Dode Zee – Zee in gevaar

De Dode Zee ligt op de grens met Israël, Palestina en Jordanië. Het is een onderdeel van een slenk van duizenden kilometers lengte en het gaat niet goed met de Dode Zee. De zee dreigt op te drogen; de zeespiegel daalt ek jaar met een meter en er ontstaan scheuren en sinkholes. Er is een reddingsplan maar dat valt lang niet bij iedereen goed. De Dode Zee is bekend vanwege zijn zout, het drijven op het water en de weldadige werking die de zee heeft op de mens.

Dode Zee

De Dode Zee is onderdeel van een slenk, de Great Rift Valley. Het is een slenk die 4200 km lang is en het is het gebied waar de oudste resten van mensen zijn gevonden. Men ontdekte dat 4000 jaar geleden het gebied al bevolkt was.
De Great Rift Valley beslaat een enorm gebied en loopt van Syrië tot aan Mozambique in Afrika. De slenk is ontstaan in de tijd dat de twee aardschollen zich van elkaar losscheurden. De ene plaat werd het Arabisch schiereiland, de andere vormde de rest van het Afrikaanse continent. De beweging van de aarde langs de breuklijn deed meren en rivieren ontstaan die steeds breder en dieper werden. Langs de breuk liggen de hoogste vulkanische bergen en het diepste punt op aarde. De Dode Zee ligt op meer dan 400 meter beneden de zeespiegel en is het laagst gelegen meer van de wereld.
Cijfers betreffende de Dode Zee op een rijtje:

• 410 meter beneden de zeespiegel;
• 78 kilometer lang;
• 18 kilometer breed;
• 400 meter diep.

De Dode Zee is een enorm bassin waar de rivier de Jordaan naar toe stroomt. Die rivier is omgeleid en als gevolg daarvan stroomt er minder water de Dode Zee in. Het is een van de oorzaken van de problemen waar de zee mee te kampen heeft. Voorheen stroomde via de Jordaanrivier 1,3 miljard kubieke meter water per jaar naar de Dode Zee. Na indamming en door irrigatie is dit minder dan 60 miljoen kubieke per jaar.

Droog

Rondom de Dode Zee rinkelen alarmbellen, want de zee droogt langzaam uit. Elk jaar verliest het bassin 1,1 meter van het waterniveau. In de tweede helft van de twintigste eeuw daalde het waterpeil met een derde, van 960 tot 620 vierkante kilometer. Het waterpeil daalt ongeveer met een meter per jaar. De verwachting is dat de Dode Zee in 2050 opgedroogd zal zijn.
Naast de verminderde aanvoer van water uit de Jordaan spelen klimaatveranderingen bij de uitdroging een rol.

Rode Zee

In 2013 wil men met het project Rode Zee-Dode Zee met water uit de Rode Zee de Dode Zee redden. Israël, Jordanië en de Palestina sloten daarover een akkoord. Het project voorziet tevens in het ontzilten van het water en het opwekken van hydro-elektriciteit. Het project wil daarbij ook bijdragen aan vrede in het Midden-Oosten, als bijkomend effect. Naast alle goede kanten van het project is het niet onomstreden. Er zouden gevaren voor het milieu aan kleven. Het plan voorziet in het stromen van water via een tunnel en zes buizen van de ene zee naar de andere. Milieuactivisten menen dat het mengen van zeewater van de twee zeeën niets dan ellende veroorzaakt. Het zal leiden tot rode algenbloei, vrezen ze. De algen zullen de kleur van het water doen veranderen. De Dode Zee heeft nu een blauwe kleur vanwege de aanwezigheid van de mineralen. Rode Zee zal de blauwe kleur van het Dode Zee lichter maken. Die verkleuring denkt men tegen te kunnen gaan door gipskristallen toe te voegen aan het water. De doemdenkers hebben gelijk gekregen: er is een explosieve algengroei opgetreden en de bacteriën hebben een kleurverandering van het water veroorzaakt. De toeristen- en gezondheidssector rond het meer hebben het daardoor zwaar.

Zout

De Dode Zee is vooral bekend vanwege zijn zoutgehalte. De zee is zo zout, dat je met gemak op het water blijft drijven. De mineralen in het water maken van de zee een natuurlijke spa. Het schijnt te helpen bij de behandeling van huidziekten.

Chemische industrie

Zowel Jordanië als Israël heeft fabrieken langs de Dode Zee staan. De chemische industrie is er een die miljarden in het laatje brengt. Het water wordt geëxploiteerd als grondstof door ondermeer:

• Israeli Dead Sea Works;
• Jordaanse Arab Potash Company.

Sinkholes

Rond de Dode Zee zijn duizenden sinkholes ontstaan door ingestorte wadden, die een gevaar vormen voor de omgeving. Men vreest voor de stabiliteit van wegen. Gebouwen, landbouw- en industriegebieden en de gehele toeristische infrastructuur in het gebied lopen gevaar. Er zijn stranden gesloten omdat het er te gevaarlijk werd vanwege de plotselinge kuilen en gaten die in de aarde zijn ontstaan.

Kuren

De Dode Zee is een bekend kuurgebied. Organisatoren van kuurreizen spreken van rustgevende werking van de hoge concentraties mineralen in de lucht. Door verdamping komen ze in de lucht terecht, waardoor de lucht heilzaam en rustgevend wordt. Er staan medische kuurverblijven langs de Dode Zee en kuuroorden gericht op recreatief verblijf. De heilzame werking van het Dode Zeewater was 4000 jaar geleden al bekend. Koningen en gefortuneerde reizigers uit de geschiedenis lieten zich behandelen met de therapeutische eigenschappen van het water uit de Dode Zee. Koningin Cleopatra ging voor de schoonheidsverzorgende kwaliteiten van de Dode Zee.

Werelderfgoed

In 2012 maakte de Dode Zee kans op de erkenning als Wonder der natuur. De zee was genomineerd maar kreeg de erkenning niet en ook het predicaat Werelderfgoed lijkt zo langzamerhand een opgedroogde droom.

Lees verder

• Pompeii en Herculaneum - Werelderfgoed dat afbrokkelt
• Great Barrier Reef – bedreigd werelderfgoed bij Queensland
• Grot van Altamira in Cantabrië - Spanje
• Waddenzee Werelderfgoed in Fotopedia en Heritage App
• Toetanchamon – negentig jaar na opening van het graf