart minderen en uitwijken. Grotere schepen kunnen zo’n zuigkracht in het water bewerkstelligen dat het de mensen in het water naar zich toe trekt. Bij twee passerende schepen wordt die zuigkracht nog groter.

Kribben en strandjes

Langs onze rivieren liggen kribben en daartussen liggen strandjes. Dat zijn heerlijke plekken om te vertoeven en bij warm weer nodigt het water uit tot het nemen van een duik. Juist bij de kribben kunnen gevaarlijke stromingen ontstaan. Het ziet er idyllisch uit, maar de kribben en de stromingen die daaromheen lopen kunnen sluipmoordenaars zijn. Ze kunnen mensen meezuigen.
Langs de Waal zijn veel kribben verlaagd en met dammen oevergeulen aangelegd. Dat alles in het kader van Ruimte voor de rivier. Het ziet er allemaal prachtig en aanlokkelijk uit, maar in het water is het oppassen geblazen. Ga er niet zwemmen als er een zwemverbodsbord staat en neem geen onverantwoorde risico’s.

Boete

Rijkswaterstaat heeft op veel plaatsen zwemmen verboden en wie het verbod negeert loopt kans op een boete die al gauw op kan lopen tot 140 euro. Verkeersleiders van RWS patrouilleren op het water, handhaven, waarschuwen en geven voorlichting. Zij vertellen liever over het hoe en wat dan dat ze bekeuren of gewonden uit het water moeten vissen.

Zwemmen mag niet:

• In de vaarweg van rivieren;
• in kanalen;
• in de buurt van wachtplaatsen of afmeerplekken voor schepen;
• in de buurt van een brug, sluis, stuw of ballenlijn;
• in de routes van veerponten;
• in en rond havens;
• in snelvaargebieden;
• op plekken die specifiek aangewezen zijn als verboden gebied.

Van bruggen springen

Het ziet er altijd spectaculair uit: de waaghalzen die van bruggen en sluizen springen. Ze kunnen steevast op bewonderende blikken rekenen, maar waar de springers zo’n plezier om hebben is tevens levensgevaarlijk. Door het troebele water kun je niet zien hoe diep het water is en je kunt ook niet zien of er een fiets of supermarktkarretje op de bodem ligt. Dat zou zo maar kunnen, want er zijn genoeg onverlaten die spullen in het water lozen. Aan dat soort voorwerpen kun je je lelijk verwonden.

Veilig zwemmen in natuurwater

Er zijn gelukkig ook veel natuurwateren in Nederland waar je wel veilig kunt zwemmen. Het zijn de meertjes en plassen en badstranden, de dode rivierarmen en de watertjes in de uiterwaarden. Nederland ligt er vol mee. Verder kan er gebaad worden in officiële dagrecreatiegebieden en bij natuurzwembaden. En dan heb je natuurlijk nog de Noordzee, het zoute water.

Zwemwater.nl

Via de website Zwemwater.nl (een gezamenlijke site van waterschappen, provincies en Rijkswaterstaat) en de Zwemwater App zijn honderden zwemwaters te vinden. De kwaliteit van het water van deze zwemlocaties wordt scherp in de gaten gehouden en de basiscondities staan garant voor een veilige plek om te badderen: er is geen gevaarlijke stroming, er zijn geen onverwachte diepteverschillen en er is geen vaarverkeer. Voor de binnenwateren staat de blauwalgwaarschuwing er bij als er blauwalg is geconstateerd. De zwemwaters zijn te herkennen aan een blauw bord.

Lees verder

• Zwemmen in de Noordzee op de Waddeneilanden
• Verdrinken en primaire verdrinking - Preventie en EHBO
• Onderkoeling of hypothermie - Zwemmen in de Noordzee
• Zwemmen in een wetsuit - voor triatleet en winterzwemmer
• Zwemmen in zee – elke dag van het jaar, ook als het koud is