Ierland – Aran Islands

Ten westen van Ierland, ter hoogte van Doolin, liggen drie eilanden die samen de Aran Islands vormen. De eilanden zijn bekend om hun Keltische cultuur, schoonheid, wollen truien, hoge kliffen en Cliff Diving, Bodhràn Summer School en Gaelic. De grillige rotsen worden onophoudelijk en afwisselend gegeseld en gestreeld door de branding. De eilanden zijn per boot te bereiken vanuit Rossaveal in county Galway en Doolin in county Clare. Vanuit Inverin vliegt de maatschappij Aer Arann er naartoe.

Aran Islands

De drie Aran Islands worden ook wel ‘de eilanden van heiligen en geleerden’ genoemd. Het is een bijzonder stukje Ierland, waar de mensen het Gaelic nog spreken. De eilanden liggen in de zogenaamde Gaeltacht, de streek van het land waar het Iers voertaal is. De Aran eilandbewoners, er wonen zo’n 1200, zijn allemaal tweetalig en spreken ook allemaal Engels, zodat communicatie geen probleem hoeft te zijn. De eilanden zijn belangrijke vertegenwoordigers van de Keltische cultuur. Hoewel ze dicht bij elkaar liggen en uiterlijk dezelfde landschapsschoon vertonen, hebben de drie eilanden elk hun eigen karakter.

Geologisch interessant

Van oudsher leven de eilandbewoners van de visserij. Tegenwoordig komen er veel toeristen, maar er is geen massatoerisme en de eilanden weten hun authenticiteit te behouden. Ze zijn geologisch interessant, bezitten historische monumenten en worden als taalkundig en cultureel erfgoed beschouwd. Het grootste en meest westelijke eiland heet Inis Mór Island, dat Big Island betekent. Het tweede eiland heet Inis Meáin Island, dat Midden-eiland betekent. Inis Oírr Island ligt het dichtst bij het vasteland van Ierland en wordt ook wel Inisheer of East Island genoemd. De eilanden liggen in de monding van Galway Bay voor de kust van Galway en Clare County.

Dagjesmensen

Duizenden dagjesmensen komen jaarlijks naar de eilanden. Ze laten zich betoveren door de serene schoonheid. Met een veerboot vertrekken ze vanuit Doolin om drie kwartier later op het eerste eiland aan te komen. Vliegen kan ook, dan ben je er in tien minuten.
De bodem van de eilanden doet denken aan die van de Burren op het vasteland van Clare. Het kalksteen geeft ondergrond aan vele wilde bloemen en grassen. Het gras wordt beweid door ondermeer schapen.
Op de eilanden zijn de oudste archeologische overblijfselen van Ierland te vinden, zoals Dún Aengus op Inishmor en Dún Chonchúir op Inishmaan.

Muren

Over de eilanden lopen kilometers lange muurtjes als afbakening van de perceeltjes. In totaal staat er op de drie eilanden samen een web van stenen muren van wel 1600 kilometer. Een bezienswaardigheid vormen ook de clocháns, de bijenkorfhutten uit de vroeg-christelijke periode, van stenen die zo gestapeld zijn dat ze afwateren en de hut van binnen altijd droog blijft. Er komt geen enkele vorm van cement aan te pas, de stenen liggen los op elkaar gestapeld. De beehive houses lijken op iglo’s.

Inishmor

Inishmor, Arainn in Gaelic, betekent Grote Eiland. De grootste Aran is meteen ook de meest toegankelijke. Op het grote eiland staat de enige stad die de eilanden rijk zijn: Kilronan. Er zijn gezellige cafés en restaurants te vinden. Het is een populaire vakantiebestemming voor de Ieren. Het eiland lijkt op een openluchtmuseum met meer dan 50 verschillende monumenten van de christelijke, voor-christelijke en Keltische mythologisch erfgoed. Inishmor speelde een rol in de verspreiding van het vroege christendom in Ierland. Dat is nog te zien aan de ruïnes van kerkjes die over het gehele eiland te vinden zijn. De oudste dateert uit de vijfde eeuw.

Inishmaan

Inishmaan, in het Gaelic Inis Meáin geheten, is het middelste eiland. De grootste stroom dagjesmensen gaat tot op heden aan dit eiland voorbij en de eilanders hebben eeuwenoude tradities levend weten te houden. Het is een gebied waar het lijkt alsof de tijd heeft stilgestaan. Het is het eiland van de grote eenzaamheid met hier en daar een B & B en grimmige rotsachtige vergezichten. Hier komen de mensen die even willen ontsnappen aan de moderne wereld. Vanaf dit eiland zijn bij helder weer de Cliffs of Moher prachtig te zien. Het eiland zelf is heuvelachtig. Inishmaan was het toevluchtsoord van John Millington Synge, de bekende Ierse schrijver uit Dublin. Heden ten dage wonen er veel kunstenaars. Recentelijk is het eiland uitgegroeid tot een centrum voor duiken vanwege zijn prachtige zeeleven en heldere water. Op het eiland worden ook culturele cursussen zoals dans en poëzie aangeboden.

Inisheer

Inisheer, Inis Oírr in Gaelic, is het oostelijke en kleinste eiland. Het is het hele jaar door gemakkelijk bereikbaar vanaf Galway en in de zomermaanden vanaf Doolin. Het biedt een goede combinatie van oude sites, interessante wandelingen, traditionele cultuur en gezelligheid in de cafés.
Het eiland biedt een mooi uitzicht op de Cliffs of Moher. Inisheer zelf heeft het karakter van een geïsoleerde vissershaven. Vanaf de pier wordt de bezoeker begroet door ongerepte witte zandstranden met uitzicht op kristalhelder turkoois water. De vele vissersboten, hun netten en vissers die aan het einde van de dag met hun vangst thuiskeren maken de klassieke vissersdorp-sfeer compleet.
Het hoofddorp ligt vlak naast het strand en is omgeven door een kleine heuvel met een kasteel en een fort op de top alsof ze de eilandbewoners en haar bezoekers bewaken. Het eiland van ongeveer 3 bij 3 kilometer is gemakkelijk met fiets of te voet te verkennen. Tijdens een wandeling naar de vuurtoren ontvouwt Inisheer zijn afwisselende landschap.
In het dorp is te merken dat de lokale gemeenschap nog steeds vasthoudt aan de traditionele Ierse manier van leven. Er is een traditionele muziekpub met landelijke reputatie als de pub waar de beste Ierse muziek gemaakt wordt.
Het eiland heeft ook een kunstencentrum, Aras Eanias waar de beste traditionele muziek cursussen worden gegeven en kunst wordt onderwezen.

Aran Truien

De Aran Eilanden zijn bekend om hun schapenwollen truien, die veelal van ongekleurde wol zijn. Ze worden op de eilanden handgebreid. Elke trui heeft verticale kabels met vier tot zes verschillende patronen die doorgaans aan de voor- en achterkant van de trui gelijk zijn en doorlopen op de mouwen. Sokken en mutsen worden met dezelfde patronen gebreid.
Het begon in de eerste jaren van de twintigste eeuw en intussen is het een niet weg te denken bedrijfstak geworden. Aran vrouwen breiden altijd al truien voor hun vissers, of ganseys. Elke familie had zijn eigen patroon, zodat het een herkenningsteken voor de visserman was geworden. Aan het einde van de 19e eeuw werden van overheidswege projecten gestimuleerd om de economische situatie van het platteland te verbeteren. Overal begonnen men met het opzetten kantklos-, brei- en haakscholen. De vrouwen van de Aran Eilanden leerden ingewikkelde patronen te breien en de Aran vrouwen combineerden hun nieuwe kennis met oude vaardigheden en gaven daar artistieke invulling aan. De traditie van de gebreide truien werd op die manier nieuw leven ingeblazen. Het leven van de Aran Eilandbewoners zit ingebreid in de truien. Elke steek van elke trui heeft een betekenis.

• Ladder of Life –steek betekent de bedevaart naar geluk
• Tree of Life geeft geluk aan zijn drager
• Marriage Lines met zigzag die de ups en downs van het huwelijksleven vertegenwoordigen.

Visserstrui

Het verhaal wil dat elke visser zijn eigen patronen had, met familiepatronen die specifiek voor hem waren. Het was zijn ‘paspoort’, hij was er aan te herkennen als hij zelf niet meer kon vertellen wie hij was. Aangespoelde schipbreukelingen konden dan aan hun trui geïdentificeerd worden.
Experts zeggen dat dit verhaal niet kan kloppen, omdat de truien te dik en stug zijn voor een visserman. Hij kan er niet in werken.
Mythe en werkelijkheid botsen ook bij de verhalen over wanneer de eilandbewoners begonnen met breien. De ene deskundige ziet in de Book of Kells een afbeelding van een Aran trui. Dat zou betekenen dat rond het jaar 800 de eilanders al de breipennen hadden opgepakt. De andere historicus houdt het op het werkverschaffingproject van het begin van de twintigste eeuw als echte start van de breicultuur.
De truien worden op het eiland en in diverse winkels op het Ierse vasteland verkocht, met een label met daarop de naam van degene die de trui gemaakt heeft. Gegarandeerd handgebreid. De Inis Meain Knitting Company staat op het middelste eiland.

Rok en broek

De eilanden hebben heel lang hun traditionele levensstijl weten te behouden en nog is dat niet helemaal weg. De eilanden zijn dan weliswaar met boot en vliegtuig ontsloten en er komen jaarlijks duizenden gasten, de eilandbewoners veranderen er nauwelijks door en hechten aan hun tradities.
De klederdracht werd tot in de jaren 1930 gedragen. De vrouwen droegen helderrode rokken met zwarte strepen. De mannen droegen wijde wollen broeken en vesten met crios, kleurige riemen.

Currach

Bekend in de streek is de speciale kano die op de westkust van Ierland en op de Aran Eilanden gebruikt wordt. Het is de currach, een lichte kano. Hij is gemaakt van latten waar huiden over worden gespannen. Tegenwoordig gebruikt men daar geteerd canvas voor.
Deze boot is een symbool van de oude levenswijze op de eilanden en overal zie je het beeld van drie of vier mannen die een boot dragen terug.

Forten

Op Inishmor en Inishmaan staan enorme stenen bouwwerken uit de IJzertijd, zo'n 800 voor Christus. Men spreekt over forten, maar het is waarschijnlijker dat het heidense religieuze centra zijn geweest. Volgens de Keltische folklore zijn ze gebouwd door Firbolgs, een Keltische stam die in de prehistorie vanuit Europa Ierland binnenviel. In de 5e eeuw bereikte het Christendom de eilanden, waar ondermeer resten van een klooster van zijn overgebleven.

Bodhràn

Over het eiland weerklinkt het geroffel van traditionele handtrommels, wanneer bodhrán masterclasses, lezingen en voorstellingen worden gehouden. De ronde handdrum wordt ondermeer van geitenhuid gemaakt. Craiceann is een bodhràn festival, waar toptalenten drumsessies verzorgen in de pubs.

Cliff Diving

Op de eilanden zijn de kliffen geschikt voor cliff diving. Red Bull Cliff Diving organiseert regelmatig bij Serpent's Lair op Inis Mór een wedstrijd waar de beste duikers van de wereld aantreden.

Lees verder

• Ierland – Dingle en Fungie de dolfijn
• Ierland – Doolin bij de Cliffs of Moher
• Ierland – Van Dingle via Sleeping Giant naar Ennistymon
• Ierland – Willie Clancy Summer School & Festival
• Ierland – Ring of Kerry en door naar Dingle