Nes – Dorp op Ameland met de Cuyperskerk

Ameland heeft vier dorpen en een buurtschap. De dorpen zijn Hollum, Ballum, Nes en Buren en het buurtschap heet Kooiplaats. Nes ligt in het midden van het eiland en is na de veerboot het eerste dorp dat je tegenkomt. Nes is bekend van het Rôggefeest, de sportieve evenementen, de Clemenskerk, de toren zonder kerk, het roggebrood, de boekhandel, de Burgemeester Walda School, Kardinaal de Jong, Hotel Hofker en De Klimop. Voorheen stond er ook het gemeentehuis, maar dat is nu een galerie. Het gemeentehuis is naar Ballum verplaatst.

Het dorp van de kardinaal en de Cuyperskerk

Nes op Ameland
Toren op Torenshoogte
Gemeentehuis
Rondweg van Nes
Kardinaal de Jongschool
Bezienswaardigheden
Het dorp Nes en de rest

Nes op Ameland

Van de iets meer dan 3600 inwoners van Ameland woont een derde in Nes. Het dorp heeft rond de 1200 inwoners en is na Hollum het grootste van het eiland. Nes heeft een directe verbinding met het vasteland via de veerboot die aan het einde van de Reeweg aan de veerdam ligt en heen en weer vaart tussen Holwerd en het eiland. Het dorp is de entree van het eiland en heeft es-achtig karakter. Het centrum, een samenkomen van diverse winkelstraten middenin het dorp, lag oorspronkelijk meer naar het oosten.

Sint Clemenskerk
Een belangrijk gebouw voor het dorp en de eilander gemeenschap vormt de rooms-katholieke Sint Clemenskerk, die aan de Kardinaal de Jongweg ligt. De door Pierre Cuypers in de negentiende eeuw ontworpen neogotische kerk brandde op 5 februari 2013 af. Er startten acties om de kerk te herbouwen en Nes weer zijn karakteristieke aanzicht te geven. Eind 2016 kon de herbouwde kerk weer in gebruik worden genomen. Op het oude kerkhof achter de kerk staan fraaie grafstenen. Er zijn fundamenten van een vroegmiddeleeuwse, tufstenen kerk gevonden.

Toren op Torenshoogte

Een markant bouwwerk middenin het dorp vormt de losstaande dorpstoren. Het is een van gele steen opgetrokken klokkentoren die op een kleine verhoging staat: Torenshoogte. De toren werd in 1664 in opdracht van Watse Frans van Cammingha en Rixt van Donia gebouwd. Zij waren destijds de Heer en Vrouwe van Ameland. Prins Willem IV verhoogde in 1732 de toren toen hij Heer van Ameland was. De toren staat in de buurt van het Kerkplein waar rondom mooie oude panden en een kleine hervormde kerk staan gebouwd. De kerk dateert van 1734 en is nog altijd in gebruik.

Kunstmaand
Tijdens de Kunstmaand Ameland is er steevast een expositie te bezoeken. Een andere eenvoudige maar fraaie kerk staat aan het Vermaningspad. Het is de doopsgezinde kerk uit het midden van de 19de eeuw.

Gemeentehuis

Lange tijd stond het gemeentehuis middenin Nes. Wat eens gemeentehuis was is tegenwoordig Galerie Philadelphia The Jewel, een galerie en werkplaats van een edelsmid. In het dorp staan nog veel woningen en boerderijen uit de 17de en 18de eeuw. Ze lijken zonder plan gebouwd te zijn gebouwd aan onregelmatig aangelegde straten. Er zijn verschillende commandeurswoningen te zien met gevels die versierd zijn met friezen en gemetselde vlechtingen in de top. Enkele huizen bezitten nog interieurs met tegel- en bedsteewanden. Aan de Rixt van Doniaweg staat een opmerkelijk huis uit 1625. Het is een van de oudste panden van het eiland dat een markante gevelvorm met pinakels bezit. In het pand heeft zich een chocolaterie gevestigd.

Commandeurshuisje / Bron: Persbureau Ameland

Nieuwe Sint Clemenskerk / Bron: Persbureau Ameland

Oude gemeentehuis en nieuwe galerie / Bron: Persbureau Ameland

Rondweg van Nes

Nes bezit een heuse rondweg met daaraan een bedrijventerrein. Diverse bedrijven zijn sinds de aanleg verhuisd van de dorpskom naar buiten het dorp. De naoorlogse uitbreiding vond aan de noordkant van het dorp plaats. De uitbreidingen van het einde van de 20ste en begin van de 21ste eeuw liggen aan de zuidoostkant van het dorp. Aan de zuidkant is het dorp begrensd door weiland en zeekerende dijkjes die vroeger het water moesten tegenhouden. Die functie is overgenomen door de Waddenzeedijk en de dijkjes worden als cultureel erfgoed gewaardeerd.

Kardinaal de Jongschool

Vlakbij de katholieke kerk staat de katholieke school met de naam Kardinaal de Jong. De kardinaal is geboren in Nes en aan de Kardinaal de Jongweg staat zijn bronzen beeltenis. Het is de grootste basisschool van het eiland. De enige school voor voortgezet onderwijs staat aan de Ballumerweg in Nes. Het is de Burgemeester Waldaschool voor VMBO Aan de noordkant van het dorp staat op een terp korenmolen De Phenix. De molen is ondergebracht in de Stichting Amelander Musea en werd na restauratie in 1982 voor het publiek opengesteld.

Bezienswaardigheden

In Nes zijn verschillende soorten restaurants te vinden en vele winkeltjes. Enkele niet te missen bezienswaardigheden en activiteiten sommen we hier op:

Rôggefeest;
Adventure Run;
MadNes;
Natuurcentrum Ameland;
Restaurant De Klimop;
Sint Clemenskerk;
Vermaning;
Nescafé;
Hotel de Jong;
Chocolaterie in een van de oudste panden van het eiland;
Kerkplein;
Nesser bos;
Korenmolen De Phenix;
Klokketoren Torenstraat.

Het dorp Nes en de rest

Nes ligt ongeveer twee kilometer westelijk van Buren.
Nes ligt ongeveer vier kilometer westelijk van de Kooiplaats.
Nes ligt ongeveer 6 kilometer oostelijk van Ballum.
Van Nes naar Hollum is het ongeveer tien kilometer.