Waterhoos boven Waddenzee en Noordzee

Regelmatig, vooral in de zomer, is er een slurf onderaan een wolk te zien. Het is een hoos en als die hoos boven water hangt en water opslurpt, dan spreken we van een waterhoos. Vanaf Ameland zijn ze regelmatig waar te nemen. De ene keer zijn ze lang en dun en de andere keer breed en enorm. Ze zien er bijna altijd angstaanjagend uit, vooral als ze groot, lang en dik zijn. Ameland maakte in 1972 een dodelijke windhoos mee en in 2014 hing er een bijzonder grote waterhoos in de buurt van het eiland. Zo groot was er nog nooit eentje waargenomen, zo lang de eilanders zich kunnen heugen.

Waterhoos

Een waterhoos ontstaat boven water en is herkenbaar aan zijn trechtervorm die wordt gevormd door snel draaiende beweging van de lucht. Raakt zo’n hoos het water van bijvoorbeeld de Waddenzee of Noordzee, dan spreken we van een waterhoos. Een hoos die boven land ontstaat heet windhoos. Een hoos die boven droog gebied zand opzuigt, wordt zandhoos genoemd.

Kracht als tornado

De hoos is als een tornado een sterk draaiende wind in slurfvorm. Boven water kan hij water en nevel opzuigen in de wolken en dat maakt de wind zichtbaar als de slurf onderaan een wolk.
Zo nu en dan komen de hozen in paren.

Schade

Een waterhoos veroorzaakt doorgaans weinig schade, omdat hij boven land aan kracht verliest. Heel af en toe blijft de hoos sterk genoeg om schade te veroorzaken. Watersporters en scheepvaart moeten bedacht zijn op waterhozen, vooral ook omdat ze vaak gepaard gaan met windstoten en onweer.

Windhoos boven Duinoord

Op 11 augustus 1972 werd Ameland getroffen door een windhoos. Camping Duinoord lag in de baan van het natuurfenomeen en de wind was te krachtig voor de tenten, tenthuisjes en caravans. Om 9.15 uur sloeg de wind toe. Op het westelijk deel van het eiland regende het hard en was de lucht groen, nog onwetend van het drama dat zich terzelfder tijd ter hoogte van Duinoord bij Nes afspeelde. Van de 1800 campinggasten verloren die dag drie mensen hun leven in het natuurgeweld. De hoos liet een spoor van vernieling achter op de camping. Duinoord werd in 1992 opnieuw getroffen door een windhoos. Er viel één dode en er waren vijf gewonden.

Zomer

Vooral de tweede helft van de zomer kan last hebben van waterhozen. In het najaar komen ze ook voor. De hozen ontstaan wanneer door het relatief warme zeewater buien worden bevorderd die ontstaan zijn uit koude lucht uit de poolstreken. De grote temperatuursverschillen tussen zee en lucht brengen de draaiende beweging van de lucht op gang: er ontstaat een soort hangende schoorsteen met sterke trek.

Tientallen boven Noordzee en Waddenzee

Boven de Waddeneilanden, de Noordzee, Waddenzee en het IJsselmeer worden per jaar tientallen waterhozen gesignaleerd. Op sommige dagen meerdere tegelijk of na elkaar. Op 29 juli 2012 werden er boven de Waddenzee bij Ameland en boven Ameland in een uur tijd zes verschillende hozen waargenomen, waarvan twee tegelijk verschenen.

Kort

De levensduur van een waterhoos is meestal kort. Wie niet een camera in de aanslag heeft is vaak te laat om het natuurverschijnsel te fotograferen. Voorspellen van hozen is moeilijk, maar bij signalering geeft het KNMI direct een waarschuwing uit.

Een enorme waterhoos bij Ameland

Op 26 juni 2014 wordt er een enorme waterhoos boven Ameland op de Noordzee gesignaleerd. Daarna vormen zich diverse kleinere hozen. Het water valt boven zee met bakken uit de hemel. De oudere eilanders vertellen dat ze nog nooit in hun leven zo'n grote waterhoos hebben gezien, zo lang en dik. De eilanden Ameland en Schiermonnikoog besluiten uit voorzorg de stranden te ontruimen. Gemeente Ameland doet die ochtend een tweet uitgaan met het advies binnen te blijven. Vissermannen op de Noordzee net boven Ameland varen in de buurt van de waterhoos en zien het Noordzeewater rond de trechtermond opspatten. Er gebeurt gelukkig niets, de schepen komen veilig thuis in de haven, maar de waterhoos zag er wel angstaanjagend uit. Het leverde spectaculaire foto's op.

Lees verder

• Natuurverschijnselen: Natuurverschijnselen op de Wadden (special)
• IJzel en de onaangename verrassing van een gladde weg
• Zeevonk – Lichten van de zee door luciferase in plankton
• Massastranding van zwaardschedes op het strand
• Massale stranding kwallen aan de Noordzeekust
• Meteoroïde - Vallende sterren boven de Waddeneilanden